Rada Ministrów zatwierdziła w czwartek 8 maja 2014 r. projekt założeń ustawy regulującej branżę pożyczek pozabankowych. Zdaniem Związku Firm Pożyczkowych projekt jest niepełny, a regulacje należy uzupełnić o dodatkowe zapisy lepiej chroniące konsumentów i firmy przed nieuczciwą konkurencją.
Związek Firm Pożyczkowych znalazł kilkanaście rozwiązań, które mogą zreformować sektor pożyczek pozabankowych. Swoimi pomysłami podzielił się już wcześniej w piśmie zaadresowanym do Ministerstwa Finansów.
Każdy z 14 pomysłów nastawiony jest na podniesienie poziomu ochrony pożyczkobiorcy. Według Związku chroniony może być tylko świadomy konsument, dlatego na sam początek zasugerowano ewidencję sektora poprzez utworzenie centralnego rejestru firm pożyczkowych. Proponowany rejestr byłby katalogiem firm uprawnionych do świadczenia usług pożyczkowych, pełniąc przy tym funkcję informacyjną dla konsumentów.
Kolejnym postulatem zmierzającym do powiększenia parasola ochronnego nad klientem jest nałożenie, na firmy pożyczkowe, obowiązku publikowania pełnych informacji o kosztach pożyczki w zrozumiałym brzmieniu. Kolejnym obowiązkiem profesjonalnej firmy pożyczkowej powinna być ocena zdolności kredytowej pożyczkobiorcy na podstawie informacji z przynajmniej jednego Biura Informacji Gospodarczej i obowiązkowe raportowanie zwrotne.
Aby ograniczyć zjawisko pętli długów ZFP proponuje wprowadzenie nadzoru nad praktykami postępowania windykacyjnego firm sektora pożyczkowego oraz rozszerzenie praw konsumenta o dodatkowe ustawowe uprawnienia dotyczące negocjacji z wierzycielem.
Następnym pomysłem zabezpieczającym pożyczkobiorcę jest wprowadzenie do ustawy o kredycie konsumenckim zapisu mówiącego o tym, że pozaodsetkowe koszty przyznania i obsługi kredytu, nie mogą przekroczyć wartości kredytu, niezależnie od kwoty i czasu trwania umowy.
ZFP proponuje podjęcie dyskusji o tym jak lepiej ukształtować przepisy zanim jeszcze projekt trafi do Sejmu. – W naszej ocenie regulacja branży jest potrzebna, ale należy zrobić to w sposób kompleksowy, aby uniknąć konieczności nowelizacji przepisów w najbliższej przyszłości. Ustawodawca ograniczył się tylko do kilku pomysłów, które naszym zdaniem należy rozszerzyć, aby skutecznie wyeliminować z rynku nieuczciwe firmy – mówi Jarosław Ryba, prezes Związku Firm Pożyczkowych.
Fragment stanowiska skierowanego do Ministerstwa Finansów:
W ocenie ZFP jeżeli faktycznym celem regulatora jest ten, który został zdeklarowany we wstępie do projektu, czyli „zwiększenie poziomu ochrony klientów instytucji finansowych” to zasadne byłoby na etapie projektu założeń rozszerzenie katalogu rozwiązań prokonsumenckich przez wprowadzenie regulacji obejmujących m.in.:
- obowiązek publikowania informacji o wszystkich kosztach pożyczki, wzoru umowy, formularza informacyjnego oraz kosztów windykacji na głównej stronie internetowej firmy pożyczkowej w wyraźnej i jasnej formie,
- wprowadzenie ankiety badającej świadomość i wiedzę finansową nowego klienta oraz obowiązek oceny i wydania rekomendacji dotyczącej poziomu ryzyka wiążącego się ze skorzystaniem z pożyczki lub kredytu, na wzór procedur i formularza MIFID w odniesieniu do produktów inwestycyjnych,
- obowiązek poinformowania konsumenta o możliwości konsultacji szczegółów oferty z organizacjami i instytucjami ochrony konsumentów (poprzez podanie danych kontaktowych) takimi jak: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Federacja Konsumentów, Rzecznicy Konsumentów,
- wymóg okresowego raportowania wyników finansowych oraz parametrów produktowych do GUS-u w celu stworzenia centralnej bazy informacji o rynku i wiarygodnych danych o ofercie produktowej, która umożliwi konsumentowi łatwe porównanie cen ofertowych ze średnią rynkową,
- obowiązek oceny zdolności kredytowej klienta na podstawie informacji z przynajmniej jednego biura informacji gospodarczej oraz obowiązek przekazywanie informacji zwrotnej o obsłudze kredytu/pożyczki do tego biura,
- w miejsce regulacji cenowej strukturyzowanej w czasie, wprowadzenie do ustawy o kredycie konsumenckim prostego zapisu o tym, że pozaodsetkowe koszty przyznania i obsługi kredytu, nie mogą przekroczyć wartości kredytu, niezależnie od kwoty i czasu trwania umowy,
- ustanowienie centralnego rejestru firm pożyczkowych w Ministerstwie Gospodarki lub w formie uproszczonego wykazu publikowanego w Biuletynie Informacji Publicznej,
- wprowadzenie ram dla odnawialnych licencji dla ogólnopolskich instytucji pożyczkowych świadczących usługi w skali masowej, w formie szczególnego, certyfikowanego nadzoru prowadzonego przez izbę branżową,
- skuteczne ograniczenia reklamowe dla podmiotów notorycznie łamiących przepis art. 63a. § 1. Kodeksu Wykroczeń, czyli dewastujących przestrzeń publiczną ulotkami i plakatami umieszczanymi w miejscach do tego nie przeznaczonych, bardzo często bez dochowania właściwych zapisów ustawy o kredycie konsumenckim dot. informacji zawartych w reklamach kredytów i pożyczek,
- wprowadzenie nadzoru nad metodami i praktykami stosowanymi w postępowaniach windykacyjnych firm pożyczkowych, w szczególności w odniesieniu do windykacji terenowej (w domu i miejscu pracy klienta),
- wprowadzenie regulacji dotyczących praktyk stosowanych przez pośredników i doradców finansowych polegających na pobieraniu bezzwrotnych opłat za rozpatrzenie wniosku kredytowego lub analizę zdolności kredytowej klienta z niewiążącą obietnicą udzielenia pożyczki,
- rozszerzenie katalogu praw konsumenta o dodatkowe uprawnienia ustawowe dotyczące negocjacji z wierzycielem w zakresie rozkładania długu na raty lub renegocjacji kosztów pierwotnej pożyczki, zmierzające do ograniczenia negatywnego zjawiska refinansowania opóźnionej pożyczki kolejną przed całkowitą spłatą poprzedniej,
- nowelizacja prawa o upadłości konsumenckiej w kierunku rozszerzenia ochrony konsumenta, ułatwienia skorzystania z instytucji upadłości i partycypacji instytucji kredytowej w ryzyku braku spłaty kredytu konsumenckiego,
- objęcie osobnymi przepisami działalności lombardów, które stanowią obecnie dużo większe zagrożenie dla konsumenta w aspekcie ponoszenia nadmiernych niekontrolowanych kosztów, niż pozabankowe instytucje pożyczkowe.
Pełne stanowisko Związku Firm Pożyczkowych dotyczące zgłoszonych uwag do projektu założeń ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym, ustawy – Prawo Bankowe oraz niektórych innych ustaw dostępne jest do pobrania na stronie www.zfp.org.pl