Uzyskanie wpisu hipoteki do księgi wieczystej w Polsce trwa już przeciętnie poniżej miesiąca – wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości. Oznacza to znaczną poprawę w stosunku do lat poprzednich, a także mniejsze koszty dla kredytobiorców.
180 zł to przeciętny koszt, którym obciążany jest każdy klient, zanim ustanowione zostaną docelowe zabezpieczenia jego kredytu hipotecznego. Ubezpieczenie pomostowe, bo o nim mowa, stanowi dla banku jedyne zabezpieczenie kredytu w okresie przejściowym pomiędzy złożeniem wniosku o wpis hipoteki do księgi wieczystej, a momentem uprawomocnienia się wpisu.
Wyższe oprocentowanie albo składka
Banki pobierają te opłaty na trzy sposoby. Pierwszy i najczęściej stosowany polega na podwyższeniu oprocentowania kredytu o 0,5-2 pkt. proc. Skutkuje to podwyższeniem miesięcznej raty kredytu i nie stanowi oddzielnej płatności. Banki Millennium, eurobank i PKO BP stosują comiesięczną dodatkową składkę, która nie jest wliczana do raty, natomiast Bank Ochrony Środowiska, Credit Agricole i Raiffeisen stosują płatną z góry składkę na okres od kwartału do nawet 5 lat, która w razie uzyskania prawomocnego wpisu wcześniej, zostanie klientom zwrócona w części przypadającej na niewykorzystany okres ubezpieczenia.
Oznacza to, ze dla przeciętnego kredytu w wysokości 250 tys. zł, udzielonego na okres 30 lat z oprocentowaniem 6% (zgodnie z danymi Home Broker są to przeciętne wartości charakteryzujące obecnie udzielane kredyty), miesięczny koszt ubezpieczenia pomostowego może wynieść od ok. 80 zł do ponad 330 zł (w zależności od banku). Całkowity koszt zabezpieczenia przejściowego uzależniony jest też od tempa pracy sądów rejonowych, które odpowiedzialne są za dokonywanie wpisów w księgach wieczystych.
Wpis do księgi wieczystej przeciętnie w 27 dni
Według badań wydziału statystyki Ministerstwa Sprawiedliwości w pierwszej połowie 2011 roku w sądach rejonowych rozpatrzono ponad 1,64 mln spraw związanych z księgami wieczystymi. Według autorów badania, właśnie ten obszar spraw sądowych znalazł się pośród najsprawniej zarządzanych. Dowodem jest nadwyżka spraw załatwionych (ponad 1,64 mln) nad ilością złożonych wniosków (1,58 mln), a co za tym idzie spadek liczby spraw pozostawionych do rozpatrzenia w drugim półroczu (228 tys. w 2011 w stosunku do 256 tys. w I półroczu 2010). Dla kredytobiorców to dobre wiadomości. Dane za pierwsze półrocze 2011 wskazują, że sądy pracują teraz ponad dwa razy szybciej niż trzy lata temu. Statystyczna sprawa w sądzie wieczystoksięgowym w roku 2008 była załatwiana w około 55 dni i od tego momentu czas rozpatrywania sukcesywnie malał, w 2009 do ok. 48 dni, 2010 już do 35 dni, aby w pierwszej połowie 2011 roku osiągnąć rekordowe 27 dni. Trzeba jednak pamiętać, że są to jedynie miary średnie. W różnych obszarach kraju oczekiwanie na dokonanie zmian w księdze wieczystej może trwać znacznie dłużej, ale i przypadki krótszego oczekiwania nie są odosobnione. Bez wątpienia jednak skrócenie czasu rozpatrywania wniosków jest dla kredytobiorców dobrą wiadomością, ponieważ oznacza dla nich oszczędności.
Opłaty tylko do uprawomocnienia się wpisu
Szybkość dokonania wpisu do księgi wieczystej jest kluczowa do określenia rzeczywistych, ponoszonych przez klientów, kosztów ubezpieczenia pomostowego. Wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta z dnia 9 sierpnia 2009 zakazuje bowiem pobierania jakichkolwiek dodatkowych opłat od klientów po ustanowieniu wszystkich wymaganych umową kredytową zabezpieczeń. Oznacza to, że bank ma prawo pobierać dodatkowe opłaty tylko do momentu uprawomocnienia się wpisu, a nie do momentu przyniesienia przez klienta do banku odpisu księgi wieczystej, w którym hipoteka banku będzie znajdowała się na pierwszym miejscu. Wszystkie opłaty pobrane po tym momencie muszą zostać klientowi zwrócone.
W praktyce, ponoszony przez klienta koszt ubezpieczenia pomostowego w pierwszej połowie 2011 roku kształtował się przeciętnie w wysokości ok. 180 zł (przykładowy kredyt w wysokości 250 tys. zł na 30 lat, z oprocentowaniem 6%, podwyżka marży o 1,2%). Trzy lata temu, ponad dwukrotnie dłuższy czas oczekiwania na rozpatrzenie sprawy w wydziale wieczystoksięgowym sądu rejonowego sprawiał że koszty te kształtowały na poziomie ok. 370 zł.
Jak wygląda proces ustanawiania hipoteki?
Zabezpieczeniem każdego kredytu hipotecznego jest wpis hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości. Banki zazwyczaj wymagają też, żeby to ich hipoteka była na pierwszym miejscu, przed ewentualnymi innymi wpisami. Jak sprawnie przeprowadzić taki proces?
W sytuacji, gdy kupujemy mieszkanie na rynku wtórnym, wcześniej obciążone kredytem, już na etapie kompletowania dokumentacji kredytowej należy przedstawić w banku udzielającym kredytu na zakup informację o kwocie niezbędnej do spłacenia poprzedniego zobowiązania. Dodatkowym warunkiem wypłaty kredytu, będzie także złożenie wniosku o wpisanie do księgi wieczystej hipoteki banku nabywcy. Gdyby wpis był dokonywany od razu znalazłby się na drugim miejscu na liście hipotek, przez co nie mógłby stanowić pełnoprawnego zabezpieczenia kredytu. Warto pamiętać, że wniosek o wpisanie hipoteki składa się w sądzie rejonowym odpowiednim dla miejsca położenia nieruchomości, co może także zrobić notariusz.
Gdy bank otrzyma potwierdzenia złożenia wniosku o wpisanie hipoteki w pierwszej kolejności wypłaca środki na rachunek spłaty poprzedniego kredytu hipotecznego. Dopiero po całkowitej spłacie „starego” kredytu, sprzedający będzie mógł uzyskać dokument niezbędny nabywcy do usunięcia wpisu hipoteki dotyczącej poprzedniego kredytu. Warto pamiętać, że to kupujący, a nie sprzedający będzie musiał udać się do sądu w celu złożenia wniosku o wykreślenie hipoteki poprzedniego kredytu z księgi wieczystej. Usunięcie tego wpisu spowoduje, że bank nabywcy przesunie się na pierwsze miejsce na liście hipotek.
Każda zmiana w księdze wieczystej jest potwierdzana wysłanym powiadomieniem do wszystkich stron postępowania. Informację o dokonaniu wpisu otrzymuje klient oraz bank, który zażądał wpisu hipoteki. Natomiast informację o wykreśleniu wpisu hipoteki otrzyma klient i bank, który wydał zgodę na jego wykreślenie. Otrzymanie oświadczenia nie oznacza, że wpis jest już prawomocny. Strony mają prawo do odwołania się w ciągu 7 lub 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia, w zależności od tego czy wpis jest dokonywany odpowiednio przez referendarza czy sędziego sądu rejonowego. Dopiero po upływie tego okresu możemy udać się do sądu po odpis księgi, który będzie stanowił podstawę do wygaśnięcia obowiązku opłacania ubezpieczenia pomostowego.
Warto pamiętać, że zgodnie z wyrokiem Sądu Ochron Konkurencji i Konsumenta, bank ma prawo obciążać kredytobiorcę ubezpieczeniem tylko do momentu uprawomocnienia się wpisu. Nie decyduje w tym wypadku moment, w którym kredytobiorca przedstawił odpis z księgi zawierający naniesione zmiany w dziale czwartym (dotyczącym hipotek).
Źródło: Home Broker