Na polskim rynku finansowym wciąż widoczny jest trend, polegający na poszukiwaniu narzędzi do poprawy efektywności. Drogą do tego jest redukcja kosztów stałych działalności bankowej i innych sektorów usług finansowych, w tym poprzez zmniejszenie liczby oddziałów własnych. Aby utrzymać zakładaną dynamikę akcji kredytowej, instytucje finansowe coraz chętniej korzystają z tzw. długiego kanału sprzedaży.
Według raportu KPF „Sektor pośrednictwa kredytowego w Polsce” za III kwartał 2016 r., rola pośredników w sprzedaży kredytów, w szczególności kredytów hipotecznych, jest wciąż znacząca i – pomimo lekkiego spadku w III kwartale – wykazuje ogólną tendencję wzrostową.
W minionym roku mieliśmy do czynienia z pogorszeniem sytuacji na rynku kredytów hipotecznych. Osłabł bowiem podstawowy motor wysokiej akcji kredytowej w I półroczu 2016 roku, jakim był udział kredytobiorców chcących skorzystać z dopłaty z rządowego programu „MdM”. W efekcie obserwowany jest najwyższy od 5 lat spadek liczby udzielonych kredytów w ujęciu kwartalnym. W III kwartale 2016 roku słabsze niż w poprzednich kwartałach wyniki zanotował też polski sektor budownictwa mieszkaniowego. Deweloperzy oddali do użytkowania o 7% więcej mieszkań, ale już liczba rozpoczętych budów była o 22% niższa, zaś liczba uzyskanych pozwoleń na budowę – o 5% niższa niż w poprzednim kwartale. Słabsze o 6,3% w porównaniu do poprzedniego kwartału wyniki odnotowano również jeśli chodzi o sprzedaż mieszkań na rynku pierwotnym.
To wszystko znalazło odzwierciedlenie w słabszej akcji kredytowej. Według danych BIK w III kwartale 2016 roku odnotowano wyraźny spadek liczby udzielonych kredytów mieszkaniowych – podpisano o 8,5% mniej umów kredytowych w porównaniu z analogicznym okresem w roku ubiegłym. Liczba nowych umów o kredyt mieszkaniowy, zawartych w III kwartale 2016 roku, wyniosła 42,6 tys., a ich łączna wartość przekroczyła 9,6 mld zł.
Prawie co drugi kredyt hipoteczny sprzedany przez pośrednika
Sytuacja na rynku mieszkaniowym nie pozostała bez znaczenia dla sytuacji pośredników. Wartość kredytów hipotecznych udzielonych przez pośredników finansowych, zrzeszonych w Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych i Związku Firm Doradztwa Finansowego, wyniosła 4,3 mld zł, czyli 45,2% ogólnej wartości udzielonych kredytów hipotecznych. I, choć jest to wartość niższa o 4,7% w odniesieniu do II kwartału 2016 r., to stanowi trzecią w kolejności najwyższą wartość od początku 2012 roku oraz wyższą o 1,2% w odniesieniu do analogicznego kwartału 2015 roku.
Dane te znajdują potwierdzenie w badaniu „Potencjał i zagrożenia związane ze zmianą przepisów dot. doradców kredytowych”, przeprowadzonym w styczniu 2017 roku przez Dom Badawczy Maison & Partnerzy, według którego aż 43% osób obecnie spłacających kredyty hipoteczne korzystało z usług doradców kredytowych.
Sprzedaż kredytów konsumpcyjnych wciąż wyzwaniem
W 2016 roku tempo wzrostu kredytów konsumpcyjnych zwiększyło się, co jest wynikiem sprzyjającego klimatu generowanego przez niskie stopy procentowe, stabilny wzrost gospodarczy i dobre perspektywy dla rynku pracy. Mieliśmy jednak do czynienia z szeregiem czynników, mających źródło w sferze regulacyjnej, które nie pozwalały na pełne wykorzystanie potencjału. To zaś skutkowało zaostrzaniem polityki kredytowej. Na koniec 2016 roku większe znaczenie dla przebiegu akcji kredytowej miały wręcz dostosowania do regulacji ograniczającej maksymalne koszty kredytów konsumenckich oraz obawy co do dalszych, niekorzystnych rynkowo i społecznie zmian w otoczeniu prawnym – jak choćby kolejnej propozycji obniżenia limitu kosztu kredytu.
Według danych Biura Informacji Kredytowej w III kwartale 2016 roku, w porównaniu do analogicznego okresu poprzedniego roku, udzielono mniej kredytów konsumpcyjnych, jednak o wyższej wartości umów. Wartość udzielonych kredytów konsumpcyjnych wyniosła 19,2 mld zł. Wartość tych udzielonych przez pośredników finansowych KPF i ZFDF wyniosła 851 mln zł, a więc stanowiła 4,4% ogólnej wartości udzielonych kredytów konsumpcyjnych. Jest to druga w kolejności najwyższa wartość od początku 2012 roku, a jednocześnie wzrost o 1,1% w odniesieniu do analogicznego kwartału 2015 roku i spadek o 10,9% w odniesieniu do II kwartału 2016 roku.
Instytucje pożyczkowe aktywizują się u pośredników
Według danych BIK w okresie od stycznia do października banki i instytucje pożyczkowe udzieliły pożyczek i kredytów konsumpcyjnych na kwotę 67,9 mld zł. Udział firm pożyczkowych wyniósł tu 4,1%. Jednak w przypadku finansowania na kwotę do 4 tys. zł, pożyczki posiadają obecnie 25% udział w rynku. Jeśli chodzi o kwotę do 1 tys. zł udział ten wynosi zaś 40%.
W III kwartale 2016 roku relacja wartości wypłaconych kredytów gotówkowych do pożyczek wynosiła 1,7:1. W ujęciu ilościowym pożyczek było jednak prawie 8 razy więcej niż kredytów gotówkowych. Członkowie KPF z sektora pośrednictwa finansowego sprzedali w III kwartale 2016 roku 88,7 tys. sztuk pożyczek niebankowych na cele konsumpcyjne o łącznej wartości 205,3 mln zł. Porównując te wyniki do analogicznego kwartału 2015 roku jest to wzrost o 58,2% w ujęciu liczbowym i o 62,4% w ujęciu wartościowym.
– W 2016 roku umacniała się tendencja zwiększania kwoty kredytu przez banki. W efekcie, różnice między wskaźnikami wartości a liczbą udzielonych kredytów powiększają się, co w konsekwencji–w sposób bardzo naturalny–zwiększa pole gry dla instytucji pożyczkowych. Te zaś coraz częściej decydują się na wykorzystanie potencjału sieci pośredników kredytowych w zakresie sprzedaży swoich produktów.Udział pożyczek niebankowych w sprzedaży, realizowanej przez pośredników kredytowych zrzeszonych w KPF, systematycznie rośnie i staje się istotnym elementem ich strategii rynkowej– podkreśla dr Mirosław Bieszki, Doradca ds. Ekonomicznych Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych.
Duże zaufanie do pośredników potwierdzone
Wyniki wspomnianego powyżej badania „Potencjał i zagrożenia związane ze zmianą przepisów dot. doradców kredytowych”, przeprowadzonego na zlecenie KPF i ANG Spółdzielni Doradców przez Dom Badawczy Maison & Partnerzy, ujawniają także, że zdecydowana większość klientów pośredników kredytowych (76%) deklaruje zadowolenie z ich usług. Ponadto, pośrednicy są uznawani za równie wiarygodnych i pomocnych w podjęciu dobrej decyzji kredytowej jak doradcy bankowi. Jednak pośrednicy są postrzegani jako bardziej niezależni, uczciwi, bo pomagają zestawić oferty i porównać je, co ułatwia klientowi wybór optymalnego rozwiązania.
Banki, dotknięte ostatnio szeregiem nowych obciążeń regulacyjnych i kosztami, które nie pozostają bez wpływu na efektywność prowadzonej działalności, traktują zaś usługi pośredników jako narzędzie do realizacji planów sprzedażowych i osiągania zakładanych wskaźników ekonomicznych. Rosnąca profesjonalizacja sektora pośredników pozwala więc zakładać, że trend związany z umacnianiem się tej współpracy będzie najprawdopodobniej jeszcze bardziej widoczny w najbliższym czasie. Szczególnie jeśli chodzi o banki nie dysponujące rozbudowanymi sieciami sprzedaży oraz instytucje pożyczkowe działające on-line, poszukujące dywersyfikacji produktów i kanałów ich sprzedaży.
Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce