Kiedy zakład ubezpieczeń może żądać zwrotu wypłaconego odszkodowania?

Polskie prawo przewiduje sytuacje, w których po przeprowadzeniu likwidacji szkody i wypłacie odszkodowania zakładowi ubezpieczeń przysługuje roszczenie o zwrot wypłaconego odszkodowania względem sprawcy szkody.


Zgodnie z art. 43 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003 nr 124, poz. 1152), zakład ubezpieczeń może dochodzić zwrotu wypłaconego odszkodowania od kierującego pojazdem mechanicznym z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w jednej z następujących sytuacji:

1) sprawca wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu, w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, zastępczych lub substancji psychotropowych;

2) sprawca wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;

3) sprawca nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem (ten punkt nie dotyczy przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego, mienia
albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa);

4) sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia.

Aby wystąpić z regresem, zakład ubezpieczeniowy nie musi udowadniać związku przyczynowego, a jedynie wykazać, że w chwili wystąpienia szkody zaszła jedna
z powyższych przesłanek. Należy podkreślić, że z regresem można wystąpić przeciwko osobie, która kierowała pojazdem w chwili zdarzenia, a więc nie musi być jego posiadaczem”
– dodaje Beata Dmowska – Domaradzka, Kierownik Działu Szkód Niestandardowych i Regresów.

Jednym z najczęstszych powodów wystąpienia z regresem do kierującego jest wyrządzenie przez niego szkody w stanie po użyciu alkoholu lub nietrzeźwości. Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych nie definiuje pojęć „stan po użyciu alkoholu” ani „stan nietrzeźwości”, zatem trzeba sięgnąć do Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. 1982 nr 35, poz. 230). Art. 46 ust. 2 określa, że o stanie po użyciu alkoholu można mówić, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi (lub prowadzi do):

1) we krwi – od 0,2 do 0,5 albo

2) w wydychanym powietrzu – od 0,1 mg do 0,25 mg w 1 dm3.

Zgodnie z art. 46 ust.3, ze stanem nietrzeźwości mamy do czynienia w przypadku, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi (lub prowadzi do):

1) we krwi – powyżej 0,5 albo

2) w wydychanym powietrzu – powyżej 0,25 mg w 1 dm3.

Udowodnienie, że sprawca w chwili wypadku znajdował się w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości najczęściej odbywa się na podstawie badania alkomatem, badania krwi lub moczu.

Kwoty dochodzonego wobec sprawcy roszczenia wahają się od kilkuset do kilkuset tysięcy złotych w przypadku szkód osobowych, a mogą być jeszcze wyższe, jeśli ofiar było więcej. Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że w razie śmierci poszkodowanego lub jego kalectwa osoba, która spożywała alkohol i spowodowała wypadek będzie musiała zwrócić ubezpieczycielowi koszty zadośćuczynienia, leczenia, rehabilitacji czy renty.