Akcjonariat Obywatelski to inicjatywa Ministerstwa Skarbu Państwa skierowana do inwestorów indywidualnych, która została zapoczątkowana przez resort przy debiutach takich jak kolosów państwowych jak PZU, Tauron Polska Energia oraz Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Dzięki sukcesom w upublicznieniu tych spółek liczba rachunków maklerskich znacząco się zwiększyła.
Podstawą programową i ideą przyświecającą ministrowi Gradowi w tworzeniu Akcjonariatu Obywatelskiego było ułatwienie inwestorom indywidualnym nabycia akcji spółek, w szczególności Skarbu Państwa debiutujących na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, poprzez ustalanie maksymalnego pułapu akcji, na jakie może zapisać się jedna osoba.
Przed pojawieniem się akcji „Akcjonariat Obywatelski” inwestorzy indywidualni mieli możliwość zakupu akcji wraz z inwestorami instytucjonalnymi. Taki stan rzeczy powodował, że bardzo często inwestorzy detaliczni byli dotykani dużymi redukcjami lub gdy chcieli się przed tym ustrzec, musieli skorzystać z dźwigni finansowej w postaci kredytu na zakup akcji. Akcjonariat Obywatelski znacząco zmienił tę sytuację, gdyż teraz w ramach każdej emisji akcji spółek Skarbu Państwa rezerwowana jest określona liczba akcji dla inwestorów indywidualnych. Ustalany jest również limit zakupu dla każdego nabywcy. Co więcej, bardzo często, w ślad za inicjatywą akcjonariatu obywatelskiego ułatwienia dla inwestorów indywidualnych w postaci odrębnych puli akcji zaczynają określać prywatne firmy chcące wprowadzić swoje akcje na GPW. Dzięki tej akcji dwa lata temu w 2010 roku odnotowano największą od piętnastu lat liczbę zapisów na akcje spółek Skarbu Państwa: Tauron Polska Energia – 230 tysięcy osób, PZU – 250 tysięcy osób, GPW – aż 323 tysiące osób, co przedstawia poniższa tabela.
Tabela 1. Liczba inwestorów indywidualnych zapisanych na akcje spółek Skarbu Państwa wraz z informacją czy notowania na dzień 4.01.2013 r. sa powyżej ceny z dnia debiutu, Źródło: opracowanie własne na podstawie stooq.pl oraz akcjonariatobywatelski.pl
|
LP |
Spółka |
Liczba inwestorów indywidualnych zapisanych na akcje spółek |
Czy notowania powyżej ceny otwarcia na dzień 4.01.2013? |
|
1 |
PZU |
250 000 |
tak |
|
2 |
Tauron PE |
230 000 |
tak |
|
3 |
GPW |
323 000 |
nie |
|
4 |
JSW |
168 000 |
nie |
Widać zatem wyraźnie, że powodzenie debiutu Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, uzależnione jest w dużej mierze od koniunktury na rynku. Złe nastroje i trend spadkowy może znacząco zepsuć nastroje inwestorów i pozbawić ich nadziei zysk, tak jak miało to na przykład miejsce podczas debiutu spółki Enea, która weszła na giełdę w listopadzie 2008 roku, czyli w najgorętszym okresie kryzysu finansowego i bardzo szybko jej notowania spadły o ponad 30 procent.
Zastanawia zatem fakt, dlaczego w reklamach Akcjonariatu Obywatelskiego tak mało mówi się inwestorom indywidualnym o czynnikach ryzka, jakie niewątpliwie wiążą się z inwestycją w akcje? Dlaczego nie wskazuje się osobom bez doświadczenia inwestycyjnego, często pierwszy raz zakładającym rachunku maklerskie, że mogą oni stracić znaczącą część zainwestowanego kapitał? Dlaczego podmioty rynku kapitałowego, takie jak Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych zobligowane są do pokazywania stóp zwrotu z inwestycji w określonych, jasno zdefiniowanych ramach czasowych a Skarb Państwa nie?
Norbert Duczkowski
Dyrektor Biura Produktów Inwestycyjnych
Getin Noble Bank S.A.