Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra finansów.
Podstawowym celem zmienianych przepisów jest zwiększenie poziomu ochrony konsumentów korzystających z usług firm udzielających kredytów i pożyczek konsumenckich, które nie muszą posiadać zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na prowadzenie takiej działalności. Projekt noweli ma także umożliwić skuteczne eliminowanie z obrotu gospodarczego podmiotów wykonujących działalność reglamentowaną na rynku finansowym bez zezwolenia, tj. nielegalnie, w szczególności firm prowadzących działalność z zamiarem oszustwa.
Najważniejsze zmiany:
- nadanie uprawnień Komisji Nadzoru Finansowego do prowadzenia postępowania wyjaśniającego wobec podmiotów, co do których zachodzi podejrzenie, że wykonują działalność na rynku finansowym bez wymaganego zezwolenia, w szczególności z zamiarem oszustwa;
- zaostrzenie sankcji karnych za gromadzenie bez wymaganego zezwolenia środków finansowych innych osób, w celu obciążania ich ryzykiem;
- usprawnienie współpracy Komisji Nadzoru Finansowego z organami ścigania w zakresie składania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (chodzi o możliwość udostępniania przez KNF informacji stanowiących tajemnicę bankową przy kierowaniu do prokuratury zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstw z zakresu funkcjonowania rynku finansowego);
- wprowadzenie ustawowych wymogów, których spełnienie jest warunkiem wykonywania działalności polegającej na udzielaniu kredytów konsumenckich;
- wprowadzenie maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego;
- wprowadzenie maksymalnej wysokości odsetek za opóźnienie w spłacie kredytu konsumenckiego oraz odsetek od odsetek (sześciokrotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego) maksymalny limit odsetek za opóźnienie w spłacie będzie również obejmować opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu, np. opłaty windykacyjne;
- określenie zasad dostępu, przekazywania i wymiany informacji o udzielonych kredytach konsumenckich przez banki i pozabankowe firmy pożyczkowe.
Nowe rozwiązania są korzystne dla konsumentów i branży pożyczkowej. Przede wszystkim będą skutkować niższymi kosztami pożyczek i kredytów konsumenckich oraz większym bezpieczeństwem na rynku pożyczkowym.
Konsument będzie lepiej chroniony przez wyeliminowanie stosowanych przez przedsiębiorców praktyk związanych z pobieraniem nadmiernych, nieuzasadnionych opłat związanych z udzieleniem i obsługą pożyczki. Lepsza ochrona klienta ma też dotyczyć sytuacji, gdy będzie zalegał ze spłatą pożyczki. Stanie się to możliwe, bo projekt doprecyzowuje zasady pobierania przez przedsiębiorców odsetek za opóźnienie w spłacie i zapobiega obciążaniu klienta nadmiernie wysokimi kosztami windykacji.
Korzyścią dla rynku będzie zwiększenie wiarygodności i zaufania do branży pożyczkowej, wobec której zostaną sformułowane określone wymogi, których spełnienie będzie warunkowało możliwość prowadzenia tej działalności. Chodzi o działanie spółki we wskazanej formie prawnej (musi to być spółka kapitałowa), obowiązek posiadania kapitału zakładowego w wysokości co najmniej 200 tys. zł (utworzonego ze środków niepochodzących z pożyczki, kredytu, emisji obligacji lub źródeł nieudokumentowanych) oraz niekaralność za określone przestępstwa osób będących we władzach spółki i prokurentów.
Komentarz eksperta: Bogusław Półtorak – redaktor naczelny Grupy Bankier.pl: Nowe przepisy nie uchronią konsumentów przed firmami żerującymi na ich finansowej niewiedzy
Proponowane przez rząd zmiany mogą przyczynić się do poprawy sytuacji konsumentów pożyczek pozabankowych, ale wcale nie muszą.
Przede wszystkim nadal nie dają konsumentom łatwej ścieżki obrony przed ponadprzeciętnymi kosztami pożyczek. Warto zauważyć, że dotychczasowe przepisy, w tym Kodeks cywilny lub Ustawa o kredytach konsumenckich, też teoretycznie dają możliwości ochrony konsumenta. W praktyce prawa konsumenta są trudne do wyegzekwowania przed sądem.
W Polsce nie działa sprawnie sądowa ochrona konsumentów usług finansowych przed nieuczciwymi oferentami usług. Zwiększenie uprawnień nadzoru finansowego i organów ścigania nie rozwiąże więc problemu braku ochrony prewencyjnej, która polegałaby na przerzuceniu na wierzyciela dowodu w zakresie dochodzenia ponadprzeciętnych kosztów pożyczek.
Wzorem dla polskiego rynku powinny być rozwiązania europejskie, chociażby niemieckie…
/ Centrum Informacyjne Rządu