Według najnowszych danych, średnia cena gruntów rolnych w 2010 roku wyniosła 15 125 zł za 1 ha. W porównaniu do poprzedniego roku, kiedy to średnia cena transakcyjna wyniosła 14 932 zł, nastąpił wzrost jedynie o 1,3%. Tym samym wszystko wskazuje na to, że zgodnie z wcześniejszymi przewidywaniami cena gruntów rolnych uległa stabilizacji.
Ceny ubiegłoroczne zostały określone na podstawie ponad 12 tys. zawartych umów sprzedaży. Najwyższe ceny uzyskano w województwach: łódzkim (20 724 zł), opolskim (20 271 zł) i wielkopolskim (19 962 zł), a najniższe w lubuskim (10 529 zł) i podlaskim (10 994 zł).
Mapa 1. Średnia cena gruntów rolnych w podziale na województwa.
Porównując poszczególne kwartały 2010 r. można zaobserwować minimalny wzrost cen. W przeciwieństwie do 2009 roku, w czwartym kwartale 2010 r. odnotowano najwyższą średnią cenę (15 875 zł), przy równocześnie największej powierzchni sprzedanych gruntów.
Tabela 1. Średnia cena gruntów rolnych w poszczególnych kwartałach 2010 r.
Analizując zmiany ceny gruntów rolnych wyraźnie widać, że od 3 lat spada dynamika wzrostu. Ostatni rok wskazuje na stabilizację cen. Największy procentowy wzrost cen gruntów miał miejsce w 2007 roku, kiedy to zwiększyły się one o 33%. Od tego momentu dynamika słabła, osiągając w 2008 i 2009 r. odpowiednio: 28% i 19%. W 2010 roku wyniosła ona jedynie 1,3%.
Wykres 1. Średnia cena gruntów rolnych w latach 1992 – 2010.
Najwyższe ceny uzyskiwano w grupie obszarowej do 1 ha, 18,5 tys. zł/ha, a następnie dla nieruchomości w grupie obszarowej od 10 do 100 ha (15,6 tys. zł).
Zachowanie cen w 2010 roku to dobra wiadomość dla rolników, którzy mogą bez obaw o gwałtowne podwyżki planować zakupy gruntów w ANR. W 2010 roku Agencja Nieruchomości Rolnych sprzedała 96,5 tys. ha gruntów tj. o 7% więcej niż zakładano i uzyskała znacznie wyższe od przewidywanych przychody i wpływy finansowe. Same wpływy ze sprzedaży gruntów były wyższe od planowanych o 22%, a kwota jaką Agencja odprowadzi do budżetu państwa za 2010 r. jest rekordowa i wyniesie ok. jednego miliarda złotych (980 mln zł), zamiast pierwotnie planowanych 539 mln zł, czyli o 82% więcej niż planowano.
Nabywcami gruntów z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa byli głównie rolnicy, którzy nabywali grunty w przetargach nieograniczonych i ograniczonych oraz dotychczasowi dzierżawcy korzystający z przysługującego im prawa pierwszeństwa w nabyciu. Największe powierzchnie sprzedano w województwach: zachodniopomorskim (ponad 20 tys. ha) i warmińsko-mazurskim (ponad 18 tys. ha).
Natomiast najmniej ziemi zakupiono na terenach województw: łódzkiego (ok. 500 ha) i świętokrzyskiego (ponad 1,2 tys. ha). Obecnie w Zasobie WRSP pozostaje 2,1 mln ha gruntów. Największą powierzchnią nieruchomości dysponują województwa: zachodniopomorskie (400 tys. ha), wielkopolskie (282 tys. ha) i dolnośląskie (270 tys. ha). Najmniej gruntów znajduje się na obszarze województwa małopolskiego (17 tys. ha). Warto zaznaczyć, że ze względu na to, iż wśród gruntów Zasobu znajdują się takie, które z różnych przyczyn nie mogą zostać rozdysponowane (grunty obce, oczekujące na ewidencyjne przekazanie właściwym podmiotom, znajdujące się w użytkowaniu wieczystym i trwałym zarządzie, pozostające w dzierżawie hodowlanych spółek strategicznych i cudzoziemców, niemożliwe do nabycia przez dzierżawców ze względu na ustawowy limit 500 ha użytków rolnych, o nieuregulowanym stanie prawnym, zarezerwowane na cele publiczne, czy też zablokowane do sprzedaży ze względu na trwające zmiany planistyczne, nieustalony przebieg dróg), „dyspozycyjny Zasób netto” można szacować na ok. 1,2 mln ha.
Około 75% Zasobu stanowią grunty dzierżawione (1,59 mln ha). Największe powierzchnie w dzierżawie znajdują się na obszarze województw: zachodniopomorskiego (310 tys. ha), wielkopolskiego (230 tys. ha) i dolnośląskiego (211 tys. ha). Jednak obecnie dzierżawa ma znaczenie malejące. W odniesieniu do funkcjonujących umów dzierżawy, kontynuowane będą działania mające na celu zmniejszanie zarówno ich liczby, jak i dzierżawionej powierzchni, na rzecz wzrostu sprzedaży, głównie na powiększenie gospodarstw rodzinnych. Do rozdysponowania pozostaje 310 tys. ha gruntów (w postaci ponad 500 tys. działek), z czego największą powierzchnią dysponują oddziały terenowe we Wrocławiu, Szczecinie, Olsztynie i Gdańsku – łącznie 140 tys. ha (45%). Najmniej gruntów do rozdysponowania znajduje się na terenie Filii w Pile (6 tys. ha) i OT w Bydgoszczy (6 tys. ha).
Źródło: Agencja Nieruchomości Rolnych