„Sektor firm pożyczkowych w Polsce. Lata 2008-2013” to pierwszy i jedyny jak dotąd tak kompleksowy raport, opisujący cały zakres przedmiotowy tej branży rynku usług finansowych, do którego należą firmy udzielające krótkich pożyczek w modelu payday loans, oferowanych on-line oraz średniej długości pożyczek w modelu home credit, jak i długich pożyczek w modelu tradycyjnych oddziałów stacjonarnych, czy placówek partnerskich. Raport przygotowała Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce.
WIELKOŚĆ RYNKU
Rok 2013 był kolejnym, czwartym już okresem rocznym wzrostu wartości udzielonych w trakcie tego okresu pożyczek. Po 6% spadku w pierwszym roku po wybuchu kryzysu (to jest w roku 2009), od 2010 roku liczba sprzedanych pożyczek, liczona dla całego rynku, rośnie systematycznie z 8% średnią dynamiką wzrostu(r/r), osiągając w roku 2013 wartość 2.7 mld PLN. Jeszcze większą bo 15% średnioroczną dynamikę zmian, zanotował rynek pożyczek niebankowych, szacowany na podstawie wartości portfeli pożyczkowych, liczonej na koniec kolejnych lat. Saldo wartości portfela na koniec 2008 roku wyniosło ok. 1,5 mld PLN, podczas gdy na koniec 2013 roku już 2-krotnie więcej, bo ok. 3,1 mld PLN. W podobnym tempie jak wartość udzielanych pożyczek, rosła liczba klientów, obsługiwanych przez sektor pożyczkowy – średnioroczna dynamika wyniosła ok.7%, osiągając liczbę ok. 1,4 mln klientów.
– Firmy pożyczkowe działają na dobrze zdefiniowanym rynku, gdzie ujawnia się potrzeba zaspokojenia płynności. Wybór tych firm przez konsumentów podyktowany jest brakiem adekwatnego produktu (klient niebankowy), oferowanego przez banki –powiedział dr Mirosław A. Bieszki, Doradca Ekonomiczny KPF. – Skala wartości pożyczek udzielanych w okresie całego roku przez sektor pożyczkowy, odpowiadając mniej więcej jednomiesięcznej produkcji banków, jest czynnikiem, który trzeba uwzględniać w rzetelniej ocenie tego rynku. Nazbyt często wysoka dynamika wartości i wolumenu pożyczek niebankowych jest nadinterpretowana i wykorzystywana dla uzasadnienia zacieśnienie pętli regulacyjnej –dodał dr Mirosław A. Bieszki.
DEKOMPOZYCJA RYNKU
Jednocześnie, co warte podkreślenia, w analizowanym okresie średnie tempo wzrostu wartości pożyczek osiąganych wyłącznie przez Członków KPF, jak i średnie tempo wzrostu wartości portfela pożyczek przez nich udzielanych, zanotowała ok. 5-krotnie wyższą dynamikę niż ta, liczona dla całego rynku, w której uwzględniane są łączne dane Członków KPF i lidera rynku, firmę Provident.
Rynek w całym okresie podlegał zjawisku głębokiej dekompozycji. W roku 2009 Członkowie KPF udzielili pożyczek na wartość jedynie 10% całego wolumenu pożyczek niebankowych, podczas gdy w roku 2013 udział ten wyniósł już prawie 30%. Jeszcze silniejszym potwierdzeniem dokonującej się dekompozycji rynku jest analiza wartości portfela pożyczek wg danych na koniec kolejnych lat, bowiem jeszcze w roku 2008 udział wartości portfela Członków KPF stanowił jedynie ok. 25% całego salda wartości pożyczek niebankowych, by w roku 2013 przekroczyć już 53%.
– Znacznie wyższe tempo wzrostu wartości i ilości sprzedawanych przez Członków KPF pożyczek w porównaniu z dynamiką dla całego rynku, uzasadnia twierdzenie o trwałej dekompozycji rynku i rosnącej konkurencji o klienta. W przypadku braku zmian w otoczeniu rynkowym, głównie w zakresie przepisów prawa, postępujące w sposób trwały zjawisko dekompozycji rynku musiałoby doprowadzić do obniżenia cen pożyczek i poszerzania ich zakresu przedmiotowego oraz ciągłego podnoszenia jakość świadczonych usług –ocenił Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.
UDZIAŁ ODMÓW UDZIELENIA POŻYCZKI I ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
W 2013 roku już prawie co druga aplikacja o pożyczkę była odrzucana przez sektor, reprezentowany przez Członków KPF. Udział odrzuconych aplikacji rósł nieprzerwanie od 2010 roku (udział odmów w tym roku wynosił 31,8%).
W roku 2013 do firm Członków KPF wpłynęło 1,7 tys. reklamacji, co stanowi 0,25% pożyczek, udzielonych w tym właśnie roku. – Względnie mała liczba reklamacji, względnie mały udział reklamacji w ogólnej liczbie udzielonych pożyczek, a także krótki średni czas rozpatrywania reklamacji (około 6,6 dnia) może potwierdzać osiągnięcie przez sektor wysokiego poziomu jakości świadczonych usług oraz koncentracji w polityce sprzedażowej na działaniach mogących zapewnić wysoki poziom lojalności i zadowolenia klientów – ocenił Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.
W sektorze ofertującym produkty klientom o względnie wyższym niż w innych sektorach ryzyku kredytowym, zarządzanie ryzykiem stanowi kluczowy warunek realizacji celów biznesowych i strategii rozwoju tego sektora. Stąd tak ważnym jest to, że w roku 2013 zewnętrzne bazy danych (Biura Informacji Gospodarczej) były wykorzystywane do szacowania zdolności kredytowej przez 1005 firm, biorących udział w badaniu. Nadto, po 82% firm korzysta ze zbudowanych przez siebie, wewnętrznych baz danych, a nadto wykorzystuje systemy scoringowe do szacowania ryzyka kredytowego. Wyniki analizy danych pozwalają na sformułowanie wniosku o osiągnięciu wysokiego poziomu dojrzałości i kultury korporacyjnej.
– Kluczowe dla osiągnięcia sukcesu przez firmy finansowe typu monoliner, czyli tak zwane monoproduktowe, ma efektywność kosztowa oraz ekspertyza w zarządzaniu ryzykiem na rynku docelowym. Klient powracający jest daleko mniej kosztowny, a jego ryzyko dobrze opisane, co oznacza, że jego wartość dodana jest wyższa niż klientów nowych –analizuje dr Mirosław Bieszki, Doradca Ekonomiczny KPF.
STRUKTURA OFEROWANYCH PRODUKTÓW I KANAŁY DYSTRYBUCJI
Dominujący udział w strukturze wartościowej udzielanych przez Członków KPF pożyczek mają te utrzymywane przez okres dłuższy niż 2 lata – ich udział wyniósł 38%. Ta cecha struktury jest stałą w całym okresie lat 2008 – 2013. Łączny udział produktów na okres powyżej roku to już ponad 52%, a do 3 miesięcy to jedynie, wartościowo, 19% udziału w całej sprzedaży.
Podstawowym kanałem dystrybucji w gronie Członków KPF są oddziały własne, chociaż w analizowanym okresie notowany był spadek udziału tak sprzedawanych pożyczek w strukturze wartościowej określonych kategorii kanałów dystrybucji. Liczba oddziałów własnych w roku 2008 wynosiła zaledwie 64, by w roku 2013 osiągnąć liczbę 3 razy większą, bo 186. To jednak nadal bardzo niewielka liczba, biorąc pod uwagę liczbę oddziałów banków, czy SKOK. Liczba oddziałów 12 firm można odnieść do sieci oddziałów praktycznie jednego, średniej wielkości banku. Jednocześnie w tym samy okresie dokonał się wzrost zatrudnienia 2-krotny, notując przyrost od 963 osób w roku 2008 do 2.129 w roku 2013. Warto zauważyć, iż dynamika zatrudnienia była zdecydowanie niższa, niż dynamika liczby oddziałów. Jednocześnie, w sieci sprzedaży firm skupionych w KPF było ponad 6 tys. placówek partnerskich, porównywalnie z liczbą bankowych filii i ekspozytur, których na koniec 2012 roku było również ponad 6 tys. ponad 30 krotnie większa liczba placówek partnerskich niż własnych, tradycyjnie rozumianych oddziałów stacjonarnych może świadczyć o znacznej niepewności co do rozwoju rynku pożyczkowego w Polsce, konieczności poszukiwania efektywniejszej i bezpieczniejszej formuły świadczenia usług z punktu widzenia ekonomicznego i finansowego.
– Zapewnienie funkcjonowania z wykorzystaniem lżejszej ekonomicznie struktury organizacyjnej i struktury dystrybucji zmniejsza ryzyko poniesienia bardzo poważnych strat, czasem prawdopodobnie uniemożliwiając dalsze funkcjonowania w przypadku niekorzystnych dla rozwoju firmy i sektora zmian w otoczeniu prawnym i rynkowym –stwierdza Andrzej Roter, Dyrektor Generalny KPF.
RAPORT DOSTĘPNY NA KONGRESIE SEKTORA POŻYCZKOWEGO
Pełny raport Sektor firm pożyczkowych w Polsce. Lata 2008-2013 będzie dostępny podczas III Kongresu Sektora Pożyczkowego, który już 21 maja 2014 roku odbędzie się w Warszawie. W badaniu wzięło udział 12 firm, Członków KPF i wykorzystane zostały również upublicznione dane lidera rynku, firmy Provident.
Tegoroczna edycja Kongresu Sektora Pożyczkowego zapowiada się jako edycja wyjątkowa, bo cała branża znajduje się w przededniu wejścia w życie nowych regulacji, które mogą całkowicie odmienić oblicze rynku. Dlatego w centrum uwagi znajdą się m.in. kwestie limitu całkowitego kosztu kredytu i dostępu do zewnętrznych baz danych oraz rejestru działalności pożyczkowej. Pozostałe panele kongresowe poświęcone zostaną koniunkturze na rynku pożyczek pozabankowych, mikrofinansowaniu, a także prokonsumenckim działaniom do podjęcia przez sektor firm pożyczkowych.
W ubiegłym roku Kongres Sektora Pożyczkowego zgromadził 150 uczestników – przedstawicieli branży oraz współpracujących z nimi firm pośrednictwa finansowego. Uczestnictwo w Kongresie dziennikarzy bezpłatne – zapraszamy. Każdy dziennikarz, biorący udział w Kongresie otrzyma również wersja papierową raportu.