Polski rynek kart płatniczych rozwija się coraz bardziej dynamicznie, zarówno pod względem ilości i wolumenu transakcji, jak również różnorodności form oraz funkcjonalności dostępnych produktów. Jednakże na koniec 2007 r. na statystycznego Polaka wciąż przypadało jedynie 0,9 karty płatniczej, podczas gdy w krajach Europy Zachodniej współczynnik ten osiągnął już kilkukrotnie wyższy poziom.
Zagraniczne podmioty oferujące karty płatnicze widzą więc na polskim rynku szerokie możliwości plasowania swoich produktów. Dodatkowym atutem rynku krajowego jest fakt, iż charakteryzuje się on stosunkowo niskim – na poziomie ½ średniej europejskiej – wskaźnikiem transakcji fraudowych. Polska budzi więc coraz większe zainteresowanie wśród zagranicznych emitentów kart płatniczych.
Stosunkowo nowym rozwiązaniem, do którego dopiero przymierzają się wydawcy kart płatniczych, jest emisja transgraniczna. Zgodnie z prawem polskim z takiej formy działalności mogą skorzystać instytucje kredytowe, czyli banki, posiadające siedzibę w Unii Europejskiej. Działalność ta polega na wykonywaniu przez instytucję kredytową czynności bankowych bez uczestnictwa jej oddziału, za uprzednią notyfikacją złożoną do KNF. Działalność transgraniczna jest efektywna od strony kosztowej oraz umożliwia elastyczność działania, gdyż nie wiąże się z koniecznością ponoszenia nakładów na rozwój infrastruktury w kraju świadczenia usług. Instytucje kredytowe mogą w Polsce świadczyć w sposób transgraniczny wszelkie usług objęte zakresem zezwolenia posiadanego w kraju macierzystym, w tym polegające na wydawaniu kart płatniczych oraz wykonywaniu operacji przy ich użyciu.
…a prawo właściwe dla zobowiązań umownych
Zawarcie oraz realizacja umów o korzystanie z kart płatniczych w Polsce regulowane są przez Ustawę o elektronicznych instrumentach płatniczych z 11 października 2002 r., która w sposób kompleksowy obejmuje problematykę obrotu kartami płatniczymi. Ustawa obowiązuje jednakże tylko wydawców krajowych. Instytucja kredytowa oferująca karty płatnicze polskim odbiorcom usług finansowych nie jest związana regulacjami zawartymi w prawie polskim i może w umowie o kartę płatniczą wskazać jako właściwe prawo państwa swojej siedziby. Wybór prawa obcego może być zastosowany nawet w zakresie umów o kartę płatniczą, zawieranych w obrocie z udziałem konsumentów. Pozwalają na to przepisy ustawy o Ochronie niektórych praw konsumentów z 2 marca 2000 r. Konsument powinien być poinformowany o prawie właściwym do zawarcia i wykonania umowy oraz sądzie właściwym do rozstrzygania sporów związanych z jej wykonywaniem. Oznacza to, że zarówno prawo rządzące umową o kartę płatniczą, jak również rozstrzyganie sporów wynikających z takiej umowy, może być poddane prawu państwa, w którym siedzibę ma wydawca kart płatniczych oferowanych na polskim rynku.
Należy podkreślić, iż Ustawa o elektronicznych instrumentach płatniczych implementuje do krajowego porządku prawnego Dyrektywę 2000/46/WE z 18 września 2000 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje pieniądza elektronicznego, która jest także wdrożona do ustawodawstw pozostałych państw członkowskich UE, zapewniając odbiorcom usług finansowych zbliżony poziom ochrony na ternie całej Wspólnoty.
…a obowiązki związane z ochroną przed praniem brudnych pieniędzy
Unijny wydawca kart płatniczych działający na terytorium Polski, co do zasady nie jest objęty definicją „instytucji obowiązanej”, zawartą w polskiej Ustawie o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł z 16 listopada 2000 r., co oznacza, iż między innymi, nie jest zobowiązany do realizacji obowiązków sprawozdawczych do Generalnego Inspektora Informacji Finansowej w zakresie rejestracji transakcji.
Jednakże zgodnie z informacją uzyskaną z Generalnego Inspektoratu Informacji Finansowej brak jest oficjalnego stanowiska tego organu w przedmiotowym zakresie, gdyż do tej pory nie wystąpił w Polsce przypadek transgranicznej emisji kart płatniczych.
…a zezwolenia dewizowe
Zarówno unijni wydawcy, jak również krajowi posiadacze „transgranicznych” kart płatniczych, zgodnie z prawem polskim, nie są obarczeni żadnymi obowiązkami prawno-dewizowymi. Oznacza to, że transgraniczna emisja kart płatniczych jest wolna od jakichkolwiek ograniczeń związanych z koniecznością uzyskania zezwolenia dewizowego.
…a ochrona danych osobowych
Zgodnie z polską Ustawą o ochronie danych osobowych z 29 sierpnia 1997 r. transgraniczny przepływ danych osobowych jest kwalifikowany jako specyficzny typ ich przetwarzania, dozwolony jedynie w zakresie uregulowań ustawowych. Należy pamiętać, iż polski odbiorca usług finansowych zawierając umowę o kartę płatniczą z instytucją kredytową działającą w sposób transgraniczny, przekazuje jej swoje dane osobowe w charakterze ich dysponenta na zasadach określonych w prawie państwa siedziby administratora danych osobowych, jakim jest wydawca karty płatniczej.
Podobnie jak w przypadku ochrony konsumenckiej, wszystkie państwa członkowskie UE wdrożyły do swoich systemów prawnych Dyrektywę 95/46/WE z 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych, co zapewnia podmiotom przekazującym swoje dane osobowe wystandaryzowany zakres bezpieczeństwa.
…a obowiązki sprawozdawcze wydawcy
Instytucje kredytowe, które podejmują się transgranicznej oferty kart płatniczych, muszą pamiętać, iż będą posiadały w Polsce określone obowiązki w zakresie sprawozdawczości. Wydawcy kart płatniczych muszą sporządzać i przekazywać do NBP kwartalne raporty dotyczące prowadzonej działalności w zakresie: a) rodzajów i numerów wyemitowanych kart płatniczych, b) ilości i wolumenu transakcji, c) danych dotyczących transakcji fraudowych. Raporty mogą być sporządzane w języku angielskim i przesyłane do NBP drogą elektroniczną.
Dorota Dubyk,
Prawnik w Kancelarii
Baker & McKenzie
Gruszczyński i Wspólnicy sp. k., Grupa Bankowości i Finansów
|
Artykuł pochodzi
z Numeru Specjalnego Przeglądu Finansowego Bankier.pl Partnerem wydania jest Visa |
Źródło: Bankier.pl