Grupa osób, które starają się jak najwięcej zakupów opłacać kartą jest już teraz znacząca – do tego grona należy m.in. aktorka Małgorzata Kożuchowska, często kartą posługuje się również Renata Dancewicz. Nadal jednak karty służą przede wszystkim do wypłat pieniędzy z bankomatu mimo, iż użytkownicy doceniają wygodę i bezpieczeństwo kart przy opłacaniu zakupów w porównaniu z gotówką. Organizacja Visa wspólnie z bankami członkowskimi podejmuje wiele działań zachęcających do płacenia kartą zamiast gotówką podejmowaną uprzednio z bankomatu.
“W zmianach cywilizacyjnych, które zaszły w Polsce znaczące miejsce zajmują usługi finansowe i bankowość. Rzadko już pobieramy wynagrodzenie gotówką w kasie swojej firmy, nie tłoczymy się jak kiedyś w przepełnionych placówkach bankowych i – choć nadal króluje gotówka – coraz częściej płacimy kartą, tak jak to robią od dziesiątków lat społeczeństwa zachodnie” – mówi Eugeniusz Śmiłowski, prezes instytutu badawczego RI Pentor, który przeprowadził badanie na zlecenie Visa Europe. Według danych NBP na czerwiec br. w Polsce zostało wydanych 25 mln kart różnych systemów płatniczych.
Badanie wyraźnie pokazuje, że w ciągu ostatniej dekady w polskim społeczeństwie nastąpiła duża zmiana w sposobach płacenia. Odsetek osób płacących kartą za zakupy jest obecnie od trzech do dziewięciu razy większy niż 10 lat temu. Według deklaracji respondentów 10 lat temu tylko jeden respondent na stu (1%) płacił kartą za środki higinieczne czy chemię gospodarczą – obecnie w ten sposób płaci 9%. 10 lat temu dwóch na stu (2%) płaciło kartą za codzienne zakupy spożywcze – obecnie w ten sposób płaci 9%. Kart do płacenia za artykuły AGD/ RTV używało 10 lat temu 2% badanych – obecnie odsetek ten sięga 15%.
Nadal jednak najliczniejsza grupa badanych do opłacania większości wydatków wykorzystuje gotówkę. Dla przykładu, za codzienne zakupy 81% badanych płaci gotówką a mniej niż co dziesiąty (9%) kartą. Najwyższy odsetek badanych – 15% – płaci kartą za większe (droższe) zakupy typu sprzęt RTV/AGD.
Badanie dowodzi, że choć aż jedna trzecia respondentów przy pomocy swojej karty wyłącznie wypłaca pieniądze z bankomatu (33%) to podobny odsetek – 32% – osób z grupy, która korzysta z karty deklaruje, że płaci nią prawie wszędzie – tam, gdzie karty są akceptowane. Takie podejście prezentuje m.in. Małgorzata Kożuchowska, która mówi: “Kartą płacę niemal za wszystko – powiedzmy, za 90% zakupów, wszędzie tam, gdzie mogę zapłacić kartą.” Z kolei Renata Dancewicz deklaruje: “Kartą płacę coraz częściej – częściej niż kilka lat temu, również za codzienne zakupy.”
32% osób, które posiadają karty jako najważniejszą zaletę kart płatniczych na pierwszym miejscu wskazało fakt, że dzięki karcie nie trzeba nosić przy sobie gotówki. 22% posiadaczy kartceni sobie, że nie trzeba zastanawiać się, ile gotówki trzeba mieć przy sobie. Jako ważny czynnik podnoszone było bezpieczeństwo – 19% wskazań uzyskała odpowiedź „w przypadku kradzieży gotówka przepadłaby, a kartę zawsze mogę zablokować.” Za najmniej ważną przyczynę uznano, że płacenie kartą świadczy o prestiżu klienta.
“Płacenie kartą jest wygodne i, co ważne, nie wymaga planowania, ile pieniędzy mieć przy sobie – można mieć „swój bank przy sobie na kawałku plastiku”. Przez to można zakupów można dokonywać bardziej spontanicznie. Co ważne, karta jest bezpieczna; potencjalnemu złodziejowi łatwiej jest wykorzystać skradzioną komuś gotówkę niż skradzioną kartę” – mówi Renata Dancewicz.
Podobne zalety używania karty zarówno w kraju, jak i za granicą wymienia Małgorzata Kożuchowska. “Cenię sobie to, że dzięki karcie płatniczej nie muszę myśleć, czy mam przy sobie gotówkę; nie muszę się martwić, że w razie potrzeby może zabraknąć mi pieniędzy, a w przypadku podróży zagranicznych nie myślę o tym, żeby przed wyjazdem wymienić walutę” mówi aktorka i dodaje jeszcze jedną, ważną dla niej cechę karty płatniczej: “Co miesiąc dostaję wyciąg z konta i z rachunku karty, na którym sprawdzam wszystkie finansowe operacje, mam więc stałą kontrolę nad swoimi wydatkami.”
Największą grupę wśród badanych posiadających karty – aż 40% – stanowią osoby wykorzystujące kartę najczęściej do wypłacania pieniędzy z bankomatu, a czasem także do płacenia.
„Ponieważ organizacji Visa Europe wspólnie z bankami członkowskimi zależy na upowszechnianiu w Polsce wygodnych i bezpiecznych płatności bezgotówkowych interesowało nas, jakie czynniki mogłyby skłonić posiadaczy kart do płacenia kartą zamiast gotówką. Badanie potwierdza, jak ważne w tym kontekście jest dalsze rozwijanie sieci akceptacji i zapewnienie możliwości płacenia kartą nawet za niewielkie zakupy” – powiedziała Małgorzata O’Shaughnessy, dyrektor generalna Visa Europe w Polsce.
Według badania do częstszego korzystania z karty w największym stopniu mógłyby skłonić respondentów: rabat przy zakupach, zwiększenie liczby miejsc, w których karty są akceptowane, obniżenie opłat za kartę oraz „gdyby można było płacić kartą nawet przy bardzo małej kwocie rachunku”.
Częstszemu korzystaniu z kart Visa w ich podstawowej, płatniczej funkcji sprzyjają takie działania, jak: wprowadzenie usługi Visa cash back, która umożliwiając wygodne pobieranie gotówki przy płaceniu kartą Visa pomaga budować nawyk dokonywania płatności kartą; wprowadzanie przez banki w miejsce kart Visa Electron, kojarzonych przez konsumentów bardziej z wypłatami z bankomatu, kart debetowych z logo Visa – bardziej utożsamianych z płaceniem; przyspieszony rozwój kart przedpłaconych. Wykorzystywaniu kart do płacenia za codzienne zakupy zamiast gotówki służą także działania marketingowe podejmowane przez Visa Europe wspólnie z bankami członkowskimi, m.in. kampania „Pokochaj każdy dzień”, której myślą przewodnią jest to, iż „małe przyjemności w życiu są jak prezenty”.
Spośród osób biorących udział w badaniu przeprowadzonym przez RI Pentor i posiadających karty ponad trzy czwarte deklaruje posiadanie karty debetowej (77%); co dziesiąty respondent z tej grupy (11%) ma kartę obciążeniową, a 8% użytkowników kart posiada kartę kredytową. Pod względem popularności marek kart przoduje Visa – 38% respondentów zadeklarowało posiadanie karty Visa Electron, a 27% karty Visa; kartę Maestro wskazało 18% respondentów.