Na świecie duże obiekty sportowe wyposażane są w infrastrukturę biometryczną, która skutecznie zwiększa bezpieczeństwo i eliminuje wybryki chuligańskie. Jak jest z polskimi stadionami – wszyscy wiedzą. Warto jednak zapytać, co, kiedy i w jaki sposób można poprawić.
W kontekście bezpieczeństwa na stadionach najważniejsza jest weryfikacja tożsamości osób wchodzących na obiekty. Wyzwania: uniemożliwienie wstępu osobom nieuprawnionym do uczestnictwa w imprezach masowych oraz identyfikacja tych, którzy mogą stanowić zagrożenie bezpieczeństwa.
Nowelizacja ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych z kwietnia 2010 roku nakazuje wprowadzenie na stadionach piłkarskich jednolitego elektronicznego systemu identyfikacji osób. Mają być w nim gromadzone takie dane jak: imię, nazwisko i PESEL lub numer dokumentu tożsamości. Bez monitoringu stadionu i jego otoczenia oraz systemu elektronicznej kontroli biletów połączonej z rejestracją uczestników imprezy przy wejściu nie odbędzie się żaden mecz zawodowej ligi piłkarskiej, a od 2010 roku obowiązek identyfikacji kibiców dotyczy też pozostałych meczów. Kupujący bilet będzie musiał okazać dokument tożsamości. Jeśli okaże się, że otrzymał tzw. zakaz stadionowy, transakcja nie będzie możliwa. Weryfikacja osób wchodzących to z kolei kłopot logistyczny. Dlatego opracowuje się systemy elektronicznej kontroli biletów, która ma pozwalać szybko wpuszczać na stadion dużą liczbę osób. Według zaleceń UEFA system weryfikacji wchodzących ma być zbudowany tak, aby zapewnić zapełnienie stadionu w ciągu 2 godzin. Włączenie do infrastruktury informatycznej stadionu rozwiązań biometrycznych może przyspieszyć zarówno proces identyfikacji jak i automatycznej weryfikacji. Na rozwój rynku tych rozwiązań będą tez zapewne miały wpływ zbliżające się Mistrzostwa Euro 2012. Wyposażanie nowobudowanych obiektów i modernizacja istniejących może się przyczynić do upowszechnienia najnowszych biometrycznych technologii, jako środków wspomagających bezpieczeństwo obiektów sportowych.
Nie ma spokoju na stadionach
Konieczność priorytetowego traktowania rozwiązań bezpieczeństwa na stadionach i przestrzegania restrykcyjnych zasad identyfikacji jest bezsprzeczna. Mecze piłki nożnej uchodzą w Polsce za imprezy o podwyższonym ryzyku. W ankiecie, którą na zlecenie firmy Bosch przeprowadził portal Futbol.pl wśród 1600 internautów, ponad 40 proc. osób stwierdziło, że nie czuje się bezpiecznie podczas imprez na stadionach. Nic w tym dziwnego, skoro na każdym meczu można spodziewać się wybryków chuligańskich, a nawet zamieszek. Ze statystyk policji wynika, że w 2008 roku wśród 57 przypadków zbiorowego naruszenia prawa na imprezach masowych aż 49 miało miejsce podczas rozgrywek piłkarskich. W 2009, jak wynika z raportu Komendy Głównej Policji, nieznacznie poprawiło się bezpieczeństwo na stadionach – odnotowano mniej zbiorowych naruszeń prawa: 50 w porównaniu z 57 w 2008 roku. Natomiast zwiększyła się, na szczęście nieznacznie, liczba ekscesów chuligańskich. Odnotowano ich 321, wobec 315 zaistniałych w 2008 roku. W 2009 roku obrażenia w związku z zabezpieczeniem imprez masowych odniosło 80 funkcjonariuszy, czyli o 19 więcej niż rok wcześniej. Zwiększyły się też straty policji. W 2009 roku wyniosły około 400 tysięcy złotych, dziesięciokrotnie więcej niż w 2008 roku. Może to jednak wynikać z faktu, że policja częściej dochodzi w sądach zwrotu kosztów w związku ze zniszczonym mieniem. Według polskiego prawa, za bezpieczeństwo obiektu sportowego odpowiadają organizatorzy imprez masowych. Powinni więc pamiętać o tym, że dobry system zabezpieczeń ograniczy liczbę interwencji policyjnych, co oprócz poczucia bezpieczeństwa widzów zdecydowanie zmniejszy wielkość policyjnych strat, a co za tym idzie także roszczeń wobec organizatorów imprez.
Systemy biometryczne coraz bardziej dostępne
Klasyczna kontrola dostępu z wykorzystaniem zbliżeniowych kart kibica nie zawsze jest wystarczająca. Taki system nie weryfikuje osoby posługującej się kartą, a jedynie samą kartę. Do pełnej weryfikacji w takim wypadku potrzebny jest udział służb porządkowych, które sprawdzą czy osoba, która posługuje się kartą, ma do tego prawo. Taka „ręczna” identyfikacja nie tylko opóźnia wejście ludzi na stadion, ale także zwiększa ryzyko błędu. Natomiast użycie systemu biometrycznego pozwala na automatyczną i bezbłędną identyfikację. W badaniu opisanym przez Information Systems Control Journal Unisys, 75 proc. ankietowanych pytanych o zalety biometrii wymieniło szybką weryfikację tożsamości. Właściciele stadionów boją się jednak wysokich kosztów urządzeń koniecznych do obsługi i zarządzania systemem biometrycznym. Obawy te są przesadzone, gdyż według firmy analitycznej Masters & Holland ceny urządzeń biometrycznych stają się coraz bardziej przystępne, w ciągu ostatnich trzech lat spadły o ponad 30 proc. „Dwa lata temu, gdy zaczynaliśmy prace nad stadionową bramką identyfikacji biometrycznej, jedna kamera do identyfikacji osoby na bramce kosztowała 10 tys. USD, a bramek jest na stadionie kilkadziesiąt. Obecnie nowocześniejsza, mniejsza kosztuje tylko połowę” – mówi Marek Wierzbicki, dyrektor sektora usług publicznych w Pentacomp. Z roku na rok ceny mają się dalej zmniejszać.
Natomiast w niektórych przypadkach, zwłaszcza na starszych stadionach, dodatkowy kosztem może być konieczność unowocześnienia infrastruktury IT. Na takich obiektach często działa stary software i starsze serwery, które nie są w stanie udźwignąć dodatkowego obciążenia, jakim jest obsługa systemu wykorzystującego biometrię. Jednak koszt sprzętu nie jest aż tak wysoki, by stanowił barierę dla wdrożenia całego systemu.
Poznamy cię po twarzy
Cechy biometryczne są jednostkowe i niepowtarzalne dla każdego człowieka. Należą do nich np.: tęczówka oka, siatkówka (dno oka), linie papilarne, rozkład żył przegubu ręki, kształt dłoni, kształt linii zgięcia wnętrza dłoni, kształt ucha, twarz, rozkład temperatur na twarzy, kształt i rozmieszczenie zębów, DNA i inne. Osobniczą, jednostkową cechą są też tzw. cechy behawioralne, związane z zachowaniem (np. sposób chodzenia). Na podstawie takich cech można dokonywać identyfikacji ludzi.
W przypadku identyfikacji osób na stadionach najbardziej optymalną wydaje się być technologia badania geometrii twarzy, którą proponuje Pentacomp Systemy Informatyczne S.A. w autorskiej koncepcji bezpiecznego stadionu. Polega ona na wprowadzeniu do powszechnego użytku biletów biometrycznych wraz z kompleksowym systemem szybkiej weryfikacji osób wchodzących na stadion. System Bezpiecznego Stadionu zapewniający bezpieczeństwo ludzi w obiektach sportowych Pentacomp oferuje pod nazwą PentaSexta. System ten dzięki wykorzystaniu zaawansowanych technologii, w szczególności innowacyjnych mechanizmów biometrycznych, jest jednym z najnowocześniejszych rozwiązań wdrażanych aktualnie na stadionach w Europie i na świecie.
PentaSexta pozwala między innymi na rejestrację zleceń zakupu biletów lub wniosków o wydanie biometrycznej karty kibica przez Internet lub bezpośrednio w punkcie obsługi kupujących. Dane biometryczne kupujących bilety lub zamawiających karty kibica pobierane są w bezpieczny sposób. System umożliwia drukowanie biletów i umieszczanie na nich zakodowanych informacji biometrycznych. Zapewnia automatyczną i wydajną weryfikację uczestników imprez masowych za pomocą biometrycznej bramki umożliwiającej przejście wyłącznie jedynemu właścicielowi ważnego biletu biometrycznego lub karty kibica oraz szybką i wiarygodną identyfikację osób nieuprawnionych do udziału w danej imprezie masowej. Może też współpracować z monitoringiem obiektu stadionowego w trakcie imprezy, włączając w to automatyczną, biometryczną identyfikację osób. Co istotne, PentaSexta identyfikuje ludzi w oparciu o unikatowość cechy biometrycznej, a nie na podstawie dokumentów, którymi się legitymują.
„Główna idea naszego pomysłu polega na tym, żeby cały system bezpieczeństwa stadionowego oprzeć na biometrii. Biometria twarzy to dosyć droga technologia, ale zdecydowaliśmy się na nią, bo jest mało inwazyjna i szybka. Dla użytkowników jest to najmniej wymagające rozwiązanie. Rozpoznawanie twarzy umożliwia oprócz weryfikacji osób wchodzących na stadion także dokładną identyfikację przy wykorzystaniu systemu monitoringu stadionowego. Najmniejszy współczynnik FAR (False Acception Rate) i FRR (False Rejection Rate) czyli odsetek osób, które pozytywnie przechodzą kontrolę biometryczną, mimo że nie mają odpowiednich uprawnień, ma technologia odczytu układu żył w nadgarstku. Z oczywistych względów na stadionie byłby to trudny sposób identyfikacji. Tymczasem procent błędu przy korzystaniu z geometrii twarzy jest niewielki, na poziomie 1 proc.” – mówi Marek Wierzbicki z Pentacompu. Drugim obok FAR newralgicznym parametrem dla metod biometrycznych jest FRR (False Rejection Rate). Natomiast FRR informuje, jaki procent uprawnionych osób nie został przez pomyłkę dopuszczony do systemu. W idealnej sytuacji wartość obydwu parametrów powinna wynosić zero, jednak jest to nieosiągalne. Już 1 proc. błędów uważa się za doskonały wynik. Współczynnik błędnych odrzuceń FRR w najnowocześniejszych urządzeniach wynosi 0,01 proc. a współczynnik błędnych akceptacji jedynie 0,0001 proc.
Biometria w służbie marketingu
System PentaSexta dzięki temu, że pozwala także na integrację mechanizmów rozpoznawania z systemami zewnętrznymi, w szczególności z rejestrami osób nieuprawnionych do wstępu na imprezy masowe utrzymywanych przez Policję i inne służby (także obcych państw), w maksymalnym stopniu ogranicza dostęp chuliganów do imprez, oraz pozwala wyłapać osoby poszukiwane lub podejrzane. Jednak działania prewencyjne czy też łatwość wykrywania osób wszczynających zamieszki to nie jedyne dodatkowe atuty rozwiązań biometrycznych. Wdrożony system ochrony stadionu oparty na technologiach biometrycznych pozwala zarabiać na usługach dodatkowych. Mechanizm sprzedaży biletów i biometrycznych kart kibica można zintegrować z innymi, np. z lokalnymi systemami płatności bezgotówkowych, sprzedaży towarów, obsługi parkingu. Przykładem obiektu, gdzie wszystkie procesy, począwszy od parkingu, przez sprzedaż detaliczną, po połączenie z Internetem, sterowane są jednym systemem, jest multimedialny kompleks O2 Arena w Londynie. W hali O2 Arena zastosowano kompleksową technologię zarządzania obiektem opartą na biometrycznej i radiowej identyfikacji RFID. System integruje wszystkie funkcje i usługi pochodzące od różnych producentów. Ponadto na obiekcie stosowane są inteligentne karty, tzw. smart cards, wspierające programy lojalnościowe oraz systemy CRM. Taki system można uruchomić teoretycznie na każdym stadionie, czy także w Polsce?
Źródło: Optimum PR