Według najnowszego badania przeprowadzonego przez ACCA (Association of Chartered Certified Accountants), większość finansistów jest zdania, że samo przetrwanie nie może być jedynym celem strategicznym dla MSP. Pomimo głębokiego załamania koniunktury w 2009 r., specjaliści z zakresu finansów z rejonu Europy Środkowej i Wschodniej częściej nakłaniali swoich klientów do zachowań konkurencyjnych niż w jakimkolwiek innym regionie.
W ostatnim badaniu przeprowadzonym na koniec 2009 (Global Economic Conditions Survey), przez ACCA, zapytano 1.702 finansistów z całego świata o to, co doradziliby małym przedsiębiorcom w celu osiągnięcia przez nich jak największych korzyści z ożywienia gospodarczego w 2010 roku.
Dział ACCA zajmujący się w sektorem małych i średnich przedsiębiorstw skrupulatnie przeanalizował zebrane wypowiedzi i wyróżnił 20 kluczowych zagadnień przedstawionych poniżej, jakie pojawiały się w rekomendacjach udzielanych przez członków ACCA, oraz opracował nowy raport Living Up to Expectations: Accountants and Small Businesses in the Recovery (ang.: Sprostać oczekiwaniom: Specjaliści z zakresu rachunkowości i finansów a małe przedsiębiorstwa w dobie wyjścia z kryzysu).
|
Zagadnienia pojawiające się w poradach dla małych przedsiębiorstw |
% respondentów |
|
Koncentracja na mechanizmach kontrolnych |
24% |
|
Koszty |
19% |
|
Planowanie i strategia |
17% |
|
Przepływy pieniężne i płynność |
16% |
|
Jakość i obsługa klienta |
14% |
|
Szanse/nowe możliwości |
14% |
|
Marketing i penetracja rynku |
12% |
|
Kredyty, finanse i odsetki |
9% |
|
Innowacyjność i elastyczność |
8% |
|
Inwestycje |
8% |
|
Cierpliwość i wytrwałość |
5% |
|
Polityka kadrowa |
5% |
|
Polityka cenowa |
5% |
|
Efektywność i lean management |
5% |
|
Kwalifikacje pracowników |
4% |
|
Wsparcie rządowe |
2% |
|
Odwaga i determinacja |
2% |
|
Ograniczenie zależności zewnętrznych |
1% |
|
Etyka |
1% |
|
Consulting |
0% |
Prawie we wszystkich branżach i regionach, specjaliści z zakresu finansów i rachunkowości podkreślali potrzebę większej koncentracji na mechanizmach kontrolnych. Jednakże w pozostałych kwestiach ich zdania były podzielone. Aby ułatwić interpretację wyników, ACCA podzielił respondentów na trzy odrębne kategorie w zależności od zagadnień, jakie dominowały w ich wypowiedziach. Byli to Stratedzy, Zwolennicy Konkurencji oraz Obrońcy.
1. Stratedzy (39%). Stratedzy uważają, że ożywienie gospodarcze już nadchodzi, doradzają małym przedsiębiorstwom poszukiwanie szans w miarę poprawy sytuacji rynkowej, a także zachęcają do odkrywania nowych lub niszowych rynków.
Oprócz inwestycji, podkreślają wagę zatrzymania i rozwoju kluczowych pracowników w przedsiębiorstwie oraz doradzają małym firmom jak największą elastyczność i innowacyjność.
2. Zwolennicy Konkurencji (26%). Zwolennicy Konkurencji uważają, że załamanie gospodarki daje małym firmom szansę na stworzenie przewagi konkurencyjnej. Doradzają prowadzenie konkurencyjnej polityki cenowej, uzyskanej drogą cięcia kosztów lub zwiększenia efektywności działalności operacyjnej. Zalecają również utrzymanie i poprawę jakości oraz usprawnienie obsługi klienta. Do tej kategorii zaliczają się przeważnie finansiści z Europy Środkowej i Wschodniej, jak również osoby zatrudnione w firmach międzynarodowych.
3. Obrońcy (36%). Zwolennicy Obrony nie liczą na szybkie wyjście z kryzysu. Koncentrują się na solidnych przepływach pieniężnych, poprawie mechanizmów kontrolnych w finansach oraz na ograniczeniu zależności od podmiotów zewnętrznych, w tym kredytodawców. Obrońcy to z reguły ludzie starsi i bardziej doświadczeni. W ostatnim czasie regularnie zmieniają prognozy dotyczące dochodów swoich firm i mają bolesną świadomość braku stabilności otoczenia gospodarczego.
Powyższa analiza wskazuje na to, że około dwóch trzecich wszystkich respondentów uważa, że rok 2010 powinien przynieść dla sektora małych przedsiębiorstw więcej niż tylko przetrwanie. Wyniki te pokrywają się z przeprowadzoną przez ACCA analizą wskaźników ekonomicznych, wskazując na to, że najmniejsze przedsiębiorstwa są w ostatnim okresie najbardziej odporne, jeśli chodzi o ochronę miejsc pracy i inwestycji, pomimo że ucierpiały one niewspółmiernie w wyniku załamania gospodarczego.
Pomimo głębokiego załamania koniunktury w 2009 r., finansiści z Europy Środkowej i Wschodniej chętniej przyjmują scenariusz Zwolenników Konkurencji (38%) niż specjaliści z pozostałych regionów. Był to jedyny region, gdzie specjaliści z zakresu finansów i rachunkowości postawili na pierwszym miejscu poprawę jakości i usprawnienie obsługi klienta, przy czym skupiali się również w znacznym stopniu na kosztach, co odzwierciedla ogólne tendencje w całej Europie.
„W Polsce małe i średnie przedsiębiorstwa przetrwały osłabienie gospodarcze lepiej niż firmy duże. Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan przeprowadziła na początku lutego 2010 r. badanie przedsiębiorstw, z którego wynika, że prawie 40 proc. MSP zwiększyło w 2009 r. przychody ze sprzedaży podczas, gdy w grupie firm dużych było ich tylko 27 proc. Dużej części MSP udało się również utrzymać, a nawet zwiększyć sprzedaż na eksport. Jednak nie umiały, tak jak firmy duże, zapanować nad kosztami i w efekcie zysk netto w sektorze MSP spadł w stosunku do jego poziomu w 2008 r. Jedynie ok. 20 proc. małych i średnich firm obniżyło w 2009 r. zatrudnienie. W grupie firm dużych odsetek ten wyniósł 52 proc. Także spadek wynagrodzeń był remedium na osłabienie gospodarcze w niewielkiej grupie MSP (ok. 8 proc.).
Osłabienie gospodarcze w Polsce pokazało zatem, że małe i średnie przedsiębiorstwa potrafią wykorzystać swoje naturalne przewagi – elastyczność, łatwość dostosowania się do zmieniających się warunków, zdolność do dostosowania się do zmieniających się potrzeb klienta. Mają jednak problemy m.in. z zarządzaniem kosztami.
Małe i średnie przedsiębiorstwa pytane w badaniu Lewiatana o prognozy na 2010 r. są bardziej ostrożne niż firmy duże – niewiele ponad 40 proc. MSP zakłada wzrost sprzedaży (56 proc. firm dużych). Mniejszy niż w 2009 r. odsetek MSP uważa, że ich sprzedaż na eksport wzrośnie. Słabsze niż firm dużych są oczekiwania MSP dotyczące wzrostu zysku netto. Widać wyraźnie, że wychodzenie gospodarki z osłabienia gospodarczego wywołuje w nich obawy o to, czy będą umiały wygrywać także w tej sytuacji. Pytane o ryzyka, których najbardziej się obawiają w 2010 r. małe i średnie przedsiębiorstwa na pierwszym miejscu wskazują możliwość powrotu osłabienia koniunktury gospodarczej. Oznacza to, że nie uważają swojego sukcesu w 2009 r. za trwałą zdolność do przetrwania, zbudowaną na strategii i planowaniu, umiejętności zarządzania finansami, jakości relacji z interesariuszami. Małe i średnie firmy widzą zagrożenie również w rosnącej konkurencji, w tym także w konkurencji wynikającej z istnienia szarej strefy. Boją się nieuczciwych zachowań kontrahentów, wskazują na ryzyko zatorów płatniczych.
Prognozy MSP dotyczące 2010 r. oraz ryzyka, które uważają one w tym okresie za najpoważniejsze wskazują, że małe i średnie przedsiębiorstwa nie mają jeszcze umiejętności, które pozwalałyby im skutecznie wykorzystywać szanse, które się pojawiają, umiejętnie zarządzać finansami, budować długookresową przewagę konkurencyjną.
Dlatego należy zgodzić się z wnioskami zawartymi Raporcie ACCA, że małym i średnim przedsiębiorstwom potrzebna jest, dla skutecznego budowania pozycji konkurencyjnej na rynku w okresie wychodzenia z osłabienia gospodarczego, strategia biznesowa, umiejętność i zdolność do panowania nad kosztami, do utrzymania płynności, a także zdolność do generowania gotówki. Muszą także zwiększyć swoje umiejętności sprzedaży bazując na jakości i trwałych relacjach z klientami. Małe średnie firmy mają tego świadomość, przynajmniej w części, bowiem zapytane w badaniu Lewiatana o szanse, które powinny wykorzystać w 2010 r. wskazały zdolność do dostosowania się do zmieniającej się sytuacji na rynku oraz budowanie relacji z klientami oraz
z dostawcami” – Henryka Bochniarz, Prezydent Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan.
Źródło: ACCA Poland