Decyzja o przekwalifikowaniu aktywów finansowych podjęta do 31 października 2008 roku ochroni wynik finansowy III kwartału, tj. za okres od 1 lipca 2008 roku.
Decyzja o przekwalifikowaniu aktywów finansowych podjęta po dacie 31 października 2008 roku ma zastosowanie od dnia podjęcia decyzji.
Decyzje o zmianie zasad rachunkowości oraz przekwalifikowaniu aktywów podejmuje Zarząd spółki w formie uchwał.
1. Zmiany w rachunkowości
Unia Europejska w reakcji na kryzys finansowy 15 października opublikowała zmiany Międzynarodowych Standardów Rachunkowości nr 39 i MSSF 7.
W zakresie akcji notowanych na publicznym rynku zmiany umożliwiają reklasyfikację instrumentów z grupy wycenianej w wartości godziwej przez wynik finansowy do grupy przeznaczonych do sprzedaży lub utrzymywanych do terminu wymagalności. Oznacza to, że skutki zmian wartości akcji notowanych na aktywnych rynkach związane z bessą można ująć w kapitałach własnych, a nie bezpośrednio w wyniku finansowym bieżącego roku. Warunkiem jest uznanie, że instrumenty te nie zostaną sprzedane w krótkim okresie oraz pod warunkiem wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych. Komunikat prasowy Międzynarodowego Komitetu Standardów Rachunkowości uznaje, że kryzys finansowy jest nadzwyczajnym zdarzeniem.
Zmiany międzynarodowych standardów nie umożliwiają jednak reklasyfikacji pochodnych instrumentów finansowych, których zmiana wartości nadal obciążać będzie rachunek zysków i strat bieżącego okresu.
2.Wpływ zmian rachunkowości na wynik finansowy
2.1 Wynik finansowy za III kwartał 2008
Decyzja o przekwalifikowaniu instrumentów finansowych podjęta do 31 października 2008 roku pozwoli na ujęcie straty z tytułu utraty wartości za okres od 1 lipca 2008 r. w pozycjach kapitału własnego. Oznacza to, że spółki w sprawozdaniu za III kwartał 2008 r. w rachunku zysków nie ujmą strat finansowych z tego tytułu.
Istotne jest, że ustalona na dzień 1 lipca 2008 wartość rynkowa instrumentu zostanie uznana jako jego nowy koszt lub nowy zamortyzowany koszt. Jeżeli po tej dacie wartość rynkowa nie będzie mogła być uznana za wartość godziwą, bo ze względów zdarzeń nadzwyczajnych, tj. kryzysu finansowego nastąpi zachwianie wiarygodności ceny rynkowej jako wartości godziwej, to nowy koszt ustalony na dzień przekwalifikowania tj. wycenę z dnia 1.07.2008 roku można będzie uznać jako wycenę bilansową. Nadal pozostają jednak w mocy uregulowania dotyczące utraty wartości, a więc obowiązek przedstawienia dowodów, że spadek wartości rynkowej akcji jest związany wyłącznie z kryzysem finansowym i nie jest spowodowany sytuację operacyjną, spoczywać będzie na spółce.
2.2 Wynik finansowy w okresach późniejszych
Jeżeli decyzja o przekwalifikowaniu instrumentów finansowych nastąpi 1 listopada lub później, to wahania cen instrumentów bazowych, np. akcji nie będą obciążały rachunku zysków i strat dopiero od daty podjęcia decyzji, a wszelkie poprzedzające decyzję spadki cen wpływać będą na ustalenie bieżącego wyniku finansowego. W takim przypadku zmiany wartości instrumentów finansowych w III kwartale i później, aż do daty decyzji Zarządu obciążą rachunek zysków i strat.
3. Decyzja o przekwalifikowaniu aktywów
Zgodnie z uregulowaniami ustawy, za rachunkowość spółki odpowiada Zarząd, w tym za ustalenie polityki rachunkowości, wycenę, prezentację i sprawozdawczość. W przypadku, gdy w spółce nie występują odrębne uregulowania to Zarząd spółki powinien:
a)podjąć uchwałę uzupełniającą stosowane zasady rachunkowości o uregulowania wynikające ze zmian standardu 39 i MSSF-7,
b)podjąć decyzję o przekwalifikowaniu instrumentów, jeżeli spełnione są przesłanki dotyczące rodzaju instrumentów oraz wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych.
Podjęcie takich uchwał zarządu przed dniem 1.11.2008 r. pozwoli na nie ujęcie wahań cen instrumentów finansowych w wyniku finansowym za III kwartał 2008 r.
4. Interpretacja zmian w rachunkowości
Zmiany w regulacjach rachunkowości biorą pod uwagę bieżące zawirowania na rynkach finansowych. Faktem jest również, że niektóre instrumenty finansowe przestały być przedmiotem obrotu oraz powiązane rynki przestały być aktywne lub są w trudnej sytuacji. Rozporządzenie Komisji Europejskiej wchodzi w życie w trybie pilnym.
Przesłanką rozporządzenia jest kryzys zaufania do ceny rynkowej jako odzwierciedlenia wartości godziwej. Dotychczasowe koncepcje (nie uwzględniające jednak zdarzeń nadzwyczajnych jakim jest kryzys finansowy) ustalały hierarchię zasad określenia wartości godziwej, w której najistotniejszą rolę odgrywały metody rynkowe, a dopiero w dalszej kolejności metody dochodowe, czy też metody majątkowe.
Istotnym aspektem jest również kwestia zapobieżenia nakręcaniu paniki inwestorów giełdowych na skutek publikacji sprawozdań finansowych odzwierciedlających wpływ wycen instrumentów bezpośrednio w wyniku finansowym.