Uprawnienia na wyłączność
Zawód rzeczoznawcy majątkowego jest uregulowany m.in. w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, ustawie z 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, ustawie z 26 marca 1982 r. o scalaniu i wymianie gruntów.
Wyłącznie rzeczoznawca majątkowy ma prawo do ustalenia wartości nieruchomości. Określa ją na podstawie rodzaju i położenia nieruchomości, stanu technicznego, funkcji wyznaczonej dla niej w planie miejscowym, stopnia wyposażenia w urządzenia infrastruktury, stanu jej zagospodarowania itp. w formie operatu szacunkowego.
Z usług takiego specjalisty korzysta się m.in. wtedy, gdy istnieje potrzeba ustalenia ceny kupna-sprzedaży danej nieruchomości, aktualizacji opłat za użytkowanie wieczyste do ustalenia amortyzacji nieruchomości czy wielkości opłat skarbowych (podatek od spadków i darowizn lub od czynności cywilno-prawnych). Z usług rzeczoznawcy trzeba skorzystać także wtedy, gdy zachodzi konieczność obliczenia odszkodowania za wywłaszczenie czy za szkody, a także gdy trzeba ustalić wysokość ubezpieczenia.
Rzeczoznawca majątkowy może sporządzać opracowania i ekspertyzy niestanowiące operatu szacunkowego, jeśli dotyczą one m.in. rynku nieruchomości oraz doradztwa w zakresie tego rynku, efektywności inwestowania w nieruchomości i ich rozwoju, skutków finansowych uchwalania lub zmiany planów miejscowych lub oznaczenia przedmiotu odrębnej własności lokali.
Odbiorcami wyceny są na przykład osoby fizyczne, banki, urzędy, sądy, firmy, przedsiębiorstwa i inne podmioty.
Przede wszystkim niezależność
Zamawiający zleca rzeczoznawcy majątkowemu sporządzenie operatu szacunkowego, opracowania lub analizy. Jednak rzeczoznawca nie jest związany żądaniami zamawiającego lub osób zainteresowanych wynikiem jego prac, szczególnie w sytuacji, gdy pozostawałyby one w sprzeczności z prawem lub standardami zawodowymi.
Ponadto rzeczoznawca nie może wyceniać majątku własnego, a także osób bliskich, nie może także wykonywać innych czynności z zakresu praktyki zawodowej, nie tylko wówczas, gdy wyraźnie zakazują mu tego przepisy, ale także wtedy, gdyby budziło to wątpliwości co do jego obiektywizmu. Dotyczy to również sytuacji, gdy rzeczoznawca pozostaje w stosunku zależności osobistej lub służbowej w odniesieniu do zamawiającego.
Co spowodowało zapotrzebowanie na specjalistów zajmujących się profesjonalną wyceną nieruchomości? Kto może zostać rzeczoznawcą ? Kto nie może pracować jako rzeczoznawca ? Czy na rzeczoznawcę jest nałożony ustawowy obowiązek ciągłego dokształcania ? Skąd rzeczoznawca majątkowy czerpie informacje o nieruchomości ?
Więcej: Gazeta Prawna 4.08.2008 (151) – str.14