Obok postkryzysowych zmian regulacyjnych i konsekwencji spodziewanego spowolnienia gospodarczego w dyskusji na temat perspektyw sektora bankowego coraz częściej pojawiają się ostrzeżenia dotyczące ryzyk dla stabilności systemu finansowego generowanych przez tzw. shadow banking, a w szczególności działalność pożyczkową parabanków. Rekomendacja dotycząca tego zjawiska będzie przedmiotem szerszej dyskusji podczas zbliżającego się II Europejskiego Kongresu Finansowego.
Na narastanie problemu zwrócił uwagę Prezes PKO Banku Polskiego, Zbigniew Jagiełło w trakcie marcowego Forum Bankowego. – W okresie pogarszającej się koniunktury i jednocześnie niedostatecznym zapleczu regulacyjnym dla instytucji parabankowych, nadmierna dostępność pożyczek konsumenckich może stanowić nie tylko zagrożenie dla całego sektora bankowego w Polsce, ale również poważny problem społeczny.
Według raportu InfoDług prezentującego zbiorcze dane o dłużnikach podwyższonego ryzyka, kwota zaległych płatności z tytułu m.in. zadłużenia wobec banków, firm pożyczkowych, telekomunikacyjnych oraz firm dostarczających usługi masowe na koniec 2011 roku wyniosła ponad 35 mld zł, co oznacza wzrost o ponad 10 mld zł wobec 2010 roku. Problem ten dotyczy już ponad 2 mln Polaków, którzy nie radzą sobie z terminowym regulowaniem różnego typu zobowiązań.
Branżowa debata na temat konsekwencji nadmiernego zadłużenia konsumentów została zainicjowana pod koniec ubiegłego roku w trakcie IV Kongresu Bankowości Detalicznej, współorganizowanego przez PKO Bank Polski, Gdańską Akademię Bankową oraz Biuro Informacji Kredytowej. Uczestnicy Kongresu ocenili, że dla wzmocnienia stabilności systemu finansowego oraz ograniczenia skali nadmiernego zadłużenia konsumentów należy położyć szczególny nacisk na wyeliminowanie ryzyk związanych z działalnością pożyczkową firm niebankowych.
Kongres zakończył się wypracowaniem rekomendacji, w której zawarte zostały postulaty włączenia niebankowych pożyczkodawców do systemu wymiany informacji kredytowej oraz ujednolicenia terminologii w Ustawie o kredycie konsumenckim i Prawie bankowym w zakresie zapisów dotyczących oceny zdolności kredytowej. Propozycje miały na celu umożliwienie instytucjom dokonywania lepszej oceny kondycji konsumenta na podstawie danych z całego sektora, „uszczelnienie” procedur szacowania zdolności kredytowej gospodarstw domowych oraz ograniczenie nieuczciwej konkurencji między kredytodawcami.
Oprócz rosnącego zadłużenia konsumentów, istotnym zagrożeniem dla stabilności systemu finansowego jest ryzyko kolejnej tzw. wojny depozytowej. Ostra konkurencja w zakresie wysokości oprocentowania depozytów bankowych zwiększa koszt finansowania i jednocześnie destabilizuje rynek, ponieważ klienci zaczynają przywiązywać większą wagę do krótkoterminowych korzyści niż do budowania długofalowych relacji z bankiem. Zjawisko to nosi również znamiona hazardu moralnego. Instytucje działające w oparciu o agresywne strategie cenowe mają bowiem świadomość, że w sytuacji skrajnej konsekwencje ich ewentualnej niewypłacalności poniosą Bankowy Fundusz Gwarancyjny, podatnicy oraz cały sektor bankowy. Zjawisku wojen depozytowych poświęcona jest inna rekomendacja również wypracowana podczas KBD.
II Europejski Kongres Finansowy, którego PKO Bank Polski jest głównym partnerem odbędzie się w dniach 23-25 maja 2012 w Sopocie.
Źródło: PKO Bank Polski