Dynamika wzrostu rynku w ujęciu walutowym wyniosła 62,5% w EUR i 80,7% w USD i był to kolejny rok, w którym polski rynek funduszy inwestycyjnych odnotował najwyższą dynamikę wzrostu wśród wszystkich krajów europejskich monitorowanych przez EFAMA. Nie wpłynęło to na znaczące zwiększenie udziału polskiego rynku w rynku europejskim, który nadal wynosi zaledwie 0,3%, pozwoliło jednak zdystansować pod względem wielkości zarządzanych aktywów Turcję i Grecję.
W związku z dynamicznym rozwojem rynku dalszej poprawie uległy wszystkie parametry opisujące stan rozwoju i pozycję rynku funduszy inwestycyjnych na tle krajowego rynku finansowego oraz całej gospodarki. Najważniejszy z makroekonomicznego punktu widzenia wskaźnik, pokazujący relację aktywów netto funduszy do krajowego PKB, wzrósł w 2006 roku z poziomu 6,3% do 9,4%. Relacja wartości aktywów netto funduszy do kapitalizacji GPW wzrosła z 19,9% do 22,6%. Systematycznej poprawie ulega także relacja aktywów funduszy do wartości depozytów bankowych ogółem – w minionym roku wzrosła z 17,7% do 24,7%. Wartość środków zgromadzonych w funduszach inwestycyjnych przez przeciętnego Polaka wyniosła na koniec 2006 roku blisko 2,6 tyś. PLN i była trzykrotnie wyższa niż trzy lata temu.
Zmianie uległa również struktura rynku funduszy inwestycyjnych. Największym beneficjantem hossy na warszawskim parkiecie zostały fundusze akcyjne, które prawie dwukrotnie powiększyły swój udział w rynku (z 11,9% do 23,1%) – na koniec roku ulokowano w nich 22,9 mld PLN. Bardzo dużym zainteresowaniem inwestorów cieszyły się w minionym roku również fundusze hybrydowe (zrównoważone, stabilnego wzrostu, aktywnej alokacji i część funduszy ochrony kapitału), których łączne aktywa na koniec grudnia 2006 zamknęły się sumą 52,1 mld PLN. Udział w rynku tej grupy funduszy zwiększył się o 8,0 pkt. proc. do 52,7%. Największe straty w 2006 roku poniosły fundusze obligacji – straciły one ponad połowę udziału w rynku (spadek z 25,8% do 11,1%). Rok 2006 nie był udany także dla funduszy rynku pieniężnego i gotówkowych; ich udział w rynku spadł o 5,7 pkt. proc. do 7,9% (7,8 mld PLN). W niewielkim stopniu zwiększyło się zainteresowanie pozostałymi typami funduszy, w tym funduszami nieruchomości, sekurytyzacyjnymi, hedgingowymi, aktywów niepublicznych, surowcowymi, funduszami funduszy oraz niektórymi funduszami ochrony kapitału. Zgromadzone przez nie aktywa stanowiły na koniec 2006 roku 5,1% wartości aktywów całego rynku funduszy – o 1,1% więcej niż na koniec 2005 roku.
Rok 2006 to również dynamiczny rozwój rynku pod względem podmiotowym i produktowym. Na koniec 2006 roku działalność operacyjną (tj. zarządzanie funduszami inwestycyjnymi) prowadziło 26 towarzystw funduszy inwestycyjnych, o trzy więcej niż w roku ubiegłym. Rok 2006 okazał się również rekordowy pod względem liczby nowo utworzonych funduszy inwestycyjnych (uwzględniając w tym także uruchomione subfundusze). W ciągu minionych 12 miesięcy na rynku pojawiło się aż 69 nowych podmiotów, trzy zakończyły swoją działalność. Liczba funduszy per saldo wzrosła zatem o 66 i na koniec 2006 roku funkcjonowało w naszym kraju 271 funduszy inwestycyjnych (wraz z subfunduszami).
Systematycznie rośnie również liczba kanałów dystrybucji funduszy inwestycyjnych – w końcu 2006 roku tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych można było nabywać za pośrednictwem 125 podmiotów, 31 więcej niż rok wcześniej. Wśród dystrybutorów wciąż decydującą rolę odgrywają banki.
Dynamiczny rozwój rynku funduszy inwestycyjnych to między innymi działania podmiotów prowadzących na nim działalność. Aby zachować i stale podnosić jakość prowadzonej działalności oraz oferowanych produktów podmioty rynku funduszy inwestycyjnych podejmują stałe, intensywne działania, w konsekwencji których Klient może poczuć, że rynek nie tylko proponuje mu dobry produkt, ale produkt ten jest dopasowany do jego potrzeb, a obsługa w zakresie jego wyboru i nabycia jest przyjazna i komfortowa. Załącznik do niniejszej informacji („Sukcesy i wyzwania Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych”) zawiera zestawienie sukcesów, którymi mogą pochwalić się w tym zakresie Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych oraz wyzwań, które stawiają sobie na przyszłość.
Warunkiem niezbędnym, aby polski rynek funduszy inwestycyjnych w dalszym ciągu mógł się dynamicznie rozwijać jest prorozwojowe prawne otoczenie działalności. Jako przykład takiego otoczenia wśród krajów europejskich zwykło się wskazywać normy prawne i funkcjonowanie rynku luksemburskiego, w związku z czym Izba Zarządzających zleciła wyspecjalizowanej firmie consultingowej wykonanie analizy porównawczej aspektów tworzenia i funkcjonowania funduszy inwestycyjnych typu UCITS w Polsce oraz Wielkim Księstwie Luksemburga. Otrzymany raport ukazuje szereg różnic w warunkach funkcjonowania polskich i luksemburskich funduszy inwestycyjnych w zakresie ich tworzenia, poziomu skomplikowania i zakresu sprawozdawczości statutowej, raportowania do organu nadzoru, a także zawartości informacyjnej i publikacji prospektów informacyjnych.
Najistotniejszymi trudnościami, stojącymi na drodze w dążeniu do zapewnienia przynajmniej porównywalnych warunków rozwoju rynku funduszy inwestycyjnych, są obciążenia biurokratyczne i nadmierne wymogi formalno-prawne stawiane przez polskie ustawodawstwo.
Istotne różnice pomiędzy wymogami regulacji obowiązujących w Polsce i Wielkim Księstwie Luksemburga, które mogą wpływać, w niedługiej perspektywie czasu, na zaburzenie konkurencyjności pomiędzy podmiotami polskimi a zagranicznymi, zawiera załączona do niniejszej informacji notatka. Różnice te dotyczą zarówno tworzenia towarzystw i funduszy inwestycyjnych, jak również wymogów w zakresie ich działalności. Wśród najbardziej dotkliwych dla polskich podmiotów różnic, pogarszających ich konkurencyjność wymienić można chociażby proces rozpatrywania przez organy administracyjne wniosków składanych przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych, w szczególności w zakresie tworzenia nowych produktów albo zmiany statutów funduszy już istniejących. Również nadmiernie długi proces tworzenia nowych subfunduszy w ramach funduszy z wydzielonymi subfunduszami, skutkuje sytuacją, w której pod wpływem upływu czasu produkty stają się mniej atrakcyjne rynkowo. Dużym problemem jest także znaczne przesycenie zbędnymi, z punktu widzenia uczestnika funduszu, informacjami zawartymi w podstawowych dokumentach informacyjnych polskich funduszy inwestycyjnych. Porównując zakres informacji zawartych w statutach polskich i luksemburskich funduszy inwestycyjnych rzuca się w oczy dysproporcja pomiędzy udostępnianymi informacjami w zakresie polityki inwestycyjnej.
Jedną z istotnych różnic, które w sposób znaczący pogarszają pozycję konkurencyjną polskich podmiotów rynku funduszy inwestycyjnych jest zawartość i szczegółowość, a co za tym idzie, również objętość prospektu informacyjnego oraz skrótu tego prospektu. Aby wyrównać sytuację polskich podmiotów w tym zakresie Izba Zarządzających podjęła działania, które mają na celu zmianę norm prawnych wyznaczających kształt tych dokumentów. Efektem tych działań jest wypracowany przez środowisko funduszy inwestycyjnych projekt zapisów prawnych dotyczących prospektu informacyjnego oraz skrótu prospektu, zgodny z wytycznymi ekspertów Komisji Europejskiej zawartymi w tzw. „Białej Księdze w sprawie ulepszenia ram prawnych wspólnego rynku funduszy inwestycyjnych”. Wypracowane rozwiązanie, które IZFiA przekazała do Ministerstwa Finansów, zakłada przede wszystkim ograniczenie zawartości skrótu prospektu informacyjnego w taki sposób, aby zawierał najistotniejsze dla Klienta informacje a jego lektura nie przyprawiała o przysłowiowy „ból głowy”. Przykładowy, przygotowany przez IZFiA skrót ma objętość jednej kartki papieru formatu A4 (załącznik do niniejszej informacji) – jest to o tyle istotne, że Klient bez trudu odnajdzie najistotniejsze dla siebie informacje bez potrzeby analizowania obszernych, zawiłych dokumentów, TFI zaś obniży ponoszone w tym zakresie dotychczas koszty.
Biorąc pod uwagę obecną sytuację na rynku funduszy inwestycyjnych, możliwość jego dalszego rozwoju, jego znaczenie dla gospodarki i Polaków, jak również kształt norm wyznaczających prawne warunki jego funkcjonowania, Izba Zarządzających stoi na stanowisku, iż ewolucja tych norm jest koniecznością, a jej kierunek powinien być wyznaczony zgodnie z kryterium konkurencyjności rynku i ochrony interesów inwestorów. Działania w tym zakresie są i będą przez Izbę podejmowane a ich celem jest umożliwienie dynamicznego rozwoju polskiego rynku funduszy inwestycyjnych.