Obecnie w Polsce nie ma jasnych i jednolitych reguł dotyczących standardów wartości, a co za tym idzie również nie ma regulacji standardów wyceny. Wyceniający opierają się na zbiorze niepisanych praktyk, które nie zawsze można określić jako dobre.
Nowelizacje kodeksu handlowego czy prawa finansowego wprowadzają nowe elementy standardów wartości bez właściwych odniesień do definicji wprowadzonych wcześniej w innych ustawach. W praktyce prowadzi to często do powstawania szeregu napięć na polu współpracy konsultantów sporządzających wyceny oraz ich końcowych odbiorców, księgowych, audytorów czy pracowników aparatu fiskalnego.
Niepowodzenie dotychczasowych inicjatyw w dziedzinie standaryzacji procesu wyceny może być przyczyną elitarności organizacji czy też grup zawodowych próbujących je wprowadzać co przeważnie budzi sprzeciw pozostałych. Dlatego prace nad stworzeniem platformy dyskusyjnej dla wszystkich uczestników procesu wyceny przedsiębiorstw zarówno jej wykonawców jak i użytkowników a nade wszystko regulatorów i przedstawicieli interesariuszy takich jak SEG (Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych) czy PTE (Polskiego towarzystwa Ekonomicznego) znajdują uzasadnienie. Wydaje się, że jest to jedyna droga, która pozwoli wspólnie wypracować zbiór dobrych praktyk, które będą stanowiły kompromis pomiędzy zasadami stosowanymi przez wykonawców wycen a oczekiwaniami użytkowników.
Problematyka ta była dość głęboko poruszona już na Konferencjach jakie odbywały się na Giełdzie Papierów. Celem i ambicją organizatorów Konferencji było i jest stworzenie organizacji, stowarzyszenia patronującego nad standardami wycen przedsiębiorstw w Polsce.
Uczestnicy pod przewodnictwem tak znanych osób jak prof. Dariusz Zarzecki z Uniwersytetu Szczecińskiego, prof. Elżbieta Mączyńska z Szkoły Głównej Handlowej z Warszawy, prof. Leszek Pawłowski z Gdańskiej Akademii Bankowej, Stefan Czerwiński Prezes Stowarzyszenia Księgowych w Polsce zadali sobie pytanie w którą stronę powinna zmierzać Polska oraz rynek skupiający specjalistów zajmujących się problematyką wycen w celu nakreślenia standardów wycen przedsiębiorstw w Polsce.
Zdaniem niektórych autorytetów widać wyraźnie pozytywne zmiany w Polsce w jakości wykonywanych wycen przedsiębiorstw, mimo to nadal jest wiele do zrobienia.
Przede wszystkim powinniśmy zadać sobie pytanie czy rynek specjalistów zajmujących się wycenami przedsiębiorstw powinien zmierzać w kierunku regulacji ustawowej jak w przypadku rzeczoznawców majątkowych czy też jak na przykład w Stanach Zjednoczonych gdzie to specjaliści zajmujący się wycenami przedsiębiorstw tworzą standardy. Faktem jest, że zbytnie przeregulowanie rynku nie byłoby dobrym kierunkiem dla Polski jak i rynku specjalistów, konsultantów i analityków tworzących ten rynek.
Należy się zgodzić ze stwierdzeniem, że źle sporządzane wyceny stawiają wyceneniajacych w złym świetle, można stwierdzić, że „psują rynek”.
Pojawiają się różnorakie koncepcje jak na przykład ta, która polegać by miała na obowiązku dopłacania ściśle określonego procentu od zaniżonej wartości przedsiębiorstwa przez doradców sporządzających wycenę. W takiej sytuacji samo nasuwa się pytanie czy owa zasada miałaby działać symetrycznie, tzn.: czy kupujący na zlecenie których sporządzana jest wycena, dopłacaliby z „własnej kieszeni” w przypadku wycen zawyżonych? Nie jest trudne do stwierdzenia, że nie jest to dobry kierunek zmian w jakim powinny zmierzać standardy wycen przedsiębiorstw w Polsce.
Bez wątpienia kryzys i wahania koniunkturalne jeszcze bardziej mogą potęgować i uwidoczniać słabą stronę wycen i jak pokazują liczne przypadki „wolna ręka rynku” często nie spełnia swoich oczekiwań.
Być może dobrym kierunkiem dla Polski jest droga jaką zdecydowali się iść Niemcy w celu ustandaryzowania rynku wycen przedsiębiorstw: IDW Standard ( IDW S1). Standardy te nie stanowią obowiązującego prawa a raczej są powszechnie uznane i stosowane w wycenach formalno – prawnych oraz sprawozdawczości finansowej. Obecnie w Niemczech obowiązuje jej trzecie wydanie z kwietnia 2008 r. Niemieckie standardy nie są prawem a jedynie rekomendacją Biegłych Rewidentów dla Biegłych Rewidentów (Wirtschaftsprüfer für Wirtschaftsprüfer).
W żadnym razie rozwiązanie niemieckie nie jest twardym prawem a jedynie swoistą rekomendacją. Niemiecki Instytut Biegłych Rewidentów jest organizacją prywatną, działającą jako organizacja non – profit. Przykładami standardów niemieckich są IDW HFA 10, IDW HFA 16, IDW 55, IDW ES 5. Przykładowe podmioty zrzeszające w Niemczach: DVFA, IACVA, CFA, Instytucje związane z wyceną nieruchomości: HypZert GmbH.
Nie ulega wątpliwości, że tematyka wycen jak i standardów wycen przedsiębiorstw, jest w Polsce tematem nadal nowym jak i aktualnym przed którym wszyscy uczestnicy rynku nie uciekną. Czy Polska wybierze drogę niemiecką opartą na mocnych standardach czy też twardej regulacji?
Dariusz Wawrzeńczyk
Źródło: Ecovis System Rewident