Rozmówcy poruszyli wiele interesujących, niekiedy kontrowersyjnych, aktualnych zagadnień dotyczących finansowania rynku nieruchomości w obecnej sytuacji na światowych rynkach.
W doborowym gronie zaproszonych gości znaleźli się przedstawiciele sektora mieszkaniowego, który najbardziej ucierpiał na skutek zawirowań walutowych i finansowych, segmentów komercyjnego i przemysłowego rynku nieruchomości.
O kwestiach finansowych sensu stricte dyskutowali także przybyli pracownicy banków i funduszy inwestycyjnych. Aspekty prawne finansowania nieruchomości w dobie kryzysu naświetlał Dariusz Michalski z kancelarii Chadbourne & Parke. Moderatorem spotkania był Krzysztof Czerkas, współpracownik RNW i Dyrektor Departamentu Zarządzania Ryzykiem w BRE Banku Hipotecznym.
Wszyscy obecni na spotkaniu zgodnie stwierdzili, że Polskę również na niespotykaną dotąd skalę dotkną echa nieruchomościowego kryzysu. Złego początki już widać: obniżanie cen, problemy z uzyskaniem kredytowania, wstrzymywane budowy, ba nawet grupowe zwolnienia z pracy w sektorze deweloperskim (casus Dom Development).
Krzysztof Czerkas zwracał uwagę na postępujące spowolnienie gospodarcze oraz będące jego skutkiem znaczne zmniejszenie płynności w sektorze finansowym.
W dalszym przebiegu debaty rozmówcy zgodnie stwierdzili, że obecna sytuacja rynkowa wymusza poszukiwanie alternatywnych rozwiązań finansowych. Szczególne perspektywy otwierają się zwłaszcza przed finansowaniem przez inwestorów prywatnych na zasadach private equity oraz leasingu.
Temat ten zapoczątkował Bolesław Meluch, Doradca Prezesa Związku Banków Polskich, mówiąc: „Trzeba zrobić wszystko, by w sytuacji, w której się obecnie znajdujemy chronić klientów, utrzymać wzrost gospodarczy i nie liczyć tylko na sektor finansowy czy publiczny, ale starać się wprowadzać nowe instrumenty finansowe”.
Michał Kominek z Reifeissen Leasing wskazywał na przyczyny stosunkowo małej popularności rozwiązań leasingowych w mieszkaniówce „Jeżeli chodzi o budownictwo mieszkaniowe, leasing nie może mieć zastosowania ze względu na wadliwą legislację, chociażby zapisy o vacie”. – stwierdzał Kominek.
Alternatywą dla tradycyjnych kredytów bankowych może być też finansowanie mezzanine, którego zalety szeroko przedstawiał na spotkaniu Marcin Prusaczyk z firmy Griffin Advisors.
Paweł Sapek z SEGRO wskazywał, że kryzys odbija się także na działalności prężnie dotąd rozwijających się deweloperów przemysłowych. W jego wypowiedzi pojawiły się wreszcie długo wyczekiwane na debacie wątki optymistyczne. „W kontekście ogólnej recesji Polska ma na szczęście ważny amortyzator, jakim jest rozwój infrastruktury. Firmy budowlane będą miały w najbliższych latach zajęcie, a to może pociągnąć za sobą inne sektory rynku” – stwierdził Sapek.
Zaniepokojenie i mało optymistyczne nastroje uczestników spotkania starał się łagodzić Zbigniew Malisz, Dyrektor Generalny PZFD:
„Ciągle jest szansa na zażegnanie kryzysu. Środków finansowych w sektorze jest jednak dużo i należy spodziewać się, że nastąpi tu pewien przełom. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że nie może być tak, że wprowadzane są coraz ostrzejsze instrumenty nadzorcze, dotyczące kredytów. To skutkuje dekoniunkturą i hamuje rynek – komentował Malisz.
Debata stanowiła owocne spotkanie i przyniosła poza ożywioną dyskusją i wymianą poglądów także interesujące spostrzeżenia i wnioski. Krzysztof Czerkas podsumował spotkanie, stwierdzając „Klucz do zażegnania kryzysu faktycznie leży w sektorze bankowym. Natomiast wiele zależy tu od pewnego poziomu świadomości wśród audytorów, inspektorów nadzoru finansowego. Nigdy jednak czasy frontalnego liberalizmu kredytowego nie wrócą”.
Zapis debaty ukaże się w styczniowym wydaniu Miesięcznika Rynku Nieruchomości RNW.
Skrótowe informacje są dostępne na serwisie informacyjnym RNW 24 pod adresem : www.rnw.pl