W dniu 2 sierpnia br. weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości
w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo. Wprowadziło ono regulacje dające możliwość zaliczenia do przedmiotów niepodlegających egzekucji: budynków gospodarczych i gruntów rolnych oraz budynków gospodarczych magazynowych, składowych, przechowalni oraz szklarni, tuneli foliowych i inspektów do prowadzenia produkcji roślinnej w gospodarstwie rolnym wraz z wyposażeniem, a ponadto podstawowe maszyny, narzędzia i urządzenia rolnicze, w ilości niezbędnej do pracy w gospodarstwie, w tym ciągniki rolnicze z maszynami i sprzętem współpracującym, samobieżne maszyny rolnicze niezbędne do uprawy, pielęgnacji, zbioru i transportu ziemiopłodów.
Znacząca część kredytów udzielanych rolnikom jest zabezpieczona poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomościach należących do tych osób, przy czym z reguły są nimi przede wszystkim budynki gospodarcze i grunty rolne, ponieważ rolnicy najczęściej nie są właścicielami innych nieruchomości, a także poprzez obciążenie zastawem rejestrowym maszyn i urządzeń, takich jak ciągniki, kombajny i inne.
Nowe przepisy w sposób znaczący ograniczają możliwość zabezpieczania kredytów dla rolników. W konsekwencji, znaczna liczba wniosków kredytowych będzie niemożliwa do zaakceptowania dla kredytodawców, z uwagi na brak wystarczającego zabezpieczenia kredytu. Kredytodawcy zmuszeni są uzależniać pozytywną decyzję kredytową od przedstawienia innego sposobu zabezpieczenia kredytów, aniżeli ustanowienie hipoteki na nieruchomościach wymienionych w rozporządzeniu. Znaczna liczba rolników zostanie pozbawiona dostępu do finansowania działalności, ponieważ nie będzie w stanie przedstawić wystarczającego zabezpieczenia wierzytelności kredytodawcy. Rozdrobnienie polskich gospodarstw rolnych powoduje bowiem, iż przypadki, w których rolnik dysponuje inną nieruchomością niż ta wyłączona spod egzekucji, stanowią mniejszość. Zarazem, inne niż hipoteka i zastaw rejestrowy formy zabezpieczenia wierzytelności nie są w stanie zabezpieczyć kredytów opiewających na większe kwoty pieniężne. Natomiast, osobowe formy zabezpieczenia, takie jak poręczenie, są dużo trudniejsze do pozyskania, gdyż zależą one od decyzji innych niż rolnik osób.
Rozporządzenie to jest kolejną regulacją, która wprowadza istotne bariery dla finansowania działalności związanej z rolnictwem. Związek Banków Polskich wielokrotnie wskazywał na konieczność zmiany ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, w zakresie przepisów, które wpłynęły niekorzystnie na obrót nieruchomościami rolnymi, w tym nabywanymi za kredyt. Ustawa zawiera ograniczenie kręgu potencjalnych nabywców nieruchomości rolnej, co do zasady, wyłącznie do rolników indywidualnych. Ograniczenie to dotyczy również nabycia nieruchomości rolnej w toku postępowania egzekucyjnego oraz postępowania upadłościowego, których stroną jest kredytodawca dochodzący zaspokojenia swoich należności z ww. nieruchomości.
Wprowadzenie powyższych regulacji spowoduje zahamowanie inwestycji w rolnictwie, spowolnienie wzrostu gospodarczego w tym obszarze, a w dalszej perspektywie spowoduje załamanie finansowania działalności gospodarstw rolnych, co może doprowadzić do znacznego osłabienia akcji kredytowej dla całego sektora. Szczególnie dotkliwie odczują to mieszkańcy tzw. ściany wschodniej, gdzie zatrudnienie w rolnictwie jest najwyższe w skali kraju. W związku z tym Związek Banków Polskich zaapelował do Ministra Rozwoju i Finansów, Ministra Finansów, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prezesa Zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego oraz Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego o podjęcie pilnych prac legislacyjnych nad stosowną nowelizacją rozporządzenia oraz ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.
Źródło: Związek Banków Polskich