Revolut z okazji Światowego Dnia Oszczędzania zapytał 10 tysięcy osób w 10 krajach, o wiedzę i umiejętności radzenia sobie z finansami w czasie inflacji. Na pytania w Polsce odpowiedziało 1007 osób. Czy po 8 miesiącach dwucyfrowej inflacji wiemy jak dbać o finanse? Skąd czerpiemy tę wiedzę? Kto radzi sobie lepiej z finansami? Jak wypadamy na tle innych krajów? Czy przy rekordowej inflacji da się w ogóle oszczędzać?
Erozja oszczędności
NBP zobowiązał się do utrzymania inflacji na poziomie 2,5% z przedziałem odchyleń +/-1 pkt proc. To tak zwany cel inflacyjny. Półtora roku temu inflacja wymknęła się i przebiła granicę 3,5%. Od tego czasu bije rekordy, jest najwyższa od 25 lat. Co na to Polacy? 3% uczestników badania Revolut Money Report wskazało, że nie przejmuje się inflacją, bo ona przychodzi i odchodzi, jest to normalne. Z kolei 11% ocenia, że jest w dobrej kondycji finansowej, wie co robić, monitoruje swoje finanse, potrafi chronić i pomnażać oszczędności nawet w trudnych czasach. To jednak mniejszość. 40% osób choć radzi sobie z zarządzaniem domowymi wydatkami, to planowanie budżetu i inwestowanie sprawia im dziś trudności. 24% zapytanych bardzo przejmuje się wpływem wysokich cen i inflacji na swoje finanse, ale nie wie co dokładnie ma w tej sytuacji robić. Te obawy przeważają zwłaszcza u kobiet (26%) i osób w wieku 65+ (40%).
Co z podwyżkami?
W ślad za inflacją podąża wzrost płac w Polsce, ale co gdy nie ma nas w grupie szczęśliwców, którzy otrzymali wyrównanie do inflacji? Należy żądać podwyżki? To nie takie proste. W rzeczywistości, pomimo inflacji i wzrostu cen, wiele osób ma kłopot z mówieniem o pieniądzach, trudno im prosić o podwyżkę w pracy (29%), negocjować zniżkę w sklepie (23%), rozmawiać o oszczędnościach (24%). Dla 9% zapytanych osób trudność stanowi rozmowa o finansach z ich partnerem. Zaledwie 30% respondentów deklaruje, że nie ma trudności z rozmową na temat swoich pieniędzy. Skąd ta bariera? Czy finanse to tabu w Polsce, czy trudno nam o nich mówić, bo się na nich nie znamy? 24% respondentów przyznała, że lepsza znajomość finansów pomogłaby im w oszczędzaniu (24%), inwestowaniu i pomnażaniu majątku (21%), dała większy spokój ducha w czasach inflacji (22%) i pomogła lepiej negocjować wynagrodzenie za pracę (12%).
Finansowa szkoła życia
Skąd zatem czerpać wiedzę o finansach, by skuteczniej chronić swoje pieniądze? 39% respondentów wskazało na słuchanie ekspertów i prywatne konsultacje. 36% inspiruje się artykułami lub książkami o zarządzaniu finansami. Na trzecim miejscu plasują się programy i aplikacje do planowania finansów (29%), a tuż za nimi rady partnera, rodziny i przyjaciół (22%). Najmniej wskazań padło na studia i kursy w zakresie ekonomii (18%), być może trochę na to za późno, gdy inflacja jest tu i teraz! A jak powinno być? Na naukę finansów najlepszy czas był w szkole. To pogląd 49% zapytanych Polaków. Uważają, że im wcześniej dzieci uczą się zarządzania finansami, tym bardziej niezależne są w życiu dorosłym i żałują, że nie mieli lepszej edukacji finansowej w szkole. Podobnie myślą Amerykanie (49%), Australijczycy (53%) i Brytyjczycy (56%). Przeciwnego zdania w Polsce jest 7% badanych, uważają, że czas na naukę finansów jest wtedy, gdy otrzymujemy pierwszą wypłatę za pracę.
Inflacja w związku
Kto radzi sobie lepiej z finansami? 16% respondentów w Polsce przyznaje, że kobiety mają mniejszą znajomość finansów niż mężczyźni – z uwagi na czynniki społeczno-kulturowe. To pogląd bardziej powszechny wśród kobiet (17%). Istnieje też opinia 13% badanych, że to mężczyźni mają mniejszą znajomość finansów – bo kobiety lepiej radzą sobie z zarządzaniem wydatkami i budżetem domowym. 62% respondentów jest zdania, że znajomość finansów nie ma nic wspólnego z płcią, odgrywa jednak ważną rolę, bo sposób zarządzania finansami może generować istotne problemy w związku (38%). Do niedawna część badanych nie uważała tego za istotne, ale dziś wobec wysokich cen, inflacji i kryzysu, uważają, że znajomość finansów w związku jest bardzo potrzebna (11%). 26% sądzi, że znajomość finansów to nie jest kluczowy aspekt w związku, ale w pewnych okolicznościach może rodzić kłopoty. Dla 13% finanse nie mają wpływu na relacje, bo w związku kluczowe są uczucia. W ten sposób myślą też Francuzi (14%) i Włosi (16%).
W pogoni za dobrostanem
Sprzeczne wizje przewijają się też przy pytaniu o dobrostan finansowy. Dla 38% zapytanych oznacza on swobodne wydawanie pieniędzy, a dla 13% posiadanie dużych pieniędzy. Tylko 9% zapytanych łączy dobrostan finansowy z oszczędzaniem i inwestowaniem na przyszłość. Nieco więcej, bo 10% z posiadaniem podstawowej wiedzy o zarządzaniu finansami osobistymi, oszczędzaniem i inwestowaniem, by uzyskać więcej korzyści z posiadanych środków. Dla co piątej pytanej osoby dobrostan finansowy to poczucie kontroli i świadomość tego ile środków ma się na koncie (22%). Sojusznikiem na polu oszczędzania i kontroli są aplikacje, takie jak Revolut. Oferują funkcje do kontroli budżetu, pozwalają ustawić limity na miesięczne wydatki, przechowywać oszczędności w różnych walutach, np. w oprocentowanym koncie oszczędnościowym w EUR, odkładać pieniądze do sejfów celowych i edukować dzieci w zakresie finansów przez praktykę (aplikacja Revolut
Revolut Money Report to badanie opinii zrealizowane 20 października 2022 r. przez firmę badawczą Dynata na grupie 10 tys. respondentów w USA, Australii, Wielkiej Brytanii, Francji, Hiszpanii, Niemczech, Włoszech, Rumunii, Litwie i Polsce – na grupie 1007 dorosłych Polaków.
Wyniki (Polska):
Co oznacza dla Ciebie finansowy dobrostan? (jednokrotny wybór)
- 38% – Swobodne dysponowanie własnymi finansami i wydatkami
- 22% – Poczucie kontroli nad finansami i świadomość tego ile środków mam na koncie
- 13% – Posiadanie do dyspozycji dużych pieniędzy
- 10% – Posiadanie podstawowej wiedzy o zarządzaniu finansami osobistymi, oszczędzanie i inwestowanie aby uzyskać więcej korzyści z posiadanych środków
- 9% – Oszczędzanie i inwestowanie pieniędzy na przyszłość
- 8% – Trudno powiedzieć
Czy czujesz się pewnie jeśli chodzi o stan Twoich finansów i zarządzanie nimi w kontekście wysokich cen i inflacji? (jednokrotny wybór)
- 40% – Dobrze sobie radzę z zarządzaniem domowymi wydatkami, ale jest pole do poprawy jeśli chodzi o planowanie budżetu i inwestowanie, zwłaszcza w obecnych czasach
- 24% – Bardzo przejmuję się wpływem wysokich cen i inflacji na moje finanse, ale nie wiem co dokładnie mam w tej sytuacji robić
- 13% – Trudno powiedzieć
- 11% – Tak, jestem w dobrej finansowej formie: wiem co robię, monitoruję swoje finanse, potrafię chronić i pomnażać oszczędności nawet w trudnych czasach
- 9% – Nie czuję się pewnie w finansach, dlatego polegam na pomocy doradcy finansowego / partnera / rodziny w lepszym zarządzaniu moimi finansami
- 3% – Nie przejmuję się stanem moich finansów ani inflacją – ona przychodzi i odchodzi, to normalne
Czy uważasz, że lepsza znajomość finansów polepszyłaby jakość Twojego życia? (wielokrotny wybór)
- 24% – Tak, lepsza znajomość finansów pomogłaby mi oszczędzać bez obniżenia mojego stylu życia
- 22% – Tak, lepsza znajomość finansów dałaby mi większy spokój w czasie inflacji i kryzysu
- 21% – Tak, lepsza znajomość finansów pomogłaby mi inwestować i powiększać majątek
- 19% – Trudno powiedzieć (jednokrotny wybór)
- 15% – Nie, wiem wszystko co mi potrzebne by mieć kontrolę nad moimi finansami (jednokrotny wybór)
- 12% – Tak, lepsza znajomość finansów pomogłaby mi lepiej negocjować moje wynagrodzenie
- 4% – Nie, mam wystarczająco dużo środków, żyję wygodnie i bez zmartwień (jednokrotny wybór)
Jak możesz poprawić swoją wiedzę i umiejętności finansowe? wybierz maksymalnie 3
- 39% – Poprzez rozmowy i słuchanie ekspertów, prywatne porady i konsultacji
- 36% – Przez lekturę artykułów i książek o zarządzaniu finansami
- 29% – Z pomocą programów i aplikacji do planowania finansów
- 26% – Trudno powiedzieć (jednokrotny wybór)
- 22% – Zasięgając porady od rodziny / partnera / przyjaciół
- 18% – Dzięki studiom lub kursom w zakresie ekonomii i finansów
Czy uważasz, że znajomości finansów trzeba nauczać w szkole, czemu tak uważasz?
- 49% – Tak, im wcześniej dzieci nauczą się zarządzania finansami, tym bardziej niezależne będą w swoim życiu dorosłym – żałuję, że nie było więcej edukacji finansowej w mojej szkole
- 40% – Tak, uważam, że dzieci powinny zdobywać w szkole umiejętności finansowe, bo to wyrównuje ich szanse rozwoju, pomimo różnej płci i pochodzenia społecznego
- 10% – Trudno powiedzieć (jednokrotny wybór)
- 7% – Nie, uważam, że ludzie powinni uczyć się zarządzania finansami dopiero później, gdy otrzymują pierwsze wynagrodzenie za pracę
- 4% – Nie, uważam, że dzieci nie powinny rozmawiać w szkole o pieniądzach – to mogłoby pogłębić tylko nierówności społeczne i w poziomie zamożności
- 4% – Nie, znajomość finansów powinna być przekazywana dzieciom nie w szkole, ale w domu przez rodziców, jeśli uznają to za stosowne
W jakich sytuacjach trudno jest Ci mówić o pieniądzach? (wielokrotny wybór)
- 30% – Na ogół nie mam trudności z rozmową na temat moich pieniędzy (jednokrotny wybór)
- 29% – Trudno jest mi prosić o podwyżkę w pracy
- 24% – Trudno jest mi mówić o moich oszczędnościach
- 23% – Trudno jest mi negocjować zniżkę w sklepie lub za usługę, którą chcę zamówić
- 21% – Trudno jest mi odpowiedzieć, gdy ktoś pyta o moje miesięczne zarobki
- 15% – Trudno jest mi rozmawiać o tym jak dysponuję i na co wydaję pieniądze
- 9% – Trudno jest mi rozmawiać o pieniądzach z moim partnerem
- 5% – Trudno jest mi rozmawiać o moich dodatkowych dochodach (od rodziny, z wynajmu, inwestycji)
Czy uważasz, że są różnice co do znajomości finansów pomiędzy kobietami i mężczyznami? (jednokrotny wybór)
- 62% – Nie, znajomość finansów nie ma nic wspólnego z płcią
- 16% – Tak, uważam, że kobiety mają na ogół mniejszą znajomość finansów niż mężczyźni – z uwagi na uwarunkowania społeczno-kulturowe
- 13% – Tak, uważam, że mężczyźni mają na ogół mniejszą znajomość finansów niż kobiety – to kobiety lepiej radzą sobie z zarządzaniem wydatkami i budżetem domowym
- 9% – Trudno powiedzieć
Jak ważny jest dobrostan finansowy i znajomość finansów dla relacji w związku? (jednokrotny wybór)
- 38% – Bardzo ważny, bo zarządzanie finansami może generować problemy w związku
- 26% – To nie jest kluczowy aspekt, ale w pewnych okolicznościach może rodzić kłopoty
- 13% – Nie jest ważny, bo w związku najważniejsze są uczucia
- 11% – Nie uważałem(am) tego za bardzo istotne, ale dziś w obliczu wysokich cen, inflacji i kryzysu, znajomość finansów w związku jest jak najbardziej potrzebna
- 8% – Trudno powiedzieć
- 3% – Nie jest zbyt ważne, dopóki partnerzy nie mają wspólnoty majątkowej (majątek nabyty w drodze zawarcia małżeństwa, indywidualnie lub łącznie, który w świetle prawa, partnerzy współdzielą w równym stopniu)
Źródło: Revolut