Zysk z lokaty lub konta oszczędnościowego zależy od oprocentowania i kapitalizacji. Kapitalizacja to częstotliwość dopisywania odsetek do kapitału zgromadzonego na rachunku. Dwie lokaty o takim samym oprocentowaniu, ale innej kapitalizacji przyniosą zupełnie inny zysk.
W standardowej lokacie terminowej odsetki dopisywane są do kapitału w momencie wygasania depozytu. Jeśli założymy lokatę roczną, to dopiero po 12 miesiącach bank obliczy należne odsetki, potrąci podatek i wypłaci oszczędności wraz z wypracowanym zyskiem. Jednak kapitalizacja może następować częściej na przykład co kwartał, miesiąc lub nawet codziennie.
W praktyce im częściej bank dopisuje odsetki do salda lokaty, tym lepiej dla klienta. Po pierwsze, w każdym kolejnym okresie rozliczeniowym na zysk pracuje już nieco większa kwota, a po drugie, przy kapitalizacji dziennej istnieje możliwość ominięcia 19 proc. podatku od zysków kapitałowych, zwanego potocznie podatkiem Belki.
Jak działa procent składany
Przy częstym naliczaniu odsetek działa zasada procentu składanego. Odsetki z pierwszego okresu kapitalizacji dopisywane są do salda lokaty i w kolejnym okresie na zysk pracuje już większa kwota. Na przykład, gdy kapitalizacja następuje co miesiąc, to już w drugim miesiącu zysk przynosi nie tylko odłożony kapitał ale także odsetki za pierwszy miesiąc.
Jeśli na lokacie rocznej o kapitalizacji na koniec okresu zapadalności i oprocentowaniu 5 proc. zdeponujemy 10 tys. zł, to po roku zarobimy 500 zł. Z tej kwoty 95 zł zasili kasę fiskusa, więc w efekcie do naszej kieszeni trafi 405 zł. Jeśliby jednak bank dopisywał odsetki do naszych oszczędności co miesiąc, to zysk wyniósłby już 510 zł (w tym podatek 96 zł), czyli 414 zł. Już po pierwszym miesiącu na koncie lokaty znalazłoby się 10 034 zł i ta kwota pracowałaby na zysk w kolejnym miesiącu.
Taki mechanizm stosowany jest powszechnie w kontach oszczędnościowych czy IKE prowadzonych w formie rachunku. Konta oszczędnościowe umożliwiają elastyczny dostęp do pieniędzy klient może wypłacać środki i dopłacać o rachunku nowe sumy w dowolnej chwili. Z tego też względu bank co miesiąc sprawdza, jaka kwota pracowała na zysk i dopisuje odsetki na bieżąco. Podobnie jest z IKE, gdzie klient może co miesiąc dopłacać nowe środki, a w każdym kolejnym miesiącu na zysk pracuje większa kwota.
Jak uniknąć podatku Belki
Banki znalazły jeszcze jedną zaletę płynącą z częstej kapitalizacji odsetek możliwość unikania podatku Belki. Obowiązujący obecnie system podatkowy sprawia, że od zysku poniżej 2,49 zł nie trzeba płacić podatku. Wszystko za sprawą zaokrągleń podstawy opodatkowania i samego podatku. Zgodnie z zapisami w ordynacji podatkowej odsetki w kwocie 2,49 zł należy zaokrąglić w dół do pełnej złotówki, czyli do 2 zł. Podatek od zysku w wysokości 2 zł wynosi 38 groszy. Tu także zaokrąglamy do pełnej złotówki, czyli do zera. W ten sposób od tak niewielkiego zysku z lokaty nie trzeba płacić podatku.
Z tego też względu banki proponują lokaty z dzienną kapitalizacją odsetek. Niewielkie odsetki dopisywane są do salda lokaty codziennie i w ten sposób klient nie płaci 19 proc. podatku od zysku. Jeśli we wspomnianej wyżej lokacie zastosowalibyśmy mechanizm dziennej kapitalizacji, to zysk po roku wyniósłby 513 zł już bez podatku. W efekcie oprocentowanie efektywne wspomnianej lokaty wyniesie 5,13 proc.
Lokata roczna 10 tys. zł o oprocentowaniu 5 proc. Różne sposoby kapitalizacji, zysk po odjęciu podatku.
| Kapitalizacja roczna | Kapitalizacja miesięczna | Kapitalizacja dzienna | |
| Zysk netto po roku | 405 zł | 414 zł | 513 zł |