Właściwość EBC do wydania opinii wynika z art. 105 ust. 4 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz trzeciego i szóstego tiret art. 2 ust. 1 decyzji Rady 98/414/WE z dnia 29 czerwca 1998 r. w sprawie konsultacji Europejskiego Banku Centralnego udzielanych władzom krajowym w sprawie projektów przepisów prawnych, jako że projektowana ustawa dotyczy krajowego banku centralnego, to znaczy Narodowego Banku Polskiego (NBP), oraz przepisów odnoszących się do instytucji finansowych w zakresie, w jakim wywierają one istotny wpływ na stabilność instytucji i rynków finansowych. Zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 17 ust. 5 Regulaminu Europejskiego Banku Centralnego, Rada Prezesów wydała niniejszą opinię.
1. Założenia projektowanej ustawy
Projektowana ustawa przewiduje zmianę ustawy o NBP poprzez modyfikację składu Komisji Nadzoru Bankowego, będącej obecnie siedmioosobowym organem kolegialnym, działającym pod przewodnictwem Prezesa NBP oraz wspieranym przez pracowników NBP. Zgodnie z projektowaną ustawą:
(i) skład Komisji miałby ulec poszerzeniu poprzez włączenie do niego, obok obecnych członków, trzech przedstawicieli Sejmu oraz przedstawiciela Prezesa Rady Ministrów; oraz
(ii) stanowisko Przewodniczącego Komisji przysługiwałoby przedstawicielowi Prezesa Rady Ministrów, zamiast -jak to jest obecnie – Prezesowi NBP.
2. Uwagi ogólne
2.1 Projektowana ustawa zaproponowana została równolegle z innym projektem legislacyjnym, wprowadzającym dalej idącą reformę organizacji nadzoru bankowego w Polsce, tj. projektowaną ustawą o nadzorze nad rynkiem finansowym (której wcześniejsza wersja była przedmiotem opinii EBC CON/2006/156). W obecnej wersji projektowana ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym przewiduje, iż z dniem 1 stycznia 2008 r. nastąpi przejęcie zadań z zakresu nadzoru bankowego przez skonsolidowany organ nadzoru finansowego pod nazwą Komisja Nadzoru Finansowego (KNF). W okresie przejściowym przed 1 stycznia 2008 r. Komisja Nadzoru Bankowego ma działać pod przewodnictwem Przewodniczącego KNF, powołanego przez Prezesa Rady Ministrów.
2.2 EBC przyjmuje, iż tylko jeden z powyższych projektów legislacyjnych – tj. projektowana ustawa będąca przedmiotem niniejszej opinii albo projektowana ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym – będzie przedmiotem dalszych prac legislacyjnych. Niezależnie przy tym od ostatecznej decyzji polskiego ustawodawcy, EBC pragnie potwierdzić swoją bardzo pozytywną ocenę obecnego modelu relacji instytucjonalnych w zakresie nadzoru ostrożnościowego w Polsce, w którym efektywnie wykorzystywane są możliwości wzajemnego wspierania się w swych działaniach przez Komisję Nadzoru Bankowego oraz NBP. EBC stwierdza przy tym – podobnie jak inne komentujące tę kwestię instytucje międzynarodowe- iż każda podejmowana w tym zakresie reforma powinna mieć na celu utrzymanie efektywności polskiego systemu nadzorczego oraz zapewnienie sprawnego współdziałania pomiędzy odpowiednimi władzami. Zachowanie kontynuacji działań nadzorczych oraz makroekonomicznych badań ostrożnościowych niezbędne jest zwłaszcza w związku z przeprowadzaną obecnie implementacją znowelizowanej dyrektywy o wymogach kapitałowych.
2.3 Należy przy tym zauważyć, iż EBC konsekwentnie opowiada się za zagwarantowaniem udziału banków centralnych w wykonywaniu nadzoru ostrożnościowego. Jak to podniesiono w opinii EBC CON/2006/15 oraz we wcześniejszych opiniach EBC, bliski udział krajowych banków centralnych w wykonywaniu nadzoru ostrożnościowego stanowi istotny warunek po temu, aby możliwe było należyte przyczynianie się przez Eurosystem do monitorowania zagrożeń dla stabilności finansowej w strefie euro, zgodnie z wymogami art. 105 ust. 5 Traktatu; udział taki przyczynia się również do zapewnienia odpowiedniej koordynacji pomiędzy funkcjami banku centralnego wykonywanymi na poziomie Eurosystemu a funkcjami nadzorczymi wykonywanymi na poziomie krajowym.