Zmienna kara grzywny
Kodeks karny skarbowy wyróżnia jako kary dwa rodzaje grzywny: grzywnę określoną kwotowo oraz grzywnę w stawkach dziennych. Kwotowo grzywnę orzeka się za wykroczenia skarbowe, a grzywnę w stawkach dziennych – za przestępstwa skarbowe. Przy określaniu zarówno wielkości stawki dziennej kary grzywny, jak i wysokości grzywny kwotowej sąd opiera się na wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. W praktyce oznacza to, że kary grzywny za wykroczenia i przestępstwa skarbowe ulegają zmianie wraz ze zmianą wysokości minimalnego wynagrodzenia. Im wyższa jest płaca minimalna, tym wyższe są grzywny.
W systemie stawek dziennych orzekanie grzywny za przestępstwa następuje w dwóch etapach. W pierwszym orzekana jest liczba stawek, w drugim – wysokość jednej stawki. Stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej 400-krotności. W wyniku podniesienia płacy minimalnej o 150 zł maksymalna stawka dzienna w 2009 roku wynosi 17 012 zł, co oznacza jej wzrost w stosunku do roku ubiegłego aż o 2 tys. zł. Sąd może wymierzyć od 10 do 720 stawek dziennych.
Momentem ustalania granic pojedynczej stawki dziennej grzywny powinien być czas, w którym popełniono czyn zabroniony. Jeżeli zatem przestępstwo zostało popełnione w 2008 roku, a orzeczenie zapadnie w roku 2009, to do określenia wysokości stawki dziennej zastosowanie będzie miało minimalne wynagrodzenie obowiązujące w ubiegłym roku.
Wyższe grzywny za wykroczenia
Karą grzywny zagrożone są wszystkie wykroczenia skarbowe. Karze grzywny za wykroczenia skarbowe podlega np. podatnik, który spóźni się ze złożeniem rocznego zeznania podatkowego.
Karę grzywny za wykroczenia sąd wymierza w granicach od 1/10 do 20-krotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (z wyjątkiem sytuacji, gdy kodeks karny skarbowy stanowi inaczej). Ponieważ płaca minimalna w 2009 roku. została określona na poziomie 1276 zł, najniższa kara za niezłożenie w terminie np. PIT-37 wynosi 127,60 zł. Sąd wyrokiem nakazowym może orzec grzywnę do wysokości dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia.
W jakiej wysokości mandatem karnym za wykroczenie skarbowe może ukarać urząd skarbowy ? Czy wzrost minimalnego wynagrodzenia wpłynął na podniesienie granicy między wykroczeniem a przestępstwem ? Jaki wpływ ma wysokość płacy minimalnej przy ustalaniu małej, dużej i wielkiej wartości czynu zabronionego ?
Magdalena Majkowska
Więcej: Gazeta Prawna 7.01.2009 (4) – str.4