Europejskie rynki IPO pozostają w dużej mierze zamknięte dla pierwotnych ofert publicznych, podczas gdy kapitał inwestorów angażowany jest przez oferty wtórne. Warszawa ponownie wiodącym rynkiem w Europie pod względem liczby i drugim pod względem wartości IPO.
Najnowsza kwartalna ankieta PricewaterhouseCoopers dotycząca debiutów giełdowych (IPO Watch Europe), badająca zarówno liczbę, jak i wartość pierwotnych ofert publicznych (Initial Public Offering – IPO) na najważniejszych giełdach europejskich, wskazuje, iż mamy za sobą kolejny słaby kwartał – w okresie od 1 kwietnia do 30 czerwca 2009 r. miało miejsce zaledwie 28 IPO. Łączna wartość ofert w wysokości 456 mln euro jest jednak znaczącą poprawą w stosunku do 9 mln euro odnotowanych w pierwszym kwartale 2009 r. Na aktywność na rynku IPO w dalszym ciągu niekorzystnie oddziaływała ogólnoświatowa utrata zaufania do rynków kapitałowych oraz fakt, że inwestorzy lokowali swój kapitał w spółki już notowane, pragnące poprawić swoje bilanse w drodze wtórnych ofert publicznych (SPO).
Mimo, że liczba i wartość IPO w okresie od kwietnia do czerwca były dużo wyższe niż w pierwszym kwartale, to pozostały znacząco niższe od wyników odnotowanych w drugim kwartale ubiegłego roku, kiedy to 133 debiutujące spółki pozyskały łącznie 9.171 mln euro. Na cztery największe IPO w minionym kwartale przypadło łącznie 88% pozyskanego kapitału.
Największym europejskim IPO w omawianym okresie była odnotowana na londyńskim rynku AIM oferta spółki Max Property Group o wartości 226 mln euro. Drugie miejsce zajęła przeprowadzona na rynku głównym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie oferta spółki wydobywczej Lubelski Węgiel „Bogdanka” o wartości 116 mln euro. Trzecim największym IPO była oferta spółki inwestycyjnej z Guernsey – Altus Resource Capital, która zadebiutowała na londyńskim rynku SFM (Specialist Fund Market) i pozyskała 30 mln euro.
Tom Troubridge, szef grupy ds. rynków kapitałowych w PricewaterhouseCoopers w Londynie, stwierdził:
„Europejskie rynki IPO przeżywają praktycznie całkowity zastój – niska aktywność utrzymywała się w drugim kwartale, który zazwyczaj cechują wysoka liczba i wartość debiutów giełdowych. Jedną z głównych przyczyn tego stanu rzeczy jest bardzo duży poziom kapitału pozyskanego w drodze ofert wtórnych w ciągu ostatnich miesięcy. W pierwszej połowie 2009 r. tylko w Londynie pozyskano w ten sposób ponad 50 mld euro. Dla porównania, w całym 2007 r., który obfitował w debiuty giełdowe, w drodze IPO pozyskano w Londynie kapitał o wartości 39 mld euro.
Choć obecnie nic nie wskazuje na to, aby rynki w Europie miała zalać fala nowych IPO, to pojawiają się sygnały świadczące o tym, że spółki myślą o przygotowaniach do debiutu giełdowego. Biorąc pod uwagę fakt, iż proces przygotowania oferty trwa zazwyczaj około sześciu miesięcy, podtrzymujemy prognozę, że ożywienie na rynkach IPO nie powróci przed drugim kwartałem 2010 r. Gdy rynki się na nowo otworzą, pierwszymi debiutującymi podmiotami będą prawdopodobnie spółki krajowe, a aktywność na rynku ofert transgranicznych pozostanie niska co najmniej do końca kolejnego roku.”
W minionym kwartale Londyn odzyskał prowadzenie pod względem wartości ofert pierwotnych, dzięki 258 mln euro pozyskanym w efekcie trzech IPO, z których dwa odbyły się na rynku AIM, a jedno na rynku SFM. Dla porównania, w drugim kwartale roku poprzedniego w Londynie odnotowano 46 ofert o łącznej wartości 6.298 mln euro. Udział tego rynku w łącznej wartości europejskich IPO spadł nieznacznie do 57% w drugim kwartale 2009 r. z 60% w analogicznym okresie roku poprzedniego. W minionym kwartale nie odnotowano IPO na rynku głównym w Londynie, podczas gdy w analogicznym okresie roku ubiegłego w drodze 21 ofert pozyskano tam 5.459 mln euro.
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie była po raz kolejny największym rynkiem pod względem liczby IPO – siedem spółek pozyskało łącznie 126 mln euro. Niemniej jednak jest to znaczący spadek w porównaniu do drugiego kwartału 2008 r., kiedy to odnotowano 37 ofert o łącznej wartości 1.890 mln euro.
Na NASDAQ OMX miały miejsce dwa IPO – jedno na rynku głównym (28 mln euro) oraz jedno na rynku First North (debiut bez oferty akcji). W analogicznym okresie roku poprzedniego odnotowano 10 ofert o łącznej wartości 178 mln euro.
Na giełdzie w Luksemburgu miały miejsce cztery IPO o łącznej wartości 22 mln euro, w porównaniu do sześciu IPO o łącznej wartości 49 mln euro w drugim kwartale 2008 r. Wszystkie cztery oferty to emisje Globalnych Kwitów Depozytowych (GDR – Global Depositary Receipts) indyjskich spółek, co dowodzi, że Luksemburg pozostaje preferowanym w Europie rynkiem dla emitujących GDRy podmiotów z Indii.
Na Borsa Italiana odnotowano w minionym kwartale dwie oferty o łącznej wartości 16 mln euro. Obie odbyły się na rynku AIM Italia, który działa od grudnia 2008 r. i jest wzorowany na londyńskim AIM. Na Deutsche Börse miały miejsce trzy IPO o łącznej wartości 5 mln euro (wszystkie na rynku Entry Standard).
NYSE Euronext była drugą, po GPW w Warszawie, największą giełdą pod względem liczby IPO w minionym kwartale, przy sześciu ofertach o łącznej wartości zaledwie 1 mln euro. W analogicznym okresie 2008 r. na rynku tym miało miejsce 15 IPO o łącznej wartości 1.615 mln euro.
Na szwajcarskiej giełdzie SIX odnotowano jedną debiutującą spółkę, z sektora produktów i usług przemysłowych, w przypadku której nie było oferty akcji.
Na giełdach w Oslo – Børs i Axess, hiszpańskiej BME, irlandzkiej ISE, a także na giełdach w Wiedniu i w Atenach nie odnotowano w minionym kwartale żadnego IPO.
Rynki europejskie ponownie przyciągnęły kilka spółek spoza kontynentu. W minionym kwartale miało miejsce osiem IPO podmiotów spoza Europy o łącznej wartości 24 mln euro, co stanowi znaczący spadek zarówno w kategoriach wartościowych, jak i ilościowych w porównaniu do drugiego kwartału 2008 r., kiedy to odnotowano 35 międzynarodowych IPO o łącznej wartości 3.616 mln euro. Tendencja ta odpowiadała ogólnemu spadkowi aktywności na rynku IPO. Preferowanymi giełdami wśród spółek spoza Europy były Deutsche Börse, Luksemburg oraz NYSE Euronext.
Inne rynki
Na giełdach amerykańskich w drugim kwartale 2009 r. miało miejsce 12 IPO o łącznej wartości 1.156 mln euro. Oznacza to spadek pod względem liczby debiutów i wartości ofert odpowiednio o 33% i 65% w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego, kiedy to odnotowano 18 IPO o łącznej wartości 3.269 mln euro. Stany Zjednoczone przyciągnęły trzy międzynarodowe IPO (wszystkie z Chin), o łącznej wartości 206 mln euro.
W Rosji odnotowano dwa IPO bez oferty akcji, a debiutujące spółki reprezentowały sektor usług finansowych oraz sektor produktów i usług przemysłowych. W drugim kwartale 2008 r. pozyskano zaledwie 0,1 mln euro w drodze trzech IPO.
Aktualne dane opublikowane przez PricewaterhouseCoopers w Hong Kongu wskazują, że łącznie w drodze 18 IPO w ciągu sześciu miesięcy 2009 r. pozyskano 1.643 mln euro (17 mld HKD), w porównaniu do 4.215 mln euro i 23 IPO w pierwszej połowie 2008 r. Spółki przemysłowe zdominowały debiuty giełdowe pod względem liczby (50%), wyprzedzając takie sektory jak handel detaliczny, dobra i usługi konsumpcyjne (38%), IT i telekomunikacja (6%) oraz energia i usługi komunalne. W pierwszej połowie 2009 r. nie odnotowano ani jednego IPO na giełdach w Szanghaju i w Shenzhen, podczas gdy w analogicznym okresie roku poprzedniego w Szanghaju miały miejsce cztery IPO o łącznej wartości 6.184 mln euro, a w Shenzen – 54 IPO o łącznej wartości 2.130 mln euro.
KOMENTARZ DO RYNKU POLSKIEGO
Warszawa pierwszym rynkiem pod względem liczby i drugim pod względem wartości IPO w Europie
W drugim kwartale 2009 r. GPW w Warszawie była największym rynkiem w Europie pod względem liczby IPO oraz drugim największym, po giełdzie w Londynie, pod względem wartości przeprowadzonych ofert. Analogicznie do poprzedniego kwartału (kiedy to warszawski rynek był liderem wśród europejskich giełd zarówno pod względem liczby debiutów, jak i łącznej wartości ofert) wyniki te pokazują, iż nawet w tak trudnych czasach, kiedy na innych rynkach panuje niemal całkowity zastój, GPW jest wiodącą giełdą w Europie. Mimo, iż niska aktywność w zakresie IPO utrzymała się w drugim kwartale, statystyki w ujęciu wartościowym „uratowała” oferta spółki wydobywczej Lubelski Węgiel „Bogdanka” (116 mln euro). Na aktywność na GPW, podobnie jak w przypadku pozostałych giełd w Europie, niekorzystnie oddziaływała ogólnoświatowa utrata zaufania do rynków kapitałowych.
W okresie od kwietnia do czerwca 2009 r. na warszawskim parkiecie miało miejsce siedem IPO (trzy na rynku głównym i cztery na rynku NewConnect. Liczba debiutów znacząco spadła w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego, kiedy to odnotowano 37 IPO[1] (17 na rynku głównym oraz 20 na alternatywnym rynku NewConnect) i była tylko nieznacznie większa niż w pierwszym kwartale 2009 r. (sześć IPO, z czego tylko dwa na rynku głównym). Zarówno na rynku głównym GPW, jak i na NewConnect, nie odnotowano debiutów spółek zagranicznych.
Pod względem wartości ofert rynek warszawski był drugim po Londynie rynkiem w Europie – łączna wartość IPO w Warszawie w drugim kwartale 2009 r. wyniosła 126 mln euro i stanowiła 28% wartości wszystkich ofert odnotowanych na najważniejszych giełdach europejskich. Łączna wartość ofert przeprowadzonych na giełdach w Londynie i Warszawie stanowiła aż 84% wartości wszystkich europejskich IPO. Łączna wartość ofert odnotowanych w Warszawie spadła o 93% w porównaniu do drugiego kwartału roku poprzedniego, kiedy to wyniosła 1.8901 mln euro. Natomiast w stosunku do pierwszego kwartału 2009 r. (6 mln euro) odnotowano ponad dwudziestokrotny wzrost.
Największym IPO w Warszawie była przeprowadzona na rynku głównym oferta należącej do Skarbu Państwa spółki wydobywczej Lubelski Węgiel „Bogdanka”. Oferta, zakończona sukcesem, pozwoliła spółce pozyskać z rynku 116 mln euro (528 mln zł) i tym samym okazała się drugim największym IPO w Europie w minionym kwartale. Pozostałe dwie spółki, które zadebiutowały na rynku głównym GPW, to Ipopema Securities (sprzedaż przez dotychczasowego akcjonariusza akcji o wartości 5,9 mln euro) oraz Aplisens (wartość oferty 3,4 mln euro). Na rynku NewConnect w drugim kwartale 2009 r. zadebiutowały spółki Elektromont, Powszechne Towarzystwo Inwestycyjne, Hotblok i GoAdvisers, z których żadna nie pozyskała więcej niż 0,7 mln euro.
Jacek Socha, partner i wiceprezes PricewaterhouseCoopers w Polsce, w następujący sposób skomentował wyniki rynku pierwotnego w Warszawie:
„Przeprowadzona w czerwcu oferta Lubelskiego Węgla „Bogdanka” wzbudziła spore zainteresowanie zarówno inwestorów instytucjonalnych, jak i indywidualnych i zakończyła się pełnym sukcesem. Pozostaje mieć nadzieję, że okaże się to zwiastunem ożywienia na rynku pierwotnym w Warszawie i utoruje drogę innym dużym IPO, w tym także następnym ofertom spółek Skarbu Państwa, takim jak PGE. W międzyczasie możemy spodziewać się licznych ofert wtórnych, takich jak zapowiadana nowa emisja akcji banku PKO BP.”
Z danych analizowanych przez PricewaterhouseCoopers wynika, że mimo niekorzystnej sytuacji utrzymującej się na europejskich i światowych rynkach kapitałowych, spółki wciąż planują debiuty giełdowe na warszawskim parkiecie. W wielu przypadkach plany te przekładane są jednak w czasie.
Odnosząc się do perspektyw i zmian na rynku w najbliższym czasie, Tomasz Konieczny, partner w zespole ds. rynków kapitałowych PricewaterhouseCoopers, dodał:
„Aktywność w zakresie IPO w drugim kwartale 2009 r. utrzymuje się na niskim poziomie na skutek niekorzystnych tendencji na światowych rynkach. Należy jednak zauważyć, że możemy mówić o wzroście aktywności w stosunku do pierwszego kwartału, co może oznaczać, że na GPW powoli wracają debiutanci. Pierwsze miejsce Warszawy wśród europejskich giełd pod względem liczby IPO oraz drugie miejsce pod względem łącznej wartości przeprowadzonych ofert wskazuje na potencjał naszego rynku i może rodzić nadzieję na znaczące zwiększenie aktywności i wielkości ofert, gdy tendencje na giełdach ulegną odwróceniu.”
Więcej na PwC IPO Watch
[1] Liczba debiutów i wartość ofert w drugim kwartale 2008 r. uwzględnia debiut spółki New World Resources, której IPO miało miejsce jednocześnie na rynkach głównych w Warszawie i Londynie oraz w Pradze.
Źródło: PricewaterhouseCoopers