Każdy z nas może przejąć i spłacać dług innej osoby. Obywa się to w oparciu o umowę zawartą pomiędzy dłużnikiem lub wierzycielem, a osobą trzecią.
Zgodnie z taką umową osoba trzecia zastępuje dotychczasowego dłużnika, który zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zobowiązania. W takim przypadku wymagane jest wyrażenie zgody – w zależności od stron umowy – przez wierzyciela bądź też przez dotychczasowego dłużnika na przejęcie długu.
Osoba z naszej rodziny nie daje sobie rady ze spłatą długu. Jest to dla tej osoby szczególnie stresująca sytuacja, bo obawia się, że gdy sprawa trafi do sądu i następnie do egzekucji komorniczej pracodawca dowie się o zaległości, straci do niej zaufanie. Tymczasem jeszcze na etapie przedsądowym czyli polubownym możemy jej pomóc. Prawo daje nam możliwość przejęcia długu i oficjalnego spłacania go za kogoś innego. W takiej sytuacji członek naszej rodziny będzie traktowany, jakby nie miał tego zadłużenia. Obowiązek spłaty przejdzie na nas.
Umowa o przejęcie długu powinna być zawarta w formie pisemnej – inaczej nie jest ważna. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu. Najważniejszym bowiem elementem, od którego zależy skuteczne przejście odpowiedzialności za zadłużenie, jest oświadczenie wyrażające zgodę na zmianę dłużnika. Bez znaczenia w tym przypadku jest, czy oświadczenie zostało wydane przed, czy po zawarciu umowy przejęcia długu. Samej skuteczności przejęcia długu nie można wykluczyć także w sytuacji, w której czynność ta stanowi element innej czynności prawnej (np. innej umowy), jeżeli okoliczności sprawy i wola obu stron przemawiają za tym (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2005 r., wydany w sprawie prowadzonej pod sygn. akt IV CK 170/05).
Zmiana dłużnika w żadnym wypadku nie wpływa na samo zobowiązanie. Osoba trzecia, która przejęła dług, odpowiada w takim samym zakresie, jak dotychczasowy dłużnik. W szczególności przejęcie długu nie stanowi tzw. nowacji zobowiązania, czyli w żadnym przypadku nie jest umorzeniem dotychczasowego zobowiązania i nowym zobowiązaniem do spełnienia innego świadczenia. Warto przy tym pamiętać, aby zwolnienie dotychczasowego dłużnika z długu było zapisane w sposób wyraźny i niebudzący wątpliwości.
W sytuacji, w której umowę o przejęcie długu zawiera lub zgodę na przejęcie długu wyraża jeden z dłużników głównych (np. jeden z kredytobiorców), skuteczność przejęcia ogranicza się do tego tylko dłużnika, a nie rozciąga na współdłużników. Jeżeli jednak wierzytelność była zabezpieczona poręczeniem lub ograniczonym prawem rzeczowym (np. hipoteką lub zastawem) ustanowionym przez osobę trzecią, poręczenie lub ograniczone prawo rzeczowe wygasa z chwilą przejęcia długu, chyba że poręczyciel lub osoba trzecia wyrazi zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia.
Możliwość przejęcia długu może być ograniczona w kilku sytuacjach. Mianowicie, przejęcie długu nie jest możliwe np. w przypadku niewypłacalności osoby trzeciej, która zobowiązała się do przejęcia długu. Nie ma przy tym znaczenia, że niewypłacalność powstała po wyrażeniu zgody na przejęcie długu.
Suzana Zatoń
Kancelaria Prawna Raven Krupa & Stańko
Źródło: Kruk S.A.