„Sektor sprzedaży bezpośredniej w Polsce” – raport przygotowany na zlecenie Polskiego Stowarzyszenia Sprzedaży Bezpośredniej przez zespół ekspertów CASE-Doradcy Sp. z o. o. – składa się z trzech części. Pierwsza nakreśla ogólną charakterystykę sektora sprzedaży bezpośredniej, druga przedstawia go na tle innych krajów, analizując scenariusze dalszego rozwoju. Część trzecia omawia społeczno-ekonomiczne i instytucjonalno-prawne uwarunkowania funkcjonowania sprzedaży bezpośredniej na rynku polskim.
2 miliardy przychodu
W 2007 roku przychody sektora, który w Polsce rozwija się dopiero od początku lat 90., przekroczyły 2 miliardy złotych Firmy uwzględnione podczas badania (członkowie Stowarzyszenia, których łączne obroty stanowią około 80 proc. sprzedaży sektora) wykazały się dobrą rentownością przychodów – w 2007 roku rentowność brutto wyniosła 8,2 proc. (netto 6,6 proc.). Łączna kwota podatków zapłaconych przez przebadane firmy z sektora w 2007 roku wyniosła 104,53 miliona złotych, w tym 73,3 proc. stanowiły płatności podatku VAT. Odnotowane nakłady inwestycyjne to ponad 11 milionów złotych. Na działalność szkoleniową badane przedsiębiorstwa wydały około 6,5 miliona złotych.
W ciągu dekady (1997-2007) sektor sprzedaży bezpośredniej rozwijał się bardzo dynamicznie – sprzedaż wzrosła o przeszło 145 proc. Największy wzrost odnotowano na przełomie wieków – w 2000 roku aż o 33 proc. W ostatnich latach wzrost przychodów jednak nie był już tak efektowny: w ubiegłym roku sprzedaż sektora wzrosła o 5 proc., co świadczy o wchodzeniu rynku sprzedaży bezpośredniej w etap dojrzałości. O potencjale rozwojowym mówi poziom obrotów sprzedaży bezpośredniej w Polsce w porównaniu z innymi rynkami w Europie i na świecie. Polski rynek sprzedaży bezpośredniej stanowi niecałe 3 proc. rynku europejskiego i jest około dziesięciokrotnie mniejszy w porównaniu z rynkiem niemieckim.
Sprzedaż bezpośrednia jest sektorem dobrze zorganizowanym i uregulowanym prawnie – zarówno w obszarach szczegółowych, jak i przez ustawy o charakterze ogólnym, dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto funkcjonowanie sektora poddane jest mechanizmom samoregulacyjnym (Kodeks Sprzedaży Bezpośredniej PSSB).
Co dwudziesty zatrudniony pracuje w sektorze
Osób współpracujących z firmami sprzedaży bezpośredniej jest już przeszło 700 tysięcy. Liczba sprzedawców zarejestrowanych w sektorze stanowi aż 4,5 proc. ogółu pracujących w Polsce.
Dla około 140 tysięcy osób przychody z pracy w sektorze stanowią podstawowe lub jedyne źródło dochodów. W sprzedaży bezpośredniej niezmiennie dominują kobiety – najprawdopodobniej ze względu na elastyczny czas pracy. Sektor ponadto stwarza szanse indywidualnego rozwoju kariery zawodowej np. poprzez pomoc w zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej, kształtowanie postaw przedsiębiorczych i wagę przywiązywaną do szkoleń.
Kryzys sprzymierzeńcem?
Według raportu do najważniejszych czynników determinujących rozwój sektora będą należeć systematyczne wzbogacanie oferty (obecnie, choć z roku na rok w coraz mniejszym stopniu, zdominowanej przez kosmetyki), ekspansję na terenach słabo zurbanizowanych, rosnącą popularność pozasklepowych form sprzedaży, a także… prognozowane spowolnienie wzrostu gospodarczego. Nadciągający kryzys, choć najprawdopodobniej w Polsce przebiegać będzie łagodniej niż w innych krajach europejskich, może spowodować, że zakupy staną się bardziej przemyślane. Tymczasem sprzedaż bezpośrednia, odbywająca się najczęściej w domu klienta, stwarza większe szanse na dogłębniejszą ocenę konsumencką i racjonalną decyzję
Bariery
Raport przedstawia również wnioski z ankietowego badania oceny warunków prowadzenia działalności gospodarczej w sektorze sprzedaży bezpośredniej. Do najważniejszych barier prowadzenia działalności gospodarczej badani zaliczyli duże pozapłacowe koszty pracy, wysokie podatki oraz niezrozumiały i skomplikowany system podatkowy. Oceniając warunki prowadzenia działalności gospodarczej, większość respondentów uznała, że w Polsce są one co najmniej umiarkowanie niekorzystne (łącznie 56 proc. odpowiedzi), przy czym co czwarty ankietowany uważa je za wysoce niekorzystne. Jedynie dla 3 proc. ankietowanych warunki prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce są wysoce korzystne ,a dla pozostałych 4 proc. korzystne. Pomimo raczej negatywnej oceny warunków prowadzenia działalności gospodarczej, aż 94 proc. respondentów deklaruje, że decyzja o podjęciu działalności gospodarczej była słuszna.