Trzeci kwartał br. był jednym z trudniejszych w historii rynku funduszy inwestycyjnych. Odpływ inwestorów od ryzykownych klas aktywów, wystraszonych złymi informacjami płynącymi z gospodarek, a także problemami fiskalnymi krajów strefy euro miały negatywny wpływ na wyceny różnych klas aktywów, przyczyniając się do spadku wartości zarządzanych przez fundusze środków.
W skali kwartału zmniejszyły swą wartość o ponad -11 mld zł, czyli blisko -10%. W samym wrześniu wartość aktywów zmniejszyła się o -3,6 mld zł, czyli w mniejszym stopniu niż w sierpniu, kiedy aktywa skurczyły się o -7,3 mld zł. Na koniec września aktywa zgromadzone w funduszach warte były 108,1 mld zł, a w przeliczeniu na europejską walutę – 24,5 mld EUR.
Wrześniowy spadek wartości aktywów wynikał z bardzo słabej koniunktury na rynkach finansowych. Do spadających cen akcji (WIG20 obsunął się o -10,7%), dołączyły również surowce i złoto, waluty i obligacje naszego skarbu państwa. W tych warunkach tylko co piątemu funduszowi udało się ochronić kapitał przed poniesieniem straty. Spadek aktywów byłby jeszcze większy, gdyby nie dodatnie saldo wpłat i wypłat, które według szacunków Analiz Online sięgnęło +0,9 mld zł. Tak dobry wynik sprzedaży to efekt wpłacenia znacznych środków do zaledwie jednego funduszu polskich papierów skarbowych utworzonego na potrzeby grupy kapitałowej PZU. W efekcie aktywa zgromadzone w funduszach dłużnych, mimo słabej koniunktury również w tym segmencie rynku, zwiększyły się aż o +8,0% (blisko +1,5 mld zł) do 19,6 mld zł. Tym samym stały się trzecią pod względem wielkości aktywów grupą z 18,2% udziałem w rynku, wyprzedzając fundusze pieniężne i gotówkowe (18,9 mld zł).
Podobnie jak w sierpniu, w minionym miesiącu największy spadek aktywów odnotowały fundusze akcyjne. Dalszy odpływ klientów (znacznie niższy niż w sierpniu) oraz ujemny wynik zarządzania sprawił, iż aktywa tego wciąż największego segmentu rynku, zmniejszyły się o -2,6 mld zł, czyli aż o jedną dziesiątą do 23,1 mld zł. W większym stopniu zmniejszyły się środki zarządzane przez fundusze akcji polskich (-11,2%), podczas gdy fundusze inwestujące na rynkach zagranicznych zarządzały na koniec miesiąca aktywami o -5,8% mniejszymi. W sumie od początku roku aktywa będące w zarządzaniu funduszy akcyjnych zmnieszyły się już o ponad -20 mld zł, czyli o blisko jedną trzecią.
Dalszy odpływ środków odczuły również fundusze mieszane, które na koniec września zarządzały aktywami o -1,7 mld zł (-7,0%) mniejszymi. O -0,3 mld zł spadły z kolei aktywa zarządzane przez fundusze ochrony kapitału, przy czym jedna trzecia spadku to efekt zakończenia działalności przez jeden z funduszy mających formę produktu strukturyzowanego. Trzeci miesiąc z rzędu tracą na wartości środki zarządzane przez fundusze absolutnej stopy zwrotu. Na koniec czerwca warte były 4,9 mld zł, a 3 miesiące później spadły poniżej 3 mld zł. To efekt zarówno przewagi wypłat nad wpłatami, ale również niesprawdzenia się jednej z zasad przyświecających zarządzaniu tym funduszom, czyli wypracowywaniu dodatnich wyników bez względu na warunki rynkowe. W III kwartale zdecydowana większość funduszy z tej grupy poniosła bowiem straty, w wielu przypadkach nawet dwucyfrowe.
Spadek wartości zarządzanych środków odnotowały również fundusze aktywów niepublicznych (o -184 mln zł). Jest to znacząca grupa funduszy, z udziałem w rynku przekraczającym 10%.
Źródło: Analizy Online