Przedsiębiorcy, którzy w zeszłym roku ubiegali się o dofinansowanie z programu Innowacyjna Gospodarka mogą nie otrzymać wypłat z UE. Trwające audyty środowiskowe pokazały, że przeprowadzone przez nich postępowania środowiskowe były realizowane niezgodne z przepisami unijnymi.
Celem Programu Innowacyjna Gospodarka jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjność przedsiębiorstw. Działania z zakresu innowacyjności mogą jednak istotnie wpłynąć na środowisko naturalne. Unia Europejska przywiązuje dużą wagę do polityki środowiskowej, dlatego wymaga od przedsiębiorców ubiegających się o dotacje dokonania oceny oddziaływania realizowanego projektu na środowisko. Od czerwca 2009 r. przeprowadzane są audyty środowiskowe wśród przedsiębiorców, którzy podpisali umowy o dofinansowanie w Programie Innowacyjna Gospodarka w zeszłym roku. Celem audytów jest zweryfikowanie czy projekty, którym przyznano dotację z funduszy unijnych, są realizowane zgodnie ze wspólnotowymi dyrektywami regulującymi procedury oceny wpływu wywieranego przez przedsięwzięcia na środowisko naturalne (tzw. dyrektywy środowiskowe). Audyty przeprowadzane są przez zewnętrzną firmę wynajętą przez PARP, która weryfikuje pełną dokumentację i bada jej zgodność ze wspólnotowymi dyrektywami o ochronie środowiska. „Od połowy czerwca br. zgłaszają się do nas przedsiębiorcy, u których stwierdzono nieprawidłowości w przeprowadzonych postępowaniach środowiskowych w zakresie m.in. błędnie wydanych decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, nieprawidłowo przeprowadzonych konsultacji społecznych czy też braków w raportach o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko” – mówi Kamila Jabłonowska ABBEYS Europejskie Doradztwo Finansowe. Wykryte nieprawidłowości w postępowaniu środowiskowym mogą w rezultacie doprowadzić do wstrzymania wypłat dotacji jak również zmusić przedsiębiorców do ponownego przeprowadzenia postępowania środowiskowego, co może oznaczać wstrzymanie całych inwestycji nawet do roku. „Dla firm realizujących projekty w ramach działania 4.4 PO Innowacyjna Gospodarka, gdzie wsparcie przyznawane jest na innowacyjne technologie, przesunięcie inwestycji o rok jest często równoznaczne z utratą przewagi konkurencyjnej i stawia pod znakiem zapytania sensowność całego projektu” – dodaje Kamila Jabłonowska.
Źródło problemu
Dyrektywa jest aktem prawa wspólnotowego, z której nie wynikają w sposób bezpośredni prawa i obowiązki dla podmiotów krajowych. Dlatego też dyrektywa wymaga implementowania do krajowego porządku prawnego poprzez ustawy lub rozporządzenia. „Przedsiębiorcy, którzy podpisali w zeszłym roku umowy o dofinansowanie uważają, że winę za zaistniałą sytuację ponosi ustawodawca krajowy, który nie wdrożył do polskiego prawa przepisów dyrektywy oraz nie poinstruował właściwych organów, jak należy postępować do czasu wejścia w życie odpowiednich ustaw” – mówi Kamila Jabłonowska.
Postępowanie środowiskowe
Za prawidłowy przebieg postępowania środowiskowego odpowiadają jednostki samorządu terytorialnego (np. wójt, burmistrz, starosta, wojewódzki lub powiatowy inspektor sanitarny czy regionalne dyrekcje ochrony środowiska). „Częstym problemem pojawiającym się podczas trwających obecnie audytów środowiskowych jest nieprawidłowe przeprowadzenie konsultacji społecznych lub brak wariantowania w przygotowanych przez przedsiębiorców raportach o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W pierwszym przypadku obowiązek spoczywa w całości na organie prowadzącym postępowanie. W drugim przypadku natomiast raport wymaga szczegółowej weryfikacji przez wszystkie strony zaangażowane w postępowanie. W razie braków czy uchybień organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach powinien wezwać firmę do uzupełnień. Wydanie przez odpowiedni organ decyzji administracyjnej powinno być więc równoznaczne z tym, iż raport został przygotowany prawidłowo. Jak wskazują wstępne wyniki z trwających audytów środowiskowych niestety tak nie jest” – dodaje Kamila Jabłonowska.
Firmy są bez winy?
„W większości przypadków niezgodność realizowanych projektów z prawem ochrony środowiska nie wynika z niedopełnienia przez firmy obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Takie przypadki są jednostkowe. Przedsiębiorstwa dysponują bowiem wszystkimi decyzjami administracyjnymi i pozwoleniami wymaganymi prawem krajowym. Niestety, w kontekście wymogów wynikających z prawodawstwa unijnego, wydane przez administrację samorządową decyzje zawierają istotne uchybienia. To właśnie te uchybienia leżą u źródeł obecnych problemów” – podsumowuje Kamila Jabłonowska.
Źródło: ABBEYS Europejskie Doradztwo Finansowe