Revolut, globalna aplikacja finansowa, z której korzysta ponad 35 milionów klientów na świecie i ponad 3 miliony w Polsce, zapytał 1000 Polaków o plany zakupowe na Black Friday, Black Week i Cyber Monday (24-27 listopada), gdy swój “sezon okazji” mają także oszuści.
Revolut Money Report: 32% spośród respondentów w Polsce szacuje swoje planowane wydatki Black Friday na co najmniej 100 EUR (440 zł), a 17% na co najmniej 200 EUR (880 zł). 12% deklaruje, że nie zamierza nic kupować. Najwięcej łowców okazji jest w grupie wiekowej 25-34 lata. 24% spośród nich chce wydać w Black Friday ponad 200 EUR (880 zł), a 13% planuje budżet na co najmniej 500 EUR (2200 zł).
Klienci wrażliwi na ekologię rzadziej dokonują zwrotów
Niektóre osoby w sezonie rabatów i okazji zaczynają kupować impulsywnie. 4% respondentów przyznaje, że często wydają ponad miarę, a następnie zwracają kupione przedmioty. Większość badanych w Polsce (46%) wskazuje jednak, że prawie nigdy nie zwraca zakupionego towaru. 9% podkreśla, że nie robi tego, ponieważ przesyłanie towaru tam i z powrotem ma niekorzystny wpływ na środowisko.
Praktyczne wybory i okazje prezentowe
Badanie w Polsce pokazało, że w Black Friday staramy się podejmować zakupowe decyzje na chłodno. 42% pytanych przyznało, że kupuje tylko funkcjonalne rzeczy, których realnie potrzebuje. Z uwagi na zbliżające się Święta, 18% badanych wykorzystuje Black Friday jako sposób na oszczędności przy zakupie prezentów. Co piąta zapytana osoba (21%) mówi wprost, że Black Friday to przede wszystkim zabawa. Kupują by zrobić sobie przyjemność i poczuć dumę z upolowanej okazji, choć przedmiotów tych tak naprawdę nie potrzebują.
Łowcy okazji nie idą na skróty
Black Friday to nie mecz NBA lub tenisa, żeby budzić się w nocy? A jednak, 27% respondentów w Polsce to prawdziwi nocni łowcy, są gotowi wstać nawet w środku nocy, o ile pomoże to zrealizować okazyjny zakup na polskich lub zagranicznych platformach e-commerce. 40% ma jednak chwilę zawahania, mogliby poświęcić sen na nocne poszukiwania o ile rabat byłby odpowiednio wysoki. Co czwarta badana osoba (26%) zarzeka się, że nigdy by czegoś takiego nie zrobiła (woli się wyspać).
Rekordy sprzedaży czy eldorado fraudów?
Entuzjazm zakupowych okazji studzą nieco statystyki odnośnie oszustw, które przybierają na sile w sezonie przedświątecznym. To problem ogólnoświatowy. Raport Global State of Scams z października (badanie na grupie blisko 50 tys. osób z 43 krajów) szacuje, że nawet co czwarta osoba na świecie (25,5%) mogła paść ofiarą różnego typu oszustw lub doświadczyć kradzieży swoich danych w ciągu ostatnich 12 m-cy, a straty z tego tytułu przekroczyły 974 miliardów €.
Jak nie dać się oszustom
Za zakupową euforię i pośpiech w zdobywaniu najkorzystniejszych cenowo promocji można słono zapłacić. Katarzyna Said Nagy, Head of Financial Crime Operations w Revolut Bank wskazuje na sytuacje i oszustwa, na które warto uważać:
-
Fałszywe strony sklepów: Scamerzy wykorzystują najnowsze technologie do budowania witryn, które są do złudzenia podobne do stron popularnych sklepów i serwisów. Niektóre z nich wysyłają nawet klientom zamówiony produkt, ale prawdziwym celem jest pozyskanie danych karty użytej do płatności i wykorzystanie jej następnie do przestępstw lub kradzieży.
-
Luksusowe podróbki: Kolejną plagą jest sprzedaż online dóbr luksusowych, takich jak biżuteria lub ubrania światowych marek i projektantów, a także elektroniki w wyjątkowo okazyjnej cenie. Kłopot w tym, że często nie są to produkty oryginalne, lub sprzedający nigdy ich nie wysyła. Uderzająco niska cena powinna sprawić, że zapali się nam czerwona lampka i potraktujemy to jako ostrzeżenie.
-
Sklepy-widmo: Nową wersją oszustwa zakupowego są pojawiające się licznie sklepy-widmo, które wykorzystują platformy social mediowe. Otwierane są na krótki czas, na przykład na Black Week, zbierają zamówienia, płatności, a następnie znikają.
-
Reklamy w social mediach: Scamerzy wykorzystują social media do emisji intensywnych kampanii marketingowych, często przy pomocy funkcji “Swipe Up”, która skraca ścieżkę zakupową z postów lub stories opublikowanych w social mediach, do koszyka zakupowego. Towarzyszy temu wrażenie presji czasowej i konieczności natychmiastowego podjęcia decyzji.
Bezpieczny patent na zakupy online
Wielu klientów obawia się, że kupując online dane ich karty płatniczej mogą zostać bez ich zgody zachowane lub przechwycone, a następnie użyte do przestępstwa lub kradzieży. Katarzyna Said Nagy potwierdza, że takie ryzyko ma miejsce, ale może być ograniczone dzięki zastosowaniu wirtualnych kart jednorazowych ze zmiennym numerem. Ich cechą charakterystyczną jest to, że generują losowo numer karty i CVV, który po każdej transakcji jest niszczony i przestaje działać. W jego miejsce automatycznie pojawia się kolejny. Taki mechanizm istotnie zmniejsza ryzyko nieautoryzowanych transakcji i chroni dane klienta. A co w sytuacji gdy sprzedawca nie wysłał przesyłki lub towar był wadliwy? W pierwszym kroku należy zgłosić to supportowi (na czacie pomocy), który uruchomi właściwą procedurę (np. chargeback).
W zeszłym roku, podczas Black Friday i Cyber Monday, klienci Revolut wydali w Polsce ponad 5 milionów zł za pomocą 30,000 wirtualnych kart jednorazowych ze zmienny numerem – to niemal trzykrotny wzrost (o 180%) względem roku poprzedniego (2021 r.) kiedy klienci wygenerowali i zużyli w Black Friday i Cyber Monday 10,750 wirtualnych kart jednorazowych.
Co istotne, rosną także straty z tytułu oszustw i fraudów ponoszone przez sprzedawców. Według badania Juniper Research ich koszt dla sklepów przekroczył w 2022 roku 41 miliardów $, a w tym roku przekroczyć może 48 miliardów $, co oznaczałoby wzrost 17% r/r. Oszuści uderzają zarówno w sprzedawców jak i klientów, dlatego przeciwdziałać pladze powinni wszyscy: sklepy, kupujący i pośrednicy płatności.
“Kupujący podczas Black Friday zbyt często padają ofiarą internetowych oszustów, zwłaszcza gdy podejmują swoje decyzje pod wpływem presji czasowej i socjotechnicznych manipulacji” – mówi Katarzyna Said Nagy, Head of Financial Crime Operations w Revolut Bank Europe.
“W Revolut naszym priorytetem jest pomóc klientom uniknąć pułapek zastawianych przez oszustów. Używamy do tego funkcji w aplikacji, takich jak wirtualne karty jednorazowe i kursy wiedzy oraz technologii, która wspiera 24/7 nasz zespół 2500 specjalistów ds. przestępstw finansowych. Dzięki temu w 2022 roku udało nam się zapobiec wielu oszustwom i uchronić klientów przed potencjalną utratą ponad 200 milionów GBP (1 miliard zł). Stale monitorujemy ryzyko każdej spośród 500 milionów transakcji miesięcznie, pod kątem potencjalnych przestępstw, aby klienci mogli spokojnie przesyłać, oszczędzać i wydawać z nami swoje środki” – dodała.
* * *
(1) Badanie Revolut zlecone firmie badawczej Dynata objęło 14 tys. osób w 14 krajach (Australii, Brazylii, Belgii, Bułgarii, Francji, Węgrzech, Włoszech, Łotwie, Litwie, Polsce, Portugalii, Rumunii, Singapurze, Hiszpanii), w tym 1 tys. osób w Polsce (26 wrz. 2023 r).
(2) Raport Global State of Scams 2023 opublikowany w październiku 2023 r. przez Global Anti-Scam Alliance (GASA): https://www.gasa.org/product-
(3) Raport Juniper Research: eCommerce Losses to Online Payment Fraud to Exceed $48 Billion Globally in 2023
Źródło: Revolut