W krajach skandynawskich, Wielkiej Brytanii, Włoszech czy Irlandii budżet uwzględniający potrzeby zarówno kobiet, jak i mężczyzn, to już niemal codzienność. W Polsce jest to wciąż nie do końca zrozumiała idea. Chcąc zmienić ten trend, w Gdyni zaczęto wdrażać budżet równych szans.
Z badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Göteborgu wynika, że kobiety w większym stopniu korzystają z transportu publicznego niż mężczyźni, którzy częściej przemieszczają się samochodami. Dlatego ograniczanie inwestycji w komunikację miejską może w przyszłości utrudnić kobietom swobodne przemieszczanie się po mieście. Budżet wrażliwy na płeć już z definicji odzwierciedla potrzeby zarówno jednej, jak i drugiej płci. Dlatego wyrównywanie szans powinno być istotne nie tylko z punktu widzenia samorządów, ale całej administracji publicznej.
Świat trzeba zmienić od podstaw
Na stopniu centralnym zmiany zachodzą powoli, ale najbliższe otoczenie może reagować szybciej. Dlatego powołanie partnerstwa na rzecz równości płci, zapoczątkowane zostało przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP), partnerem natomiast była Gmina Miasta Gdynia. Do współpracy nad budżetem wrażliwego na płeć zaproszono również gminy: Pleśnię, Klucze oraz Mszczonów. Zadania i kompetencje samorządu obejmują obszary takie, jak lokalny transport, ochronę zdrowia, edukację, pomoc społeczną, bezpieczeństwo, czy kulturę i sport.
– Kiedy przeanalizujemy to wszystko z punktu widzenia konkretnej płci, możemy zaobserwować różnice, jakie pojawiają się w korzystaniu z tych obszarów przez kobiety i mężczyzn. Dostępność do nich, w wielu przypadkach jest ograniczona, a nakłady finansowe, często okazują się większe w branżach zdominowanych przez mężczyzn – mówi Ewa Pieszczyk, konsultantka UNDP w zakresie programów równości płci.
W ramach partnerstwa, UNDP przeprowadziło również szkolenia i doradztwo dla wybranych samorządów czterech zaangażowanych w projekt gmin. Szkolenie było okazją do wymiany dotychczasowych doświadczeń związanych z działaniami na rzecz polityki lokalnej, w tym wyrównywania szans kobiet i mężczyzn. Dzięki temu samorządy otrzymały wskazówki potrzebne do wdrożenia w życie budżetu wrażliwego na płeć.
Równe szanse dla kobiet i mężczyzn
Budżet równych szans umożliwia planowanie wydatków zgodnie z potrzebami wszystkich mieszkańców i mieszkanek, biorąc pod uwagę ich wiek, stopień niepełnosprawności czy innych ograniczeń wynikających z sytuacji życiowej. Działania samorządu lokalnego, w szczególności instytucji pomocy społecznej, mają zaś kluczowy wpływ na obszar ekonomii społecznej. Niezwykle ważna jest nie tylko wiedza na temat wykluczenia, ale również umiejętność zapobiegania nierówności i dyskryminacji – budżet wrażliwy na płeć jest narzędziem, które to ułatwia.
Skuteczne działania w zakresie promocji równości płci zależą w szczególności od określenia potrzeb zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Warto „uwrażliwić” samorządy na te kwestie, ponieważ o ile, dzięki funduszom europejskim, coraz częściej uwzględnia się je w działaniach społecznych, o tyle brakuje jeszcze zrozumienia w przypadku zadań powiązanych z infrastrukturą miast.
Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich