Zagadnienia przedawnień roszczeń reguluje Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 80, poz. 538), która weszła w życie z dniem 10-tego sierpnia 2007 roku.
Roszczenia, gdzie nie zapadł prawomocny wyrok karny dotyczący określenia odpowiedzialności za wystąpienie szkody przedawniają się po upływie 3 lat od dnia wystąpienia zdarzenia. Takie przedawnienie dotyczy polis ubezpieczeniowych: autocasco, mieszkania, na życie, kosztów leczenia, następstw nieszczęśliwych wypadków. Jeśli szkoda wystąpiła na skutek czynu niedozwolonego, lub niewykonania czy też nienależytego wykonania zobowiązania termin 3 lat przedawnienia jest liczony od momentu pojawieniu się szkody lub posiadania informacji o osobie, która zobowiązana jest do naprawienia szkody. W takiej sytuacji muszą zajść dwie przesłanki, mianowicie:
-
Przesłanka dotycząca wiedzy poszkodowanego (poszkodowany powinien pełną świadomość wystąpienia zdarzenia, w którym poniósł straty)
-
Druga przesłanka dotyczy wiedzy poszkodowanego na temat osoby, która doprowadziła o powstania jego krzywdy.
Powyższy okres ten nie może przekraczać 10 lat od dnia, w którym doszło do pojawienia się szkody. Sprawa dochodzenia odszkodowania rozpoczyna się w momencie, kiedy istnieją dwie przesłanki wspomniane powyżej przy ustaleniu zaistnienia szkody. Jeśli widoczny jest tylko jeden warunek podjęcia roszczenia świadczeń wówczas ten bieg sprawy nie rozpoczyna się. Jeśli następstwa zaistniałej szkody pojawią się po upływie terminu 3 lat wówczas nie dochodzi do przedawnienia, ponieważ niektóre urazy tutaj fizyczne mogą ujawnić się dopiero po jakimś czasie od dnia zajścia zdarzenia.
Okres 3-letni przedawnienia szkód
Trzy letni okres przedawnienia dotyczy roszczeń, jakie wynikają na skutek wypadków drogowych, wypadków w rolnictwie, czy też wypadków podczas wykonywania pracy. Tutaj musi dojść do wystąpienia czynów niedozwolonych.
Okres 20-letni przedawnienia szkody
W przypadku, gdy dochodzi do powstania szkody na skutek przestępstwa, zbrodni, występku mamy do czynienia z przedawnieniem roszczenia naprawienia szkody, które miało miejsce po upływie 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa. W takiej sytuacji nie ma znaczenia w jakim czasie, poszkodowany dowiedział się o szkodzie, czy też informacje o osobie, która za wystąpienie zdarzenia ponosi odpowiedzialność.
Zbrodnia i występek
Przez pojęcie zbrodni rozumie się czyn, który jest zagrożony karą pozbawienia wolności powyżej 3 lat. Natomiast występek jest to zdarzenie, które skutkuje nałożeniem kary grzywny w wysokości 30 stawek dziennych, karą ograniczenia, a nawet pozbawienia wolności powyżej jednego miesiąca.
Do czynności działalności ubezpieczyciela na mocy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. 2003 Nr 124 poz. 1151 ze zm.), zalicza się ustalenie przyczyny oraz okoliczności powstania zdarzenia. Ponad to zakład ubezpieczeń powinien dokonać wypłaty roszczenia na podstawie przeprowadzonego wcześniej postępowania likwidacji szkody. Takie postępowanie ma na celu sprawdzenie, ustalenie stanu faktycznego wystąpienia szkody, zasadności co do zgłoszonych przez poszkodowanego roszczeń, jak również oceny samej wysokości odszkodowania. W związku z tym, iż zakłady ubezpieczeń stosują dużą dowolność w rozpatrywaniu spraw odszkodowawczych, często wystawiane decyzje nie są w stanie w pełni zaspokoić straty jakie poniósł poszkodowany, dlatego też pokrzywdzony kieruje swoje roszczenia na drogę postępowania sądowego.
Czy jest konieczny wyrok karny aby uzyskać odszkodowanie?
Zastosowanie terminu przedawnienia roszczenia nie wymaga wcześniejszego prawomocnego skazania osoby, która odpowiedzialna jest za wystąpienie szkody wynikającej z popełnienia zbrodni, lub występku. W sytuacji, gdy sąd cywilny może ustalić wystąpienie przestępstwa, oraz wskazać osobę, która jest odpowiedzialna za jego wystąpienie, ma wówczas możliwość orzeczenia jego odpowiedzialności cywilnej, a co za tym idzie również termin przedawnienia roszczenia poszkodowanego o odszkodowanie.
Podsumowując okres przedawnienia roszczeń odszkodowawczych z OC sprawcy w wypadkach drogowych lub przy pracy, gdzie jest wskazana osoba odpowiedzialna za wystąpienie zdarzenia wynosi 3 lata (w przypadku wykroczeń, gdzie nie było wyroku sądowego) oraz lat 20 (w przypadku przestępstw, zbrodni, występku, gdzie był orzeczony wyrok sądowy). W przypadku wykroczeń o odszkodowanie można ubiegać się do 3 lat od daty wystąpienia zdarzenia, lub od daty pojawienia się wiedzy poszkodowanego o sprawcy zdarzenia, zorientowania się o powstaniu szkody. Jeśli natomiast w wyniku wypadku komunikacyjnego, bądź przy pracy prowadzone było postępowanie karne, lub z powództwa cywilnego, gdzie była orzeczona odpowiedzialność sprawcy wówczas przedawnienie w takich okolicznościach upływa po 20 latach od daty wystąpienia zdarzenia.
Tomasz Socha
Campter Odszkodowania