Ekspertyza, do której dotarł Money.pl zamówiona została przez Platformę Obywatelską, a dotyczy instytucji finansowej, która jest kością niezgody między PiS-em a PO.
W ubiegłym tygodniu PO udało się przeforsować wniosek, aby bankowa komisja śledcza zajęła się także SKOK-ami – ich rolą w systemie bankowym, a także faktem, że Kasa Krajowa SKOK stara się o utworzenie banku.
Politycy PiS nie ukrywają swego poparcia dla SKOK-ów.”Sprzyjam SKOK-om, bo to jest świetne polskie przedsięwzięcie. Polacy się zebrali i coś im się udało” – tłumaczył Money.pl Artur Zawisza, przewodniczący bankowej komisji śledczej.
Tymczasem opozycja na każdym kroku podkreśla, że SKOK-i wbrew tradycji wcale nie służą ochronie i pomocy biednej części społeczeństwa, a są po prostu komercyjną instytucją finansowa, tak jak banki nastawioną na zysk. Jednak korzystają z przywilejów i znajdują się poza systemem, a tym samym nadzorem bankowym.
Ekspertyza przygotowana przez prof. Szambelańczyka potwierdza słuszność tej argumentacji. Szambelańczyk wykazuje podobieństwa i różnice między SKOK-ami, a bankami, przy czym podobieństw jest znacznie więcej.
SKOK-i w sensie formalnym nie są bankami. Nie podlegają nadzorowi bankowemu (nie mają ustawowo określonego minimalnego poziomu wypłacalności), nie mają innych praw i obowiązków wynikających z przepisów prawa bankowego (np. bankowy tytuł egzekucyjny, rezerwa obowiązkowa, fundusz ryzyka stanowiący koszty uzyskania przychodów, są ustawowo zwolnione z CIT) czy innych ustaw okołobankowych Natomiast zyski osiągają na tych samym zasadach co banki.
Jan Szambelańczyk analizuje produkty banków i SKOK-ów pod względem ekonomicznym i zauważa zbliżone tendencje w obu instytucjach.
SKOK-i mają już ponad 1,5 mln członków, a ich liczba szybko rośnie, podobnie jak wartość aktywów.
Według dostępnych danych polskie SKOK-i zarządzają aktywami przekraczającymi 5,5 mld złotych, zgromadziły ponad 5 mld złotych depozytów i udzieliły pożyczek oraz kredytów na kwotę ponad 3,5 mld zł.
W porównaniu do polskiego sektora bankowego oznacza to, że skala obciążenia ryzykiem środków deponentów SKOK-ów w skali kraju odpowiada mniej więcej 1proc. depozytów sektora banków komercyjnych, ale już niemal 17proc. sektora banków spółdzielczych.
„Kwota zgromadzona w systemie SKOK-ów upoważnia do zaliczenia jej do instytucji pośrednictwa finansowego systemowo ważnej, co w teorii i praktyce międzynarodowej oznacza najczęściej uwikłanie środków budżetu państwa w przypadku wystąpienia kryzysu wypłacalności takiej struktury” – stwierdza prof. Szambelańczyk.
„Nie pretendując do kategorycznych ocen w kategoriach prawa stwierdzam, że w kategoriach ekonomii, a zwłaszcza finansów i bankowości cele, funkcje i struktury organizacyjne SKOK-ów i banków są na tyle podobne, z wyjątkiem powiązań z bankiem centralnym, że uprawniają do traktowania SKOK-ów jak tak samo jak banków, z uwzględnieniem ich systemowej specyfiki” – tak puentuje swoje opracowanie prof. Szambelańczyk.
Porównanie oprocentowania w bankach i SKOK-ach:
| Bank | Liczba placówek | Informacje z dnia | Kredyt w ROR w proc. | Kredyt gotówkowy w proc. |
| PKO BP | 1 251 | 15.02.2006 | od 11,75 | od 8,2 |
| Bank Pekao SA | 778 | 28.03.2005 | 19,25 | od 7,49 |
| Bank BPH | 484 | 20.06.2006 | od 10,4 | od 10,25 |
| Bank Zachodni WBK | 383 | 6.06.2006 | 14,65-16,9 | 16,2-17,2 |
| Kredyt Bank | 333 | 29.05.2006 | od 15,5 | od 9,5 |
| ING Bank Śląski | 331 | 23.05.2006 | 9-15 | od 9,9 |
| Bank Millennium | 288 | 14.02.2006 | 10-18 | od 9,9 |
| Bank Gospodarki Żywnościowej | 250 | 8.06.2006 | od 14 | od 5,9 |
| Eurobank | 164 | 30.03.2006 | — | od 12 |
| Dominet Bank | 143 | 20.04.2006 | od 14 | od 8,9 |
| Getin Bank | 128 | 30.06.2006 | 14,9 | od 8,9 |
| Lukas Bank | 122 | 12.06.2006 | od 14,8 | od 13,8 |
| Invest-Bank | 116 | 14.04.2006 | od 15,5 | od 11,6 |
| Bank Ochrony Środowiska | 106 | 15.03.2006 | od 15,2 | od 10,76 |
| Bank Handlowy | 198 | 20.06.2006 | od 13,95 | od 9,95 |
| Bank Pocztowy | 88 | 30.03.2006 | 15,99 | od 13,95 |
| Raiffeisen Bank Polska | 84 | 23.06.2006 | 9,99-14,9 | od 11,99 |
| Bank BPS | 81 | 22.05.2005 | 14,5 | od 9,9 |
| MultiBank (BRE Bank) | 82 | 07.04.2006 | od 11 | od 14 |
| Podkarpacki BS, Sanok | 66 | 1.06.2006 | 16,3 | od 8,99 |
| Deutsche Bank PBC | 64 | 24.04.2006 | 15,25 | od 15,5 |
| Krakowski BS | 51 | 20.03.2005 | od 13,5 | od 7,9 |
| Nordea Bank Polska | 48 | 2.03.2006 | od 12 | od 16 |
| BISE | 43 | 7.01.2006 | od 14,35 | 13,35 |
| Bank Spółdzielczy, Brodnica | 40 | 25.04.2006 | 13,9 | 9,9 |
| Polbank EFG | 34 | 12.06.2006 | — | 9,9-17,9 |
| Fortis Bank | 27 | 5.04.2006 | od 11,5 | od 7,22 |
| Bank Gospodarstwa Krajowego | 24 | 12.06.2006 | 12,5 | 13,5-15,5 |
| Gospodarczy Bank Wielkopolski | 23 | 6.03.2005 | 10 | od 10 |
| Orzesko-Knurowski BS w Knurowie | 14 | 14.04.2006 | 11,9 | od 11 |
| Mazowiecki Bank Regionalny | 8 | 22.02.2006 | od 12,5 | od 11,3 |
| AIG Bank Polska | 6 | 27.06.2006 | — | od 16,7 |
| Bank Współpracy Europejskiej | 5 | 25.04.2006 | — | — |
| DZ Bank Polska | 6 | 23.05.2005 | — | — |
| SKOK | Liczba placówek | Informacje z dnia | Kredyt w ROR w proc. | Kredyt gotówkowy w proc. |
| SKOK im. F. Stefczyka, Gdynia | 230 | 18.05.2006 | 12 | od 11,5 |
| SKOK im. Z. Chmielewskiego, Lublin | 120 | 17.05.2006 | 10 | od 5 |
| Opolska SKOK, Kędzierzyn-Koźle | 108 | 1.03.2006 | 18 | od 9,9 |
| SKOK Piast, Tychy | 87 | 15.05.2005 | 14 | od 8,9 |
| PZ SKOK, Wrocław | 64 | 27.04.2006 | 16 | od 6 |
| Wielkopolska SKOK, Poznań | 57 | 3.07.2006 | 16,19 | – |
| SKOK Wesoła, Mysłowice | 51 | 6.03.2006 | 18 | od 8,25 |
| Bieszczadzka SKOK, Sanok | 35 | 4.05.2006 | 12,5 | od 7,65-18,8 |
| Powszechna SKOK, Knurów | 34 | 5.01.2006 | 14 | od 13 |
| SKOK Wołomin | 33 | 3.07.2006 | od 12 | od 7 |
| SKOK Śląsk, Ruda Śląska | 32 | 20.04.2006 | 15 | od 10,99 |
| Zachodniopomorska SKOK, Szczecin | 32 | 22.03.2006 | 12 | od 9,9 |
| SKOK Ziemi Rybnickiej, Czerwionka | 32 | 27.06.2006 | 16,5 | od 5,99 |
| SKOK im. E. Kwiatkowskiego, Tarnów | 31 | 15.05.2006 | 10 | od 8 |
| SKOK Jan Kanty, Jaworzno | 30 | 6.05.2006 | od 13 | od 13 |
| SKOK im. Kopernika, Ornontowice | 30 | 9.01.2006 | od 8,5 | od 6,8 |
| SKOK im.S. Wyszyńskiego, Września | 22 | 16.05.2006 | 12,5 | od 7,9 |
| SKOK Warszawa | 18 | 8.05.2005 | od 7,8 | od 15 |
| SKOK im. Królowej Jadwigi, Kraków | 17 | 1.03.2006 | 15 | od 14 |
| SKOK Małopolska, Stalowa Wola | 16 | 20.02.2006 | 11 | od 7 |
| SKOK przy Elektrowni Kozienice | 15 | 20.02.2006 | 15 | od 5 |
| SKOK Mazowsze, Warszawa | 16 | 8.05.2005 | 16 | od 8,6 |
| Krakowska SKOK | 12 | 18.02.2004 | 17 | od 8,8 |