Ekonomiczne skutki pandemii będą dla banków dużym wyzwaniem. Utracone przychody do 2024 r. mogą sięgnąć 3,7 biliona USD, co stanowi równowartość ponad półtorarocznych dochodów sektora bankowego w skali globalnej – wynika ze scenariuszy przedstawionych przez firmę doradczą McKinsey & Company w wydanym właśnie raporcie Global Banking Annual Review 2020.
Dla banków, skutki ekonomiczne, które niesie ze sobą pandemia, są równie ciężkie jak dla wielu innych sektorów gospodarki. Podczas tego kryzysu jednak, banki odgrywają dodatkowo istotną rolę wspierającą społeczeństwo w walce ze skutkami pandemii, biorąc udział w przekazywaniu środków z budżetu państwa, ratujących małe przedsiębiorstwa, firmy i obywateli. Obecny kryzys oznacza dla banków olbrzymi stress test, który do tej pory instytucje zdają się przechodzić pomyślnie, demonstrując wytrzymałość, bez której skutki pandemii byłyby znacznie poważniejsze.
Jednak jak wskazuje najnowszy raport McKinsey „Global Banking Annual Review 2020”, banki będą poddawane kolejnym próbom – w dwóch etapach. W pierwszej kolejności, do drugiej połowy 2021 r., banki będą mierzyły się ze stratami z tytułu kredytów. Mimo tego, że raport przewiduje, że niemal wszystkie banki i systemy bankowe przetrwają, w drugim etapie trudna sytuacja w sektorze może utrzymywać się nawet do roku 2024, jeśli odbicie gospodarcze będzie powolne.
Scenariusze na przyszłość
W zależności od przyjętego scenariusza, szacuje się, że straty z tytułu utraconych przychodów w latach 2020-2024 mogą sięgać od 1,5 do 4,7 biliona USD. Według scenariusza bazowego, może to być 3,7 bilion USD, co stanowi równowartość ponad półtorarocznych dochodów sektora bankowego globalnie. W scenariuszu tym, wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE), który w 2019 r. sięgał w ujęciu globalnym 8,9%, może spać do 4,9% 2020 r. i 1,5% w 2021 r.
– W przypadku Polski, mamy do czynienia z jednym z najbardziej innowacyjnych i zdigitalizowanych sektorów bankowych w Europie, jednak mimo to rentowność polskich banków mierzona wskaźnikiem ROE jest relatywnie niska i wciąż spada. Wpływ na to mają obciążenia regulacyjne, nierozwiązana kwestia hipotek CHF, słaba monetyzacja inwestycji w IT w ostatniej dekadzie, niewystarczający udział przychodów prowizyjnych, brak skali wielu podmiotów i silna konkurencja – komentuje Dawid Rychlik, Partner w warszawskim biurze McKinsey & Company oraz Lider Praktyki Usług Finansowych w Europie Środkowo-Wschodniej. W naszych analizach dla polskiego sektora bankowego wskazujemy trzy ścieżki, które mogą zwiększyć zyski banków o 8,7-14,4 mld zł w perspektywnie 3-5 lat. Jest to usprawnienie modelu operacyjnego (które może pozwolić uzyskać efekt netto 2,9 – 4,0 mld zł), zmiany w zakresie oferty produktów i usług finansowych (szacowany efekt na poziomie 3,6 – 7,6 mld zł) oraz rozbudowa oferty usług i produktów pozafinansowych w wybranych ekosystemach (która może przynieść 2,2 – 2,8 mld zł) – dodaje Dawid Rychlik.
Zwinność i nowe modele biznesowe
Aby wrócić po poziomów zwrotu z kapitału własnego sprzed pandemii, banki będą musiały działać szybko i w znacznie trudniejszym otoczeniu biznesowym niż w poprzedniej dekadzie. Utrzymujące się zerowe stopy procentowe wpłyną na obniżenie marży odsetkowej netto, a pogarszające się ratingi kredytobiorców spowodują wzrost aktywów ważonych ryzykiem. Sytuacja będzie skłaniać do przewartościowania tradycyjnych modeli działania i poszukiwania nowych pomysłów, by znacząco zwiększać produktywność, poprawiając jednocześnie dokładność nakładów kapitałowych. Przyspieszyć może również konsolidacja sektora.
Jak wskazuje raport, w ujęciu długoterminowym banki będą podejmować działania, które jeszcze dziewięć miesięcy temu mało kto rozważał. Wśród nich można wskazać zwiększenie dynamiki i zwinności w działaniu, które okazały się tak skuteczne w ostatnich miesiącach w walce ze skutkami pandemii czy fundamentalną przebudową modeli biznesowych w obliczu długoterminowego trendu zerowych stóp procentowych oraz rosnącego znaczenia kanałów cyfrowych na rynku. Warte rozważenia są też niestandardowe działania zmierzające do dzielenia się bazą kosztową pomiędzy bankami wykorzystując wspólne platformy technologiczne i partnerstwa np. w obszarze KYC czy AML.
Źródło: McKinsey