Według tegorocznego raportu CEE Banking Study, opublikowanego przez wiedeński Raiffeisen Zentralbank Österreich AG (RZB) i Raiffeisen Centrobank AG, sektor bankowy w Europie Środkowo-Wschodniej kontynuuje szybki wzrost. Po 10,1% wzroście w roku 2003, łączne aktywa działających w regionie banków wzrosły w 2004 roku o 15% do poziomu 658 mld euro (572 mld euro w roku 2003). Najwyższy wzrost odnotowano w Rumunii (+53,5%), na Ukrainie (+30,2%) i w Rosji, największym rynku bankowym regionu (+28,5%).
Kredyty dla klientów indywidualnych mają większy potencjał rozwoju niż kredyty udzielane przedsiębiorstwom
Europa Środkowo-Wschodnia nadal pozostaje wysoce atrakcyjna dla banków. Wzrost ekonomiczny w tym regionie jest wysoki – w 2005 roku prognozowane jest 4,8%, w porównaniu do zaledwie 1,5% w strefie Euro – co tworzy szczególnie dobre perspektywy dla sektora bankowego. W ostatnich dwóch latach rozwijał się on ok. trzy razy szybciej niż cała gospodarka i prawdopodobnie ten trend będzie się utrzymywać. Głównym czynnikiem jest ciągle wzrastająca aktywność sektora przedsiębiorstw, choć coraz większą rolę zaczynają odgrywać klienci indywidualni. Europa Południowo-Wschodnia oraz WNP odnotowują nieproporcjonalnie wysokie tempo rozwoju. Na przykład, wartość kredytów udzielonych przedsiębiorstwom w Europie Środkowej w roku 2004 wzrosła o 15%, podczas gdy w Europie Południowo-Wschodniej oraz WNP zanotowano wzrost odpowiednio o 32% i 28%. Strefa Euro charakteryzowała się niskim wzrostem na poziomie 5,4%.
Wartość kredytów udzielanych klientom indywidualnym wykazuje jeszcze większe tempo wzrostu. Podczas, gdy w strefie Euro wolumen kredytów w tym segmencie stanowi średnio ok. 50% PKB, w Europie Środkowej wynosi on 12,4% PKB, w Europie Południowo-Wschodniej 11,9%, zaś w krajach WNP tylko 3,5%. „Taki potencjał wzrostu jest skutkiem późniejszego rozwoju bankowości detalicznej w całym regionie” – podkreśla Herbert Stepic – wiceprezes RZB oraz prezes Raiffeisen International Bank-Holding AG. „My też zaczynaliśmy od obsługi klientów korporacyjnych. Od 1999 roku wzrasta nasza aktywność w obszarze bankowości detalicznej w regionie. Dziś obsługujemy tutaj ponad 5,2 miliona klientów” – dodaje Stepic.
Nowe produkty w bankowości detalicznej
W sektorze bankowości detalicznej wprowadzane są nowe produkty, co jest rezultatem wzrastających dochodów klasy średniej. „Generalnie obserwujemy rosnący popyt ze strony klientów indywidualnych, zwłaszcza w zakresie bankowości hipotecznej, funduszy inwestycyjnych oraz kart kredytowych. Znaczenie tych produktów rośnie wraz z podnoszącą się stopą życiową. W niektórych krajach aktywa zarządzane przez fundusze inwestycyjne niemal podwoiły się w ubiegłym roku” – mówi Martin Grüll, członek zarządu Raiffeisen International.
Banki międzynarodowe nadal w czołówce sektora
W rozwoju sektora bankowego w regionie Europy Środkowo-Wschodniej zasadniczą rolę odgrywają banki międzynarodowe. Ich pojawienie się na rynku nie tylko stymuluje bezpośrednie inwestycje przedsiębiorstw; mają również istotne znaczenie w transferze wiedzy i wzroście konkurencji na rynku. Banki międzynarodowe reprezentują ponad 45% aktywów sektora w regionie. Mają też wpływ na dalszy rozwój bankowości w Europie Środkowo-Wschodniej, przyczyniając się do zapewnienia wyższej stabilności, kreowania nowych produktów oraz standardów obsługi klienta, a także obniżania cen.
Pierwsi w regionie – Raiffeisen, Creditanstalt, Citigroup i ING oraz KBC, UniCredit, Société Générale, Erste Bank i Intesa BCI – poprzez akwizycję banków państwowych szybko powiększyły swój udział w rynku. Z kolei OTP, początkowo obecny jedynie na Węgrzech, przekształcony został w bank międzynarodowy z rosnącą siecią placówek w całym regionie.
Raiffeisen wzmacnia pozycję na rynku
Z sumą bilansową w wysokości 28,9 mld euro, Raiffeisen wzmocnił w 2004 roku swoją pozycję na rynku, zajmując 4. (poprzednio 5.) miejsce za HVB Group (35,5 mld euro), Erste Bank (33,4 mld euro) i belgijskim KBC (31,9 mld euro). Pozycję 5. zajął UniCredit z sumą bilansową
w wysokości 27,3 mld euro.
Banki z kapitałem austriackim są mocno reprezentowane w regionie. W gronie 16 największych grup bankowych cztery z nich to banki austriackie (Erste Bank, Raiffeisen, ÖVAG i Hypo-Alpe Adria); natomiast Bank Austria-Creditanstalt odgrywa wiodącą rolę w rozwoju segmentu w strukturach HVB.
Dynamiczny rozwój Grupy Raiffeisen
Banki międzynarodowe rozwijają się dużo szybciej niż cały rynek. W Raiffeisen International dynamika ta jest szczególnie widoczna we wzroście sumy bilansowej, który na przestrzeni ostatnich 4 lat wynosi rocznie średnio 33,4%. To ponad dwukrotnie więcej niż w Erste Bank (15,2%) i HVB Group (12,4%).
Na koniec 2004 roku sieć placówek Erste Bank liczyła 1313 oddziałów, UniCredit 1201, HVB Group 1073, OTP 930, Raiffeisen 916.
Raiffeisen i HVB Group docierają do największego, pod względem geograficznym, grona klientów, mając swoje banki w 15 państwach regionu. ING, Citigroup i ÖVAG są obecni w 8 państwach. W gronie 5 największych grup bankowych w regionie jedynie Raiffeisen i HVB Group mają oddziały na terenie WNP.
„Naszą sieć zbudowaliśmy w największym stopniu w oparciu o wzrost organiczny, wykorzystując możliwości, jakie daje wczesne wejście na rynek” – powiedział Stepic komentując pozycję banku Raiffeisen, który swój pierwszy bank sieciowy otworzył na Węgrzech w 1987 roku.
Raiffeisen International (RI) zrzesza należące do Raiffeisen Zentralbank Österreich AG (RZB) banki Raiffeisen w Europie Środkowo-Wschodniej. Akcje banku notowane są na wiedeńskiej giełdzie papierów wartościowych. Właścicielem 70% akcji RI jest RZB, pozostałe akcje znajdują się w wolnym obrocie. Raiffeisen International działa na 15 rynkach Europy Środkowo-Wschodniej poprzez sieć 16 banków i 14 spółek leasingowych. Obsługuje ponad 5,2 mln klientów w ok. 950 placówkach.
|
Banki międzynarodowe w Europie Środkowo-Wschodniej – Top Five Rankings |
|||||||
|
Wielkość |
Roczna dynamika wzrostu* |
||||||
|
1 |
HVB Group |
35,5 |
1 |
Raiffeisen International |
33,4% |
||
|
2 |
Erste Bank |
33,4 |
2 |
Erste Bank |
15,2% |
||
|
3 |
KBC |
31,9 |
3 |
HVB Group |
12,4% |
||
|
4 |
Raiffeisen International |
28,9 |
4 |
UniCredit |
5,8% |
||
|
5 |
UniCredit |
27,2 |
5 |
KBC |
5,2% |
||
|
Suma bilansowa w mld euro |
*wg sumy bilansowej 2001 – 2004 |
||||||
|
Działalność w Europie Środkowo-Wschodniej do całości działalności |
|||||||
|
1 |
Raiffeisen International |
100% |
|||||
|
1 |
OTP |
100% |
|||||
|
3 |
Hypo Alpe-Adria |
38,2% |
|||||
|
4 |
Erste Bank |
36,5% |
|||||
|
5 |
ÖVAG |
14,7% |
|||||
|
Liczba krajów, w których działa grupa |
Placówki |
||||||
|
1 |
Raiffeisen International |
15 |
1 |
Erste Bank |
1.313 |
||
|
2 |
HVB Group |
15 |
2 |
UniCredit |
1.201 |
||
|
3 |
ING |
8 |
3 |
HVB Group |
1.073 |
||
|
3 |
Citigroup |
8 |
4 |
OTP |
930 |
||
|
3 |
Volksbank |
8 |
5 |
Raiffeisen International |
916 |
||
|
Tylko udziały większościowe, z wyłączeniem przedstawicielstw |
|||||||
Dane na koniec 2004 roku, struktura własnościowa na dzień 30 czerwca 2005