Piętnaście lat polskich kart Visa

Liczba kart Visa osiągnęła 12,2 mln, a łączna wartość transakcji zawartych nimi w roku obrachunkowym kończącym się w marcu br. wyniosła w przeliczeniu 28,5 mld euro, tj. ponad dwa i pół raza więcej niż pięć lat wcześniej. Pięć lat pracy ma za sobą organizacja Visa Polska, której głównym celem jest wspieranie rozwoju płatności bezgotówkowych, najbardziej korzystnych dla konsumentów, banków, placówek handlowych i całej gospodarki. Do Visa Europe należą w Polsce 42 instytucje, a 39 z nich wydaje karty Visa.

W ciągu ostatnich 15 lat polscy użytkownicy otrzymali wszystkie podstawowe typy kart systemu Visa: od embosowanych (wypukłych) Visa Business, Visa Classic, Visa Gold, Visa Platinum i Visa Infinite, poprzez najpopularniejsze w Polsce karty Visa Electron, aż po szybko wdrażane obecnie karty Visa z mikroprocesorem. Liczba „inteligentnych” kart Visa zwiększyła się w ostatnim okresie ponad 10-krotnie, z 55 tys. na początku 2005 r. do 640 tys. na koniec marca br.

Pierwszą kartą Visa wydaną przez polski bank, a zarazem pierwszą w ogóle kartą płatniczą wydaną w Polsce była karta Visa Business do użytku służbowego, wyemitowana w maju 1991 r. przez Bank Inicjatyw Gospodarczych BIG S.A.

Wśród ważniejszych wydarzeń ostatniego okresu znalazło się wprowadzenie w Polsce na jesieni 2005 r. karty Visa Infinite, najbardziej ekskluzywnej karty systemu Visa, której wydawcą jest PKO Bank Polski. Od lutego 2006 r. jest dostępna w Polsce usługa Verified by Visa, jaką Visa wprowadziła niedawno w Stanach Zjednoczonych a obecnie upowszechnia w Europie. Zapewniający maksymalny poziom bezpieczeństwa dla płatności kartami w Internecie System Verified by Visa został oparty na opracowanej przez organizację Visa technologii 3D-Secure, którą Visa nieodpłatnie przekazała do wykorzystania innym organizacjom kartowym. W Polsce pierwszym bankiem, który zaoferował użytkownikom kart usługę Verified by Visa jest BRE Bank.

Od wiosny br. jest dostępna w Polsce karta Visa Mini. Tę kartę płatniczą o wymiarach 6,5 x 4 cm, co stanowi niewiele ponad połowę rozmiaru standardowej karty jako pierwszy w Polsce zaczął wydawać PKO Bank Polski. Nowoczesność i najnowsze trendy prezentują także: karta wycinana, wydana przez ING Bank Śląski (typu pre-paid – najpierw dla klientów indywidualnych, a ostatnio dla małych firm), karta przeźroczysta – Visa Electron Student PKO BP czy karta z wybranym przez siebie zdjęciem, której pierwszym polskim wydawcą wiosną br. został MultiBank.

Także wiosną br. wydano w Polsce w ramach pilotażu kartę V PAY. Tę każdorazowo potwierdzaną kodem PIN debetową kartę z mikroprocesorem wydał Bank Zachodni WBK, przy czym wydana przez ten bank karta V PAY posiada, po raz pierwszy na świecie wśród kart Visa, 19-cyfrową, niestandardową dla kart Visa długość numeru rachunku.

Przez pierwsze sześć lat liczba kart Visa w Polsce rosła powoli – lata te stały pod znakiem budowania przez polskie banki, wspólnie z organizacją Visa, infrastruktury funkcjonowania plastikowego pieniądza oraz indywidualnych systemów do wydawnictwa kart i ich obsługi.
Rok 1992 zamknął się liczbą 700 polskich kart Visa. Po pierwszych sześciu latach było ich 150 tys., natomiast pierwszy milion kart Visa wydanych w Polsce przypadł na koniec 1998 r.

W 1991 r., gdy weszły do obiegu pierwsze polskie karty Visa, można było nimi płacić w zaledwie 400 punktach handlowo-usługowych. Obecnie karty Visa przyjmuje ok. 150 tys. punktów akceptacji, z których ponad 112 tys. jest wyposażonych w elektroniczne terminale POS umożliwiające transakcje on-line. Gotówkę na karty Visa można obecnie wypłacać w 8,5 tys. bankomatów w całym kraju.

Według wstępnych danych organizacji Visa w ciągu roku obrachunkowego zakończonego w marcu br. wartość transakcji bezgotówkowych zwiększyła się o 19% w porównaniu do poprzedzających 12 miesięcy obrachunkowych zakończonych w marcu br., podczas gdy wzrost wypłat gotówki wyniósł 8,3%. Nadal jednak ponad 81% wartości transakcji na karty Visa wydane w Polsce to wypłaty gotówki.

Syntetyczną miarą pokazującą rolę kart płatniczych w gospodarce jest ich udział w tzw. PCE (Personal Consumer Expenditure), czyli udział kart w obsłudze wydatków konsumpcyjnych ludności (bez zakupu nieruchomości). W całej Unii Europejskiej na płatności kartami Visa przypada 10,4% ogółu wydatków konsumpcyjnych, podczas gdy w Polsce w 2005 r. płatności kartami Visa stanowiły 3,3% konsumpcji indywidualnej. Z drugiej strony następują wyraźne zmiany na korzyść, gdyż pięć lat temu udział ten był prawie dwukrotnie mniejszy i wynosił 1,8%.

Podsumowanie 15 lat funkcjonowania polskich kart Visa zbiega się z 5-leciem powstania organizacji Visa Polska. Zastąpiła ona Forum Visa-Polska, które w latach 1993-2000 stanowiło płaszczyznę współpracy banków w naszym kraju. Powstanie Visa Polska było związane z uzyskaniem przez polskie bankom większej autonomii w kreowaniu zasad funkcjonowania kart Visa w kraju. Organizacja ta prowadzi wspólne prace w takich obszarach, jak np. działania marketingowe popularyzujące obrót bezgotówkowy, wdrażanie nowych usług na rynku, zapobieganie przestępstwom kartowym czy też ustalanie standardów technicznych i warunków mających podnieść poziom obsługi posiadaczy kart oraz ich akceptantów. Celem działalności Visa Polska jest tworzenie infrastruktury i warunków dla dalszego rozwoju systemu bezgotówkowego.

Ważną decyzją dla rozwoju płatności bezgotówkowych podjętą na ostatnim spotkaniu generalnym Visa Polska w grudniu ub. roku było przyjęcie zasad umożliwiających wprowadzenie w kraju usługi Visa Cashback – możliwości wypłaty gotówki z kasy sklepowej przy okazji płacenia kartą Visa za dokonane zakupy. Banki przygotowują się do stopniowego wprowadzenia, od lata br., usługi Visa Cashback dla debetowych kart Visa – przy pomocy kart tego typu najczęściej dokonywane są wypłaty gotówki w ciężar konta osobistego ROR.