Rynek kart kredytowych przeszedł ostrą dietę. Liczba plastików w rękach Polaków stopniała z 11 mln do 6,3 mln sztuk, z czego tylko 4 miliony jest aktywnie używane. Rynek ustabilizował się i na razie nic nie wskazuje na możliwość wystąpienia efektu jojo.
Z danych Narodowego Banku Polskiego wynika, że na koniec III kwartału Polacy mieli w swoich portfelach 6 301 700 kart kredytowych. To o 32 tysiące mniej niż na koniec półrocza i zarazem niemal tyle samo, co na koniec marca. Sytuacja na rynku kart kredytowych uległa wyraźnej stabilizacji, a dynamika spadków od wielu miesięcy wyraźnie hamuje. Co więcej, w poprzednim kwartale po raz pierwszy od 2009 roku odnotowano nawet symboliczny wzrost (o 31 tys. kart).
Nie oznacza to jednak, że owe 6,3 mln kart jest aktywnie użytkowane. Z raportu Kredyt Trendy opracowanego przez Biuro Informacji Kredytowej wynika, że w czerwcu tylko 3,9 mln spośród ogółu rachunków kartowych, było rachunkami aktywnymi. Czyli takimi, w których na koniec badanego miesiąca występowało saldo kredytowe powyżej 200 zł. Pozostałe karty nie były w badanym miesiącu używane, ale w każdej chwili mogły być przez właścicieli użyte.
W ostatnich kilku latach zmianie uległa polityka kredytowa banków. Dziś karty kredytowe wydawane są znacznie ostrożniej niż w latach przedkryzysowych. Limity są znacznie niższe, a niektóre banki wydają plastiki z bardzo krótkim, nawet kilkumiesięcznym okresem ważności. Jeśli klient się sprawdzi, bank przedłuża mu kartę na standardowych warunkach. Osoba o przeciętnych zarobkach nie dostanie też wysokiego limitu. Te sięgające pięciocyfrowych kwot stają się coraz trudniej dostępne.
Jak co kwartał zebraliśmy dane z banków na temat liczby aktywnych kart kredytowych. Dwadzieścia ankietowanych przez nas banków ma w swoich systemach 7,1 mln aktywnych rachunków kart kredytowych. Te dane nie pokrywają się z danymi NBP, ponieważ przyjęta jest inna metodologia. Bank centralny w sprawozdawczości uwzględnia „karty wydane przez banki i pozostające w obiegu”. To karty aktywowana przez klienta po otrzymaniu i gotowa do użycia. My natomiast zbieramy z banków informacje o liczbie wydanych kart, które są aktywne w systemach bankowych, ale niekoniecznie zostały aktywowane przez klienta. Klient może to jeszcze zrobić.
| Liczba aktywnych w systemie, wydanych kart kredytowych (wszystkich) | |||
| Bank | III kw. 2012 | III kw. 2013 | Różnica |
| Sygma Bank | 1 189 687 | 998 000 | -191 687 |
| Credit Agricole Bank Polska | 904 700 | 862 700 | -42 000 |
| PKO BP | 945 600 | 837 503 | -108 097 |
| Citi Handlowy | 729 150 | 703 300 | -25 850 |
| BZ WBK* | 579 223 | 649 000 | 69 777 |
| Bank Pekao SA | 513 817 | 479 673 | -34 144 |
| Bank BPH | 525 540 | 346 000 | -179 540 |
| Raiffeisen Polbank** | 82 300 | 237 400 | 155 100 |
| ING Bank Śląski | 202 000 | 200 000 | -2 000 |
| Santander Consumer Bank | 150 358 | 179 752 | 29 394 |
| Alior Bank | 58 600 | 69 300 | 10 700 |
| Eurobank | 64 945 | 69 008 | 4 063 |
| Getin Noble Bank | 58 875 | 59 000 | 125 |
| BGŻ | 56 927 | 57 831 | 904 |
| DB PBC | 55 000 | 57 500 | 2 500 |
| BNP Paribas Bank Polska | 31 984 | 32 698 | 714 |
| Nordea Bank Polska | 15 482 | 14 614 | -868 |
| Bank Pocztowy | 10 696 | 14 000 | 3 304 |
| mBank*** | 671 300 | 728 512 | 57 212 |
| Bank Millennium**** | 472 155 | 422 734 | -49 421 |
| Razem | 7 318 339 | 7 018 525 | -299 814 |
* z czego 176 tys. w III kw. 2012 to karty Kredyt Banku
** brak danych za III kw. 2012 z Polbanku. Nie ujawniano takich informacji z powodu trwającej fuzji.
*** z czego 202 800 w III kw. 2012 to karty MultiBanku. Bank podaje łączną liczbę wszystkich wydanych kart. Nie wiadomo, ile jest aktywnych.
**** Bank podaje łączną liczbę wszystkich wydanych kart, włącznie z MSP. Nie wiadomo, ile jest aktywnych.
Różnica wynika także z nieco zawyżonych danych podawanych przez mBank i Millennium. mBank podaje wszystkie karty wydane, więc nie wiadomo ile z nich jest aktywnych. Podobna sytuacja dotyczy Banku Millennium, gdzie wliczane są ponadto karty wydane przedsiębiorcom. W zestawieniu brakuje także sektora spółdzielczego, który nie podaje danych o kartach kredytowych. To jednak niewielki rynek, który nie wpływa istotnie na ogólną liczbę kart.
W stosunku do danych prezentowanych na koniec półrocza, ankietowane przez nas banki zanotowały niewielki, wręcz symboliczny wzrost o 648 kart (wzrost o 0,1 proc.). To ujęcie „netto”, które uwzględnia jedynie nadwyżkę ponad liczbę kart prezentowaną na koniec półrocza. W rzeczywistości rynek jest jednak mocno podzielony. Spośród 20 banków w minionym kwartale 9 zanotowało spadki, a 11 wzrosty. Można jednak oczekiwać, że w kolejnym kwartale – sugerując się danymi zaprezentowanymi przez NBP – ponownie nastąpi spadek.
Liczba kart kredytowych w latach 2009-2013.
Źródło: opracowanie własne na podst. danych NBP.
Po latach spadków rynek powoli stabilizuje się. Można oczekiwać, że przez najbliższe kilka kwartałów liczba kart nie będzie już dynamicznie topnieć i docelowo ustabilizuje się gdzieś w granicach 6,5 – 7 mln. Banki zrobiły porządki w portfelach i wygasiły najbardziej ryzykowne rachunki. Wpływ na rynek kart mogą mieć w niedalekiej przyszłości natomiast zmiany na rynku kredytów mieszkaniowych. Wiele osób czeka na rządowy program MdM, który ułatwi drogę do własnego M. Niektórzy posiadacze kart kredytowych mogą pozamykać rzadko używane karty, by nie obniżać sobie zdolności kredytowej podczas aplikowania o kredyt. Z taką sytuacją mieliśmy już do czynienia w minionych latach i nie było to marginalne zjawisko.