Zgodnie z opublikowanymi dziś danymi GUS sprzedaż detaliczna w cenach bieżących wzrosła we wrześniu o 2,5% r/r wobec wzrostu o 5,2% w sierpniu, kształtując się wyraźnie poniżej konsensusu rynkowego (4,0%) i nieznacznie poniżej naszej prognozy (2,9%). W cenach stałych sprzedaż detaliczna wzrosła we wrześniu o 0,7% r/r wobec 3,1% w sierpniu.
Do spadku dynamiki sprzedaży przyczyniły się efekty o charakterze sezonowym. Choć we wrześniu br. liczba dni roboczych była taka sama jak przed rokiem, w sierpniu liczba dni roboczych była o 1 większa niż w sierpniu ub. r., co oddziaływało w kierunku wzrostu rocznej dynamiki sprzedaży w sierpniu.
… i hamuje wraz z turystyką
Jednak efekty sezonowe nie były jedynym czynnikiem oddziałującym w kierunku spadku dynamiki sprzedaży we wrześniu br. Drugą przyczyną tego spadku było wygasanie impulsu popytowego związanego ze wzrostem krajowej konsumpcji turystycznej w lipcu i sierpniu. W miesiącach letnich sprzedaż detaliczna przejściowo wzrosła na skutek substytucji drożejących w wyniku osłabienia złotego wyjazdów zagranicznych wyjazdami krajowymi (z uzyskanych przez nas informacji wynika, że przeciętny wyjazd zagraniczny w porównaniu z rokiem ub. podrożał przeciętnie o 10-20%). Zgodnie z przeprowadzonymi przez nas badaniami (por. INVESTrendy z dn. 21.09.2009) wkład wzrostu wydatków turystycznych w ramach wycieczek krajowych do dynamiki sprzedaży detalicznej w cenach bieżących wyniósł w sierpniu 1,6 p.p., a we wrześniu impuls ten niemal w całości wygasł. Naszym zdaniem potwierdzeniem słabnącego impulsu popytowego związanego z krajową konsumpcją turystyczną jest odnotowany we wrześniu wyraźny spadek realnej dynamiki sprzedaży detalicznej w grupie „paliwa” (z -4,6% r/r w sierpniu do -6,7%) i żywności sprzedawanej w wyspecjalizowanych sklepach (z 5,3% r/r do 3,0%).
Nawet „kratka” nie pomogła
Oprócz żywności i paliw do obniżenia się dynamiki sprzedaży detalicznej we wrześniu przyczynił się spadek dynamiki sprzedaży w grupie „pojazdy samochodowe, motocykle i części”, która wyniosła w cenach bieżących -2,4% wobec -1,9% w sierpniu. Spadek ten nastąpił mimo silnego wzrostu sprzedaży samochodów w ujęciu miesięcznym (20,1% m/m), wspieranego przez wygasające zakupy obcokrajowców realizowane w ramach programów dopłat do zakupu nowych aut (w Niemczech program ten zakończył się w sierpniu, jednak we wrześniu dealerzy wciąż realizowali zamówienia z poprzednich miesięcy) oraz bardzo prawdopodobne zwiększenie zakupów aut z tzw. „kratką” na skutek podjętych przez Ministerstwo Finansów działań zmierzających do zlikwidowania w 2010 r. pełnego odpisu VAT dla aut z homologacją ciężarową (projekt MF został odrzucony przez Rząd na wtorkowym posiedzeniu). Zgodnie z danymi SAMAR 4- i 5-osobowe auta z homologacją ciężarową stanowiły w okresie styczeń-sierpień 7,5% wszystkich rejestrowanych aut osobowych.
Lekka poprawa nastrojów konsumenckich
Zarówno spadek dynamiki sprzedaży samochodów, jak i utrzymujące się od lipca zmniejszenie dynamiki sprzedaży w salonach meblowych oraz u sprzedawców sprzętu RTV i AGD (-7,4% r/r we wrześniu wobec -4,9% w sierpniu) wskazują naszym zdaniem, że obniżenie tempa wzrostu dochodów gospodarstw domowych i zmniejszenie dostępności kredytów konsumpcyjnych nadal negatywnie wpływają na skłonność gospodarstw domowych do dokonywania zakupów dóbr trwałego użytku. We wrześniu wyniki badań koniunktury konsumenckiej GUS poprawiły się (wskaźnik planowanych przez gospodarstwa domowe ważnych zakupów wzrósł do -38,6 pkt. wobec -42,6 pkt. w sierpniu, nieznacznie wzrosły również bieżące i wyprzedzające wskaźniki ufności konsumenckiej). Jednak wskaźnik dla „ważnych zakupów” jest nadal wyraźnie niższy niż we wrześniu ub. r.(-23,8), a spodziewane przez nas istotne pogorszenie sytuacji na rynku pracy w IV kw. br. będzie ograniczać poprawę nastrojów konsumenckich.
W III kw. konsumpcja nie zwolniła
GUS zrewidował w górę realną dynamikę sprzedaży detalicznej w ujęciu rocznym w I i II kw. br., która wyniosła odpowiednio 0,4% i 1,4% wobec -1,4% i -0,1% przed rewizją. Realna dynamika sprzedaży detalicznej w III kw. (3,7% r/r) była wyższa od naszych oczekiwań, co sygnalizuje, że dynamika spożycia prywatnego w III kw. będzie najprawdopodobniej zbliżona do odnotowanej w II kw. (1,9% r/r). Podtrzymujemy jednak ocenę, że w IV kw. nastąpi wyraźne wyhamowanie wzrostu spożycia prywatnego, a dzisiejsze dane o sprzedaży wspierają tę ocenę. Naszym zdaniem w IV kw. br. i I kw. 2010 r. tempo wzrostu spożycia prywatnego będzie się obniżać i wyniesie odpowiednio 0,8% i 0,4% r/r.
„Fine-tuning” już był, pora na zmianę nastawienia
Naszym zdaniem łączny wydźwięk wrześniowych danych makroekonomicznych (szczególnie niższej od oczekiwań inflacji CPI i wyższej od konsensusu produkcji przemysłowej) był neutralny dla krótkoterminowych perspektyw stóp procentowych. Komunikacyjny „fine-tuning”, na który Rada zdecydowała się we wrześniu (dodając zdanie o zmniejszającym się prawdopodobieństwie przestrzelenia celu inflacyjnego w dół w horyzoncie oddziaływania polityki pieniężnej) wskazuje, że obecnie najbardziej prawdopodobnym scenariuszem jest utrzymanie przez RPP stóp procentowych na niezmienionym poziomie na październikowym posiedzeniu i zmiana nieformalnego nastawienia w polityce pieniężnej z łagodnego na neutralne. Nie można jednak wykluczyć, że wyniki październikowej projekcji inflacji, najprawdopodobniej przewidującej kształtowanie się inflacji CPI poniżej celu (2,5%) w okresie od II kw. do co najmniej końca przyszłego roku mogą skłonić Radę do utrzymania łagodnego nastawienia do końca kadencji RPP.
Jakub Borowski
Źródło: INVEST-BANK S.A.