Monitorowanie stanu portfela kredytowego

Efektywne zarządzanie portfelem kredytowym wymaga szybkiej i pełnej informacji na temat udzielonych kredytów oraz kondycji kredytobiorców. Nieodzownym elementem wspomagającym ten proces są systemowe procedury monitoringu pozwalające na badanie sytuacji kredytobiorców i stanu obsługi ich kredytów.

Obecnie mało kto robi to ręcznie. Sprawdźmy jak tego typu zadania można usprawnić przy pomocy specjalistycznego oprogramowania i o co warto zapytać dostawców tego typu narzędzi.

Podstawy

Jak wiadomo, monitoring kredytowy to system bieżącej i systemowej weryfikacji aktualnej zdolności kredytowej klienta, kontrola realizacji warunków umów kredytowych oraz kontrola stanu zabezpieczeń przez cały okres spłaty kredytu. Podstawowym celem monitoringu jest systematyczne analizowanie stanu poszczególnych transakcji kredytowych, a w ich wyniku umożliwienie dokładnej oceny, w różnych perspektywach struktury jakościowej portfela kredytowego. W bankach dąży się do stosowania licznych działań zapobiegawczych w celu eliminowania następstw aktywnego ryzyka kredytowego. Ewentualnym stratom zapobiega się przede wszystkim poprzez wczesne rozpoznanie przyczyn i istoty odchyleń w trakcie okresu kredytowania.

Podsumowując, każde zaangażowanie kredytowe powinno podlegać okresowej weryfikacji, którą najlepiej przeprowadzić za pomocą dedykowanego oprogramowania. Optymalnym rozwiązaniem jest wykorzystanie dostępnych rozwiązań IT, ale co powinno uwzględnić się w docelowym modelu? Na etapie przygotowywania wdrożenia musimy dokonać wyboru, jakie elementy chcemy monitorować i jakie kryteria zastosować.

Monitorowanie może obejmować obszary takie jak: kontrola terminowości spłat, sprawdzanie stanu zabezpieczeń, weryfikacja realizacji warunków umów kredytowych, ocena aktualniej zdolności kredytowej. System informatyczny powinien przygotowywać sygnały wczesnego ostrzegania oraz planować odpowiednie działania monitorujące.

Warto uwzględnić potrzeby monitorowania już na etapie udzielania kredytów, poprzez utworzenie takiego katalogu warunków umów, które mogą być łatwo automatycznie monitorowane. Warunki kredytowania mogą być automatycznie przydzielane i wybierane w zależności od typu produktu, segmentu Klienta i stosowanej ścieżki procesowania. Łatwo to zintegrować w oprogramowaniu do zawierania transakcji kredytowej. Warunki dla poszczególnych umów kredytowych należy przechowywać w postaci zapisów w bazie danych. Dzięki temu, system informatyczny może analizować dane Klienta i weryfikować odczytane/wyliczone wartości poprzez porównanie z wartościami planowanymi. Warunki które nie dają się zweryfikować automatycznie mogą być sprawdzane przez automatycznie inicjowany proces weryfikacji ręcznej.

Niezależnie od trybu automatycznego monitorowania, dla kredytów korporacyjnych KNF zaleca przynajmniej raz w roku przeprowadzenie lustracji firmy-kredytobiorcy. Taka kontrola jest nieodłącznym elementem monitoringu i obejmuje:

Ocena ekonomicznej zdolności firmy-kredytobiorcy polega na wykorzystaniu wskaźników w czterech grupach: rentowności, sprawności, płynności, poziomu zadłużenia – oraz tzw. kryteriów jakościowych.

Kontrola może być przeprowadzona w formie rozmowy z klientem i zawierać aspekty rynkowe (funkcja doradcza) i aspekty monitorowania (funkcja informacyjno-kontrolna).

Pozyskane dane mogą wesprzeć proces wczesnego ostrzegania i dostarczyć aktualnych, rzetelnych danych do bazy informacyjnej o kliencie i jego portfelu. Istotne więc jest, aby dostawcy oferujący rozwiązania tej klasy, zademonstrowali w jaki sposób ich system wspiera prowadzenie tego typu kontroli. Ponadto, warto zapytać o możliwości zbierania i zapisywania w systemie informacji na temat:

Składniki oprogramowania do monitorowania kredytów

Należy zadbać aby oprogramowanie do obsługi monitorowania kredytów pokrywało wszystkie niezbędne obszary funkcjonalne.

Rejestracja warunków umów kredytowych ułatwiająca monitorowanie


Oprogramowanie monitoringu powinno wspierać lub integrować się z procesem udzielania kredytów. Dotyczy to zwłaszcza obszaru rejestracji warunków umów kredytowych. Powinny być one zapisane w systemie w postaci pozwalającej na ich automatyczne sprawdzanie i kontrolowanie. Dodatkowo system kredytowy powinien rejestrować dokumenty klienta, tak aby były dostępne ich terminy ważności. Dotyczy to polis, zaświadczeń oraz całej dokumentacji finansowej.

Analiza danych


System powinien na podstawie przyjętych założeń i algorytmów automatycznie wyszukiwać i analizować kredyty, dla których nadeszła data weryfikacji ich stanu i wykonać następujące akcje:

Oprócz tego można sprawdzić dane spływające z innych systemów banku i odnotować terminowe lub opóźnione spłaty rat. Moduł monitoringu powinien być powiązany z modułem miękkiej i twardej windykacji. Wynik analizy danych decyduje o dalszych krokach monitorowania, może np. skutkować automatycznym uruchomieniem procesu wezwania do uzupełnienia dokumentacji kredytowej klienta.

Proces obsługi monitoringu


W przypadku wystąpienia nieprawidłowości w obsłudze kredytu lub negatywnej oceny cech kredytobiorcy, system powinien uruchomić odpowiedni proces przeglądu sytuacji danego klienta. W trakcie tego procesu należy zapewnić możliwość uzupełnienia wszystkich informacji wymaganych w monitoringu. W ostatnim kroku osoba decydująca o ocenie negatywnych wyników monitoringu może skierować danego klienta dalej do procesu windykacji (miękkiej lub twardej) lub restrukturyzacji.

System powinien wspierać narzędzia do wysyłki powiadomień SMS i email. Dzięki nim można zapewnić automatyczną komunikację z klientami i pracownikami odpowiedzialnymi za obsługę klientów, a niezbędne informacje trafiają do adresatów bez zbędnej zwłoki. Dzięki temu można zapewnić przypominanie o potrzebie dostarczenia dokumentów, czy też monitować o wykonanie określonych działań na rzecz monitoringu.

Dane

System monitoringu musi bazować na szerokim modelu danych umożliwiających efektywne monitorowanie stanu portfela kredytowego i kontrolowanie prowadzonych działań monitorujących. Dane przechowywane i przetwarzane przez system powinny być źródłem do tworzenia raportów i dostarczać dane wejściowe do systemów sprawozdawczych Banku. Do kluczowych należy zaliczyć następujące grupy danych:

Dane o klientach – dane firm i osób pełniących rolę kredytobiorców, wraz z listami dokumentów, adresów, podmiotów powiązane i innych tego typu informacji

Dane umów kredytowych – dane związane z umową kredytową, rating, warunki umów, harmonogram, historia działań monitoringowych

Dane zabezpieczeń – stan zabezpieczenia, daty weryfikacji zabezpieczeń,

Flagi – informacja o zdarzeniach dla poszczególnych klientów i umów kredytowych wymagające podjęcia działań monitorujących.

Dane z wszystkich dokumentów (załączniki) związanych z klientem i umowami kredytowymi powinny być przechowywane w e-repozytorium. W atrybutach należy przechowywa

cechy dokumentów niezbędne na potrzeby monitoringu, w tym daty ważności i status dokumentu.

Integracja i interfejsy

Moduł monitoringu musi stanowić integralną cześć systemu informatycznego banku. Informacje muszą być wymieniane z innymi, wymaganymi systemami banku, zarówno w formie wymiany plikowej jak i poprzez szynę usług. Architektura modułu monitoringu powinna przyjmować, że informacje niezbędne dla poprawnego monitorowania kredytów są dostępne bezpośrednio w bazie danych modułu lub można je pobrać w uzgodnionym formacie poprzez usługi dostępne w systemie informatycznym banku.

Autor: Wiesław Bitny-Szlachto, Kierownik Projektów w DomData AG Sp. z o.o.