Transport i logistyka to jeden z kluczowych sektorów polskiej gospodarki, z przychodami rzędu 100 mld złotych, blisko 5-proc. udziałem w PKB, zatrudniający 400 tysięcy pracowników. O jego znaczeniu decyduje nie tylko własny potencjał, ale również rola, jaką odgrywa w sprawnym funkcjonowaniu całej gospodarki. Branża wchodzi w okres korzystnej koniunktury, opartej na solidnych fundamentach makroekonomicznych. Duże znaczenie ma rosnąca międzynarodowa wymiana handlowa, obserwowany wśród przedsiębiorstw trend do przenoszenia produkcji w poszukiwaniu tańszej siły roboczej oraz lokalizacja naszego kraju na mapie Europy. Z drugiej strony perspektywa napływu funduszy z Unii Europejskiej stwarza możliwości poprawy stanu infrastruktury transportowej, bez której dynamiczny rozwój branży nie będzie możliwy.
– Korzystna koniunktura gospodarcza, pozytywne trendy w gospodarce światowej oraz położenie geograficzne Polski w Europie stwarzają znakomite perspektywy dla rozwoju rynku transportu i logistyki w naszym kraju. Dodatkowe możliwości związane są z napływem funduszy unijnych, które powinny dopomóc w poprawie stanu tak istotnej dla branży infrastruktury drogowej i kolejowej – mówi Jacek Jodłowski, Dyrektor Zarządzający Sektorem Transportu i Logistyki w ING Banku.
Rosnący popyt na usługi transportowo-logistyczne na świecie
Zmiany, które nastąpiły w ciągu ostatnich lat w gospodarce światowej oraz pojawienie się nowych koncepcji w zarządzaniu i organizacji produkcji sprawiły, że zarządzanie logistyką produkcji i dystrybucji staje się coraz większym wyzwaniem dla przedsiębiorstw. Jednym z kamieni milowych wpływających na radykalne zmiany w tych obszarach było pojawienie się koncepcji „lean management”. Jej fundamentem jest dążenie do maksymalnej redukcji poziomu zapasów i do organizacji zaopatrzenia w taki sposób, aby dostawy w systemie „just-in-time” eliminowały konieczność utrzymywania kosztownej funkcji magazynowania materiałów. Opisane zmiany sprawiają, że współczesny łańcuch dostaw znajduje się pod coraz większą presją. Przy wydłużającym się dystansie, jaki przemierzają towary i materiały kurczy się czas dostępny na realizację dostaw.
Z kolei wzrost gospodarczy i rosnąca w skali globalnej wymiana handlowa powodują dynamiczny rozwój rynku transportu. Nieustająca presja na redukcję kosztów i coraz powszechniejsza tendencja wśród przedsiębiorstw do koncentracji na działalności podstawowej sprawiają, że funkcje transportowe i logistyczne coraz częściej powierzane są wyspecjalizowanym firmom, prowadząc do szybkiego wzrostu popytu na wszelkiego rodzaju usługi logistyczne i transportowe.
Znajduje to odzwierciedlenie w strategii firm transportowo-logistycznych, które w obliczu otwierających się możliwości i rosnących oczekiwań klientów rozszerzają działalność na nowe segmenty rynku (geograficzne i produktowe) oraz stale rozwijają ofertę.
Perspektywa dynamicznego rozwoju polskiego rynku w najbliższych latach
Wzrost gospodarczy, rosnąca międzynarodowa wymiana handlowa i wysoki poziom inwestycji zagranicznych stwarzają doskonałe perspektywy dla rozwoju polskiego rynku usług transportowych i logistycznych. Rośnie również rola Europy Środkowo-Wschodniej jako miejsca lokalizacji zakładów produkcyjnych przez europejskie przedsiębiorstwa, a Polska ze względu na swoje znaczenie w regionie i położenie geograficzne powinna być jednym z największych beneficjentów tego trendu. Co więcej, nasze członkostwo w Unii Europejskiej i związany z nim napływ funduszy daje nam niepowtarzalną szansę na zmniejszenie najważniejszej bariery w rozwoju rynku, jaką jest obecny stan infrastruktury transportowej. Według Ministerstwa Transportu w w latach 2007-2013 będziemy mogli przeznaczyć na ten cel nawet 120-150 mld złotych.
Według badania przeprowadzonego na zlecenie ING Banku 70% badanych firm przewiduje wzrost rynku w ciągu najbliższych 3 lat na poziomie powyżej 5%, a jedna trzecia spodziewa się, że tempo wzrostu przekroczy 10%.
Strategia i bariery rozwoju
Firmy biorące udział w badaniu w większości dobrze oceniają swoją sytuację ekonomiczną i oczekują jej dalszej poprawy w nadchodzących latach, pomimo nasilającej się konkurencji i rosnących kosztów działalności. Rosnące wymagania klientów powodują, że firmy systematycznie rozszerzają działalność na nowe segmenty rynku i zwiększają zakres oferowanych usług. W najbliższej przyszłości nacisk będzie położony na doradztwo logistyczne, kontrolę jakości, zarządzanie zapasami i systemy komunikacji z klientami za pośrednictwem Internetu. Planowane inwestycje obejmują (poza taborem) przede wszystkim systemy informatyczne i nowoczesne technologie. Konieczność ciągłego rozszerzania zakresu działalności i rosnąca konkurencja wpłyną zdaniem respondentów na dalszą konsolidację rynku. 13% z biorących udział w badaniu deklarowało plany akwizycji.
Od momentu wejścia do Unii Europejskiej rośnie aktywność polskich firm w transporcie międzynarodowym, przede wszystkim w krajach starej piętnastki Unii.
Wśród barier utrudniających codzienną działalność przedsiębiorstw i ograniczających rozwój rynku na pierwszy plan wysuwają się z jednej strony rosnące koszty działalności (zatrudnienia i paliwa), z drugiej zaś zły stan infrastruktury transportowej. Przekonanie o braku spójnej i perspektywicznej polityki zmierzającej do rozwoju i modernizacji infrastruktury powoduje, że w opinii uczestników badania bariera ta pozostanie główną przeszkodą hamującą rozwój rynku również w przyszłości.
Potrzeby klientów i ocena współpracy z usługodawcami
W najbliższych latach będzie rosło znaczenie usług dodanych, takich jak wdrażanie i obsługa systemów informatycznych wspierających logistykę, zarządzanie zapasami czy doradztwo. Obecnie polskie firmy współpracujące z zewnętrznymi dostawcami zlecają podstawowe usługi transportowe, spedycję i usługi celne. Outsourcing na ogół dotyczy poszczególnych funkcji, a rzadko obejmuje kompleksową współpracę w zakresie całego łańcucha dostaw. Ale znaczenie usług dodanych powinno rosnąć w najbliższej przyszłości, co świadczy o dojrzewaniu rynku i rosnącej świadomości logistycznej polskich przedsiębiorstw.
Według raportu klienci są zadowoleni ze współpracy z usługodawcami, wysoko oceniając najważniejsze w ich opinii elementy oferty: jakość świadczonych usług, poziom cen, wielkość dostępnego taboru i sposób rozliczania umów. Wśród najczęściej występujących problemów respondenci wymieniali trudności z realizacją zamówień (nieterminowość, pomyłki i uszkodzenia) oraz z ograniczoną dostępnością (np. ze względu na brak taboru).
Podejście sektorowe jest podstawowym elementem strategii ING. Naszym celem jest nieustanne pogłębianie analiz i rozszerzanie wiedzy na temat wybranych gałęzi gospodarki. Dzięki znajomości rynku możemy lepiej zrozumieć potrzeby i identyfikować nowe szanse i możliwości rozwoju dla naszych klientów. Pozwala nam ona również udoskonalać nasze systemy oceny ryzyka i optymalizować alokację kapitałów.
Badanie, zrealizowane we współpracy z firmą Millward Brown SMG/KRC, zostało przeprowadzone metodą wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych na próbie 125 przedsiębiorstw (62 firm transportowych i logistycznych oraz 63 firm korzystających z ich usług). Próba została dobrana w sposób losowo-kwotowy. Badania ankietowe zostały uzupełnione bezpośrednimi wywiadami pogłębionymi z członkami zarządów największych firm oraz z ekspertami rynkowymi i specjalistami branżowymi z najlepszych polskich uczelni.