Od zawsze tam, gdzie w grę wchodziły duże pieniądze dochodziło do przekrętów i afer. Co ciekawsze i bardziej spektakularne przypadki posłużyły jako tematy wielu artykułów, książek i filmów.
Przestępstwa finansowe takie, jak wyłudzania kredytów, pranie pieniędzy czy włamania do kont bankowych niosą ze sobą ogromne ryzyko strat finansowych, ale także utraty reputacji danej instytucji, w skrajnych przypadkach prowadzą do jej upadku.
Z największymi przekrętami na naszym rodzimym rynku finansowym kojarzą się przede wszystkim takie nazwiska jak Bagsik, Grobelny czy Osuch. Poniżej przedstawiamy kilka głośniejszych afer finansowych ostatnich lat, które z uwagi na skalę nadużyć i jawność działania oszustów były szeroko komentowane w mediach i uważnie obserwowane przez opinię publiczną.
Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego
Fundusz Obsługi Zadłużenia Zagranicznego powstał w 1989 roku, a jego oficjalnym zadaniem była spłata polskiego zadłużenia zagranicznego oraz gromadzenie i gospodarowanie środkami finansowymi przeznaczonymi na ten cel. Z funduszu FOZZ, którym zarządzał Grzegorz Żemek, przelewano pieniądze do nowo powstałych spółek za granicą, zlokalizowanych głównie w „rajach podatkowych”. Dzięki temu dochodziło do prania pieniędzy.
Dochodami FOZZ były przede wszystkim dotacje z budżetu, wpływy z Banku Handlowego, z kredytów zagranicznych, a także wpływy z emisji obligacji i różnic kursowych. Ponad 50 proc. wszystkich operacji prowadzonych przez FOZZ zakończyło się stratami dla funduszu, a Skarb Państwa stracił na tym 334 mln złotych.
Proces sądowy trwał kilkanaście lat, w rezultacie Grzegorz Żemek został skazany na 9 lat za defraudację publicznego mienia, a jego zastępca Janina Chim – na 9 lat pozbawienia wolności.
Afera Paliwowa
Głównymi graczami w aferze paliwowej z 2002 roku byli Arkadiusz Grochulski, Jan Bobrek, Zdzisław Marszałek, Przemysław Knaś i Artur Kawalec. Ponadto w sprawę zamieszani byli urzędnicy Ministerstwa Finansów, emerytowani oficerowie wojska i Wojskowych Służb Informacyjnych oraz funkcjonariusze policji. Poprzez fałszowanie faktur na stacje benzynowe (m.in. PKN Orlen) trafiały paliwa bez opłaconej akcyzy.
W sprawę zamieszane były 1263 firmy. Zarzuty postawiono aż 330 osobom, a 50 aresztowano. Straty budżetu oceniane są na kilka miliardów złotych.
Lech Grobelny i jego Bezpieczna Kasa Oszczędności
Lech Grobelny zdobył złą sławę za sprawą Bezpiecznej Kasy Oszczędności (BKO), którą założył w 1989 roku. BKO było parabankiem oferującym lokaty oszczędnościowe, których oprocentowanie było znaczne wyższe niż to oferowane przez zwykłe banki.
Łącznie oszukanych zostało 11 tys. osób, które wpłaciły pieniądze do BKO i straciły w sumie 2,8 miliona dolarów. Sąd pierwszej instancji skazał Grobelnego na 12 lat więzienia za zagarniecie pieniędzy klientów, Sąd Apelacyjny uchylił ten wyrok. W końcu sprawę umorzono. Grobelny domagał się od państwa odszkodowania w wysokości 16 mln złotych za 5 lat spędzonych w areszcie, jednak sprawa została przesądzona na jego niekorzyść.
„Artystyczny” duet Bagsika i Gąsiorowskiego
Art-B (skrót od Artyści Biznesu) to spółka zajmująca się handlem na terenie całego kraju, którą założyli Bogusław Bagsika i Andrzej Gąsiorowski. Firma działająca w latach 1989-1991 początkowo zajmowała się tylko handlem i produkcją, później dzięki tzw. „oscylatorowi ekonomicznemu” zwielokrotniała oprocentowanie tych samych pieniędzy w różnych bankach. Art-B podniósł swój kapitał zakładowy ze 100 tys. starych złotych do 300 mld starych złotych (30 mln złotych).
Art-B wyprowadził z polskiego systemu bankowego 320 mln złotych. Gąsiorowski uciekł do Izraela i nie został ujęty do dziś. Natomiast Bagsika złapano w Szwajcarii i został skazany w 1996 roku. W 2004 wyszedł przedterminowo na wolność.
Warszawska Grupa Inwestycyjna (WGI)
Składająca się z kilku spółek Warszawska Grupa Inwestycyjna S.A. została utworzona w 1999 r. Później firma przekształciła się w WGI Dom Maklerski, który wprowadzał w błąd klientów odnośnie stanu ich rachunków instrumentów finansowych oraz nie przestrzegał reguł przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy.
W kwietniu 2006 r. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd („KPWiG”) odebrała WGI Domowi Maklerskiemu („WGI DM”) zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej za istotne naruszenie przepisów prawa oraz nieprzestrzeganie zasad uczciwego obrotu, a następnie ogłoszono upadłość kluczowych spółek z grupy kapitałowej WGI.
Interbrok Investment
Spółka Interbrok Investment obiecywała duże zyski z inwestycji na rynku forex oszukując w ten sposób około 1000 osób na łączną sumę ponad 300 mln złotych. Działalność firmy owiana była tajemnicą i oferowała dyskretną możliwość lokowania kapitału na bardzo korzystnych warunkach, dzięki czemu zgromadziła wielu klientów głównie z segmentu VIP-owskiego. Wśród oszukanych osób znaleźli się m.in.: były trener piłkarski i poseł Samoobrony Janusz Wójcik, były minister w rządzie SLD Marek Ungier oraz ludzie kultury (m.in. Tadeusz Drozda).
Piotr Osuch, czyli najsłynniejszy oszust Lubelszczyzny
Najsurowszy wyrok za przestępstwo gospodarcze w Polsce, bo aż 14 lat więzienia i 1,5 mln zł grzywny oraz nakaz zwrotu poszkodowanym ponad 40 milionów złotych, należy do Piotra Osucha.
Przepis Osucha na przekręt był banalny. Podawał się za wybitnego finansistę i obiecywał pomnożenie wpłaconego na jego konto kapitału. Oszukał wielu ludzi, w tym także tych z pierwszych stron gazet, jak brazylijski piłkarz Romario. Jak wielka była siła sugestii Osucha świadczy fakt, że Romario wpłacił na jego aż 5 mln dolarów! Na podobną kwotę udało mu się namówić także australijską spółkę Sherwood Group. Łączna suma wyłudzonych pieniędzy opiewa na ponad 40 mln złotych.
Oskarżony nie przyznawał się do winy i po złożeniu apelacji sąd zmniejszył karę z 14 do 8 lat więzienia i 540 tys. zł grzywny.
Źródło: Skarbiec.biz