Fundusz może emitować certyfikaty inwestycyjne, jako publiczne lub niepubliczne. Przez publiczne certyfikaty inwestycyjne rozumie się takie, których emisja wymaga sporządzenia i zatwierdzenia prospektu emisyjnego w KNF. Ich sprzedaż jest prowadzona w drodze oferty publicznej, tj. skierowanej do więcej niż 99 osób lub do nieoznaczonego adresata. Publiczne certyfikaty inwestycyjne mogą być wyłącznie na okaziciela.
W przypadku niepublicznych certyfikatów inwestycyjnych ich emisja nie wiąże się z obowiązkiem sporządzenia i zatwierdzenia prospektu emisyjnego. Nie oznacza to, że taki dokument nie może być sporządzony i udostępniony osobom, do których emisja jest skierowana. Certyfikaty niepubliczne mogą być dokumentami imiennymi lub na okaziciela. Certyfikaty inwestycyjne imienne mają formę dokumentu. Z kolei certyfikaty na okaziciela mogą mieć formę dokumentu lub być zdematerializowane. Uczestnik funduszu posiadający certyfikaty zdematerializowane jest zaewidencjonowany w rejestrze uczestników funduszu.
Certyfikat inwestycyjny jest niepodzielny, jednak jego wartość nominalna może być zmniejszona (podzielona) przy zachowaniu takiej samej wartości aktywów netto funduszu (WAN). Celem takiej operacji jest zwiększenie płynności, co ułatwia zawieranie transakcji oraz zwiększa dostęp do funduszu dla drobnych inwestorów.
Ze wszystkich certyfikatów na okaziciela wynikają jednakowe prawa majątkowe. Pewne wyjątki w tym zakresie dotyczą funduszy sekurytyzacyjnych.
W przypadku certyfikatów imiennych statut może zróżnicować je pod względem uprawnień, np. wysokości i sposobu pobierania opłat obciążających aktywa funduszu, udziału w dochodach funduszu, udziału w aktywach netto funduszu w przypadku jego likwidacji.
Posiadacz certyfikatów inwestycyjnych może je przedstawić do wykupu (umorzenia) w terminach określonych przez Fundusz. Ich wykup następuje po ostatniej wycenie certyfikatów. Jeżeli certyfikaty są przedmiotem obrotu giełdowego uczestnik funduszu może je również sprzedać podczas sesji. Na giełdzie można również kupić certyfikaty i w ten sposób stać się uczestnikiem funduszu, bez konieczności oczekiwania na najbliższą subskrypcję. Wszystkie fundusze zarządzane przez Investors TFI są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
Prawa własności certyfikatów inwestycyjnych mogą być również przenoszone poza giełdą. Mogą być one przedmiotem darowizny, spadku lub sprzedaży w drodze umowy cywilno-prawnej.
Posiadacze certyfikatów inwestycyjnych mają prawo utworzyć zgromadzenie lub radę inwestorów działającą, jako organ kontrolny. Członkiem rady może zostać uczestnik funduszu, który posiada co najmniej 5% ogólnej ilości certyfikatów funduszu i dokonał ich blokady na rachunku inwestycyjnym. Do uprawnień rady należy kontrola realizacji celu inwestycyjnego funduszu i polityki inwestycyjnej oraz przestrzegania limitów inwestycyjnych. Statut funduszu może poszerzyć uprawnienia rady. Każdy certyfikat inwestycyjny publiczny daje prawo do jednego głosu podczas posiedzenia rady.
Z kolei certyfikaty inwestycyjne imienne mogą być uprzywilejowane w zakresie prawa głosu. Ilość głosów wynikających z uprzywilejowanego certyfikatu może stanowić dwa.
Wycena certyfikatów funduszu inwestycyjnego zamkniętego winna być przeprowadzana nie rzadziej, niż raz na trzy miesiące a także na 7 dni przed rozpoczęciem przyjmowania zapisów na certyfikaty kolejnej emisji i w dniu ich wykupu. Jednak w praktyce wiele funduszy na polskim rynku dokonuje wyceny częściej – raz na miesiąc, czego przykładem są Investor FIZ oraz Investor Gold FIZ.
Jan Mazurek