Polska nie jest najlepszym miejscem dla emerytów, wynika z ostatniej analizy firmy BlackTower. W rankingu 37 państw europejskich znaleźliśmy się dopiero na 26 pozycji1. Wyprzedziły nas m.in. Litwa, Łotwa, Węgry czy Chorwacja. Czy rzeczywiście nad Wisłą jest aż tak źle? Co można zrobić, by ochronić swoje oszczędności i jednocześnie zabezpieczyć się na starość?
Przeciętny emeryt wydaje na swoje utrzymanie 1336 złotych miesięcznie, podaje Główny Urząd Statystyczny2. To ponad 80 złotych więcej niż wynosi wysokość najniższego świadczenia emerytalnego3. Patrząc na rekordowo wysoką inflację i galopujące ceny, los emerytów nad Wisłą może być w najbliższej przyszłości naprawdę trudny. Czy poza naszymi granicami jest podobnie, a może jesteśmy wyjątkiem?
Nerwowa emerytura Polaków
Brytyjska firma Blacktower, zajmująca się doradztwem finansowym, opracowała raport The best European countries for retirement, w którym sklasyfikowano 37 europejskich państw, biorąc pod uwagę to, jak żyje się tam emerytom. Twórcy uwzględnili różnorodne czynniki determinujące komfort życia: przestępczość, koszty utrzymania, procent populacji powyżej 65 roku życia, ceny nieruchomości oraz długość życia.
Jak więc na tle innych krajów Starego Kontynentu wypadła Polska? Biorąc pod uwagę wyłącznie pozycję – słabo. Zostaliśmy sklasyfikowani dopiero na 26 miejscu. Co ciekawe, autorzy raportu docenili bezpieczeństwo, wynikające z niskiego wskaźnika przestępczości oraz stosunkowo niskie koszty utrzymania w naszym kraju. Skąd zatem miejsce w trzeciej dziesiątce? Przyczyny są dwie. Wysokie ceny nieruchomości w odniesieniu do naszych zarobków, a także długość życia, wynosząca w Polsce zaledwie nieco ponad 77 lat. Oczywiście są kraje, w których żyje się krócej, chociażby nasi sąsiedzi ze Wschodu. Niechlubne pierwsze miejsce przypadło Ukrainie. Średnia długość życia wynosi tam zaledwie 71 lat. Dla porównania jednym z najwyższych wyników mogą pochwalić się Szwajcarzy. Mieszkańcy tego alpejskiego kraju żyją o około 7 lat dłużej niż przeciętny Polak. I choć długość życia jest tylko jednym z kryteriów, budzi to wątpliwość: w jaki sposób już dziś zadbać o swoją przyszłość… i jednocześnie uchronić zgromadzone dotychczas oszczędności przed inflacją?
Czas na alternatywy
Seniorom z aż 25 państw żyje się lepiej niż mieszkańcom Polski, wynika z raportu Blacktower. Właściwie oznacza to, że w tych krajach, odkładając środki na emeryturę zgodnie z przyjętym regulacjami, ich obywatele mogą liczyć na bardziej atrakcyjne warunki życia na emeryturze niż nasi rodacy. I my w przyszłości.
Nasuwa się pytanie: skoro nie Polakom, to którym emerytom żyje się najlepiej? Na pierwszym miejscu rankingu uplasowali się Finowie. Obywatele Finlandii mogą przejść na emeryturę już miesiąc po 62 urodzinach. Patrząc na przeciętną długość życia w tym kraju, daje to Finom niemal 20 lat spędzonych w roli emeryta. Na podium nie zabrakło również słonecznej Hiszpanii, która znalazła się tuż za liderem, a także Słowenii, zamykającej pierwszą trójkę zestawiania. Choć koszty utrzymania w każdym z tych państw są znacznie wyższe niż w Polsce, to jak wynika z raportu BlackTower, jakość i komfort życia również. Stanowi to cenną wskazówkę: warto wziąć sprawy w swoje ręce i zadbać o przyszłość jeszcze przed emeryturą. Podobnie jak już dziś robi znaczna część Polaków, co tłumaczy Radek Gołaszewski:
– Z przeprowadzonego przez nas badania Prudential Family Index wynika, że Polacy chętnie oszczędzają. Już prawie 40 proc. rodaków korzysta z jakiejś formy pomnażania kapitału. Co więcej, nie ograniczamy się do lokat i rachunków oszczędnościowych. Blisko 7 na 10 respondentów z oszczędzających poszukuje alternatywnych dla lokat instrumentów finansowych. Myślimy o przyszłości, w tym także o emeryturze – sygnalizuje Radek Gołaszewski, dyrektor Departamentu Rozwoju Produktów w Prudential. – Choć Polska pobiera jedne z najwyższych składek emerytalnych4, to świadczenia wypłacane seniorom wciąż nie są wysokie, a przede wszystkim niewystarczające, by mogli prowadzić godne i spokojne życie. To mobilizuje Polaków do tego by na własną rękę szukać rozwiązań finansowych, które zapewnią im godną jesień życia – dodaje ekspert, odpowiedzialny także za wdrożenie i rozwój produktów inwestycyjnych, w tym PRU Inwestycja. To nowe rozwiązanie w ofercie Prudential, opracowane z myślą o klientach, poszukujących długoterminowych, alternatywnych sposobów na zainwestowanie wolnych środków, jakie dotychczas lokowali w banku i w zamian za wyższy potencjał zysku niż na lokatach są skłonni podjąć ryzyko inwestycyjne. Jednocześnie nie posiadają czasu i odpowiedniej wiedzy by samodzielnie zainwestować w rynek papierów wartościowych.
Przygotowani na nieznane
Na koniec roku 2020 stopa zastąpienia, czyli relacja przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia wyniosła w Polsce 42,4 proc5. To o 1,2 pkt. proc. mniej niż w 2019 (43,6 proc.). Co gorsze, prognozy ZUS wskazują, że w najbliższych latach wysokość nowo przyznanych świadczeń dla osób odchodzących z rynku pracy, będzie jeszcze niższa. Już dziś przeciętna emerytura stanowi zdecydowanie mniej niż połowę przeciętnego wynagrodzenia. Entuzjazmu nie wzbudza również fakt, że według prognoz ZUS w roku 2060 stopa zastąpienia może wynosić nawet 18,7% (przy założeniu obecnego wieku emerytalnego 60/65)6. Warto zatem wziąć sprawy we własne ręce.
– Mawia się, że jesteś tak dobry, jak Twój plan B. Dlatego chcąc utrzymać dotychczasowy poziom życia, przyszli emeryci nie mogą ograniczyć się wyłącznie do ZUS-owskich świadczeń. Nie ma na co czekać, już dziś powinniśmy zastanowić się nad tym, jak zabezpieczyć swoją przyszłość – mówi Radek Gołaszewski i następnie dodaje: – Dotychczas jednym z najchętniej wybieranych przez Polaków rozwiązań było inwestowanie w nieruchomości, wynika z przeprowadzonego przez nas badania. Niemal co czwarty respondent deklarował, że to właśnie w ten sposób chce uchronić oszczędności przed rosnącą inflacją. Jednak taka forma inwestycji wymaga od razu sporych nakładów finansowych. Dziś Polacy chętniej testują nowe formy lokowania kapitału. Produkty te rozpatrują w kategoriach zamiennika dla lokaty. Zachodnie społeczeństwa chętnie korzystają ze strategii dywersyfikacji portfela inwestycyjnego, gdzie posiadane środki dzielimy pomiędzy różne instrumenty finansowe, z różnym poziomem ryzyka inwestycyjnego.– radzi ekspert.
Chociaż prognozy ZUS nie są optymistyczne, warto docenić fakt, że świadczenia wypłacane przez państwo dla wielu przyszłych emerytów będą tylko jedynym z kilku filarów finansowania emerytury. Wykorzystanie produktów inwestycyjnych umożliwiających łączenie wielu form inwestycyjnych jest z pewnością jednym z nich.
Źródła:
[1] https://www.blacktowerfm.com/best-eu-countries-for-retirement/
3 https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury/kwoty-najnizszych-swiadczen-emerytalno-rentowych
4 https://www.blacktowerfm.com/best-countries-for-pensions-in-the-world/
5 https://www.prawo.pl/kadry/ile-wyniosla-stopa-zastapienia-na-koniec-2020-r-i-jaka-jest,506424.html
Źródło: Prudential