Spośród dziewięciu krajów, w których badania przeprowadził ośrodek badań i prognozowania rozwoju The Future Foundation polscy konsumenci uzyskali najlepszy wynik ogólny w testach „zakupowego IQ” i zostali sklasyfikowani na czele europejskiego rankingu przed Francuzami, Czechami i Niemcami. Ranking zamykają Brytyjczycy i tuż przed nimi Włosi, przy czym okazało się, że obie te nacje najmniej liczą się z pieniędzmi przy kupowaniu.
Badanie obejmowało pięć głównych kategorii: oszczędność, samokontrola, otwartość na próbowanie nowych produktów, porównywanie produktów (w sklepie i w internecie) oraz zdobywanie informacji o artykułach przed zakupem. Polscy konsumenci zajęli pierwsze miejsca w dwóch z pięciu kategorii.
Z badania wynika, że Polacy dokonujący codziennych zakupów radzą sobie doskonale w trzech kategoriach; w dwóch są nieco słabsi:
• samokontrola (pierwsze miejsce)
• próbowanie nowych produktów (pierwsze miejsce)
• porównywanie produktów (trzecie miejsce)
• zdobywanie informacji o produktach (siódme)
• oszczędzanie pieniędzy (siódme)
Polacy najrzadziej wydają pieniądze pod wpływem impulsu. Dużą odporność na nieplanowane zakupy wykazują także Włosi i Hiszpanie. W obliczu atrakcyjnej promocji czy innego impulsu bezradni okazują się Węgrzy i Szwedzi. Pomimo tego konsumenci z tych dwóch nacji są najbardziej oszczędni. Najmniej liczą się z pieniędzmi Brytyjczycy i Włosi, a Polacy znajdują się pod tym względem na 7-ym miejscu.
Drugą zwycięską kategorią badania okazała się w przypadku Polaków otwartość na próbowanie produktów alternatywnych marek. Najbardziej przywiązani do marek są Węgrzy i Brytyjczycy. Ci ostatni, chociaż zajęli ostatnie miejsce w rankingu mają jedną cechę, która ratuje ich honor: są świetni w porównywaniu różnych produktów w sklepach. W tej kategorii Wielka Brytania zdobyła pierwsze miejsce w Europie. Polacy zajęli pod tym względem trzecie miejsce, a najmniej przejmowali się porównywaniem produktów i ich cen Hiszpanie i Niemcy. Z kolei właśnie niemieccy i węgierscy konsumenci należą do osób, które z powodzeniem „drążą” informacje na temat produktów przed zakupem. Polakom daleko do metodyczności ich sąsiadów, zaś najmniej uwagi temu aspektowi poświęcają Brytyjczycy i Hiszpanie.
Badanie wykazało, że kobiety i mężczyźni mają równy ogólny iloraz „zakupowej inteligencji”. Mężczyznom łatwiej przychodzi unikanie zakupów impulsowych, natomiast kobiety bardziej świadomie trzymają wydatki w ryzach. Mężczyźni z większą chęcią zdobywają informacje o produktach i porównują je, zarówno przed zakupami, jak i w ich trakcie.
Badanie pokazuje, że najbardziej inteligentni kupujący to ci, którzy skrupulatnie zbierają informacje – w internecie lub porównując sklep ze sklepem przed dokonaniem zakupu. Na drugim biegunie znajdują się osoby o niskim „zakupowym IQ”, które nie potrafią wyznaczyć sobie budżetu na zakupy, regularnie ulegają pokusie zakupów impulsowych i rzadko zbierają informacje, by uzyskać pewność, że w ramach swych możliwości kupują to, co najlepsze.
Zdaniem Małgorzaty O’Shaughnessy, dyrektor generalnej Visa Europe w Polsce konsumenci w badanych krajach, w tym także zwycięzcy w rankingu Polacy ciągle jeszcze mogą doskonalić swoje „zakupowe IQ”. „Gdziekolwiek na świecie ludzie coś kupują, w sklepie czy w internecie, chcą mieć zagwarantowany łatwy i szybki dostęp do własnych pieniędzy. Visa UK ma świadomość, że konsumenci potrzebują szybkiego, niezawodnego i bezpiecznego systemu płatności – czy dotyczy to kart debetowych, czy kredytowych – aby mogli poświęcić czas na wyszukiwanie i wybieranie najlepszych przedmiotów codziennego użytku” – stwierdziła Małgorzata O’Shaughnessy.
„Zakupowe IQ” jest najwyższe we wszystkich krajach, gdy chodzi o urządzenia elektroniczne i telefony komórkowe, gdyż produkty te są droższe, co skłania kupujących do zebrania informacji przed zakupem i zastanowienia się nad ceną. „Zakupowe IQ” osiąga najniższy poziom w odniesieniu do żywności i odzieży, co ma związek z zakupami impulsowymi i walką o zachowanie kontroli nad domowym budżetem, której przejawem jest dawanie priorytetu względom cenowym.
Badanie przeprowadzono na zlecenie Visa UK w Czechach, we Francji, w Hiszpanii, Niemczech, Polsce, Szwecji, Wielkiej Brytanii i we Włoszech. Łącznie wzięło w nim udział 8500 respondentów.