Banki zaczęły chętniej udzielać kredytów mieszkaniowych i dla przedsiębiorstw, ale wciąż trudniej jest uzyskać kredyt konsumpcyjny – wynika z najnowszej ankiety NBP.
Opublikowana 2 lutego ankieta została przeprowadzona na przełomie grudnia 2009 r. i stycznia 2010 r. Wzięło w niej udział 30 banków, których łączny udział należności w portfelu sektora bankowego wynosi 83,2 proc. Badanie pokazuje tendencje w zakresie polityki kredytowej banków w IV kwartale 2009 r. oraz przewidywania bankowców na pierwsze trzy miesiące tego roku.
Łatwiej małym firmom
Z ankiety wynika, że w ostatnim kwartale ubiegłego roku banki po raz pierwszy od 1,5 roku zaczęły łagodzić kryteria i warunki udzielania kredytów dla przedsiębiorstw. Przy czym łagodniejszą politykę banki stosują wobec małych i średnich firm. Duże przedsiębiorstwa nadal muszą liczyć się z większymi wymaganiami przy ubieganiu się o kredyty, zwłaszcza długoterminowe.
Bankowcy wskazali, że sytuacja kapitałowa przestała być powodem ograniczania podaży kredytów dla przedsiębiorstw i obecnie jest głównym czynnikiem umożliwiającym łagodzenie polityki kredytowej. Większość banków uznała także, że łagodzeniu polityki kredytowej sprzyja poprawa perspektyw wzrostu gospodarczego. Niemniej blisko jedna czwarta ankietowanych stwierdziła, że perspektywy sytuacji gospodarczej nadal zmuszają do zaostrzenia kryteriów i warunków przyznawania kredytów dla firm.
Banki, które zaostrzyły politykę w tym zakresie, tłumaczyły swoje decyzje głównie wzrostem udziału kredytów zagrożonych w portfelu kredytowym oraz ryzykiem danej branży. Za szczególnie ryzykowne branże bankowcy uznali: motoryzację, transport, budownictwo oraz branżę związaną z rynkiem nieruchomości komercyjnych.
Przystępny hipoteczny
Wbrew przewidywaniom bankowców, którzy w III ub.r. kwartale zapowiadali zaostrzenie polityki w zakresie udzielania kredytów mieszkaniowych, w IV kwartale część banków postanowiło złagodzić większość kryteriów i warunków przyznawania tych kredytów. Jak podkreślają autorzy ankiety, warto przy tym zauważyć, że nastąpiło to po czterech kwartałach konsekwentnego zaostrzania przez banki wszystkich warunków przyznawania kredytów hipotecznych. Teraz, jak pokazuje badanie, większość banków (47 proc.) obniżyła marże, pojedyncze banki zdecydowały się na ponowne wprowadzenie do swojej oferty kredytów walutowych, a niektóre złagodziły też wymagania dotyczące maksymalnego wieku kredytobiorcy.
Podobnie, jak w przypadku kredytów dla przedsiębiorstw, banki wskazały, że łagodzeniu polityki w zakresie kredytów mieszkaniowych sprzyja poprawa perspektyw gospodarczych, a także prognozy sytuacji na rynku mieszkaniowym oraz nasilanie się konkurencji. Część banków uznała, że na łagodzenie kryteriów i warunków przyznawania kredytów mieszkaniowych pozwala też ich sytuacja kapitałowa. Natomiast banki, które zaostrzyły swoją politykę uzasadniały to przede wszystkim wzrostem udziału kredytów, których spłata jest zagrożona.
Konsumpcyjny pod nadzorem
Kolejny kwartał z rzędu trudniej uzyskać jest kredyt konsumpcyjny. Ponad połowa ankietowanych banków zdecydowała się na zaostrzenie kryteriów i warunków przyznawania tego typu pożyczek. Ok. 10 proc. banków podwyższyło marże oraz pozaodsetkowe koszty kredytu. Także ok. 10 proc. banków zdecydowało się na skrócenie maksymalnego okresu kredytowania i zmniejszenie maksymalnej kwoty kredytu. Pojedyncze banki zmieniły też wymagania dotyczące wkładu własnego przy kredytowaniu zakupu samochodu oraz wprowadziły ubezpieczenia do kredytu gotówkowego.
Jako główną przyczynę zaostrzenia polityki udzielania kredytów konsumpcyjnych banki (35 proc.) wskazały pogorszenie się jakości portfela tych kredytów. Czynnik ten jest konsekwentnie wskazywany przez banki już od sześciu kwartałów – zaznaczają autorzy ankiety. Ich zdaniem, odzwierciedla to stopniowy wzrost wskaźnika kredytów zagrożonych w tym okresie. 12 proc. banków jako przyczynę wskazało ryzyko związane z przewidywaną sytuacją gospodarczą, a niektóre banki wskazały także zjawisko „przekredytowania” gospodarstw domowych.
Jaka prognoza?
W I kwartale tego roku banki spodziewają się większego zainteresowania kredytami ze strony przedsiębiorstw, zwłaszcza tych dużych, oraz dalszego wzrostu popytu na kredyty mieszkaniowe i konsumpcyjne.
Przedsiębiorcy mogą się spodziewać dalszego łagodzenia warunków przyznawania kredytów krótkoterminowych, natomiast w przypadku kredytów długoterminowych muszą się liczyć z zaostrzeniem kryteriów ich uzyskania. Większość banków nie zamierza natomiast zmieniać swojej polityki w zakresie przyznawania kredytów mieszkaniowych. 16 proc. spodziewa się nawet złagodzenia kryteriów i warunków przyznawania tych kredytów, a ok. 11 proc. – chce je zaostrzyć.
Trudniej może być za to uzyskać kredyt konsumpcyjny, ponieważ banki spodziewają się dalszego zaostrzania polityki w tym zakresie. Oczekiwania takie zadeklarowało 40 proc. ankietowanych. Tylko trzy banki zapowiedziały możliwość złagodzenia kryteriów i warunków przyznawania kredytów konsumpcyjnych.
Zobacz też „Sytuacja na rynku kredytowym – wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych. I kwatał 2010” (plik PDF, 478 kB).
Źródło: NBP