Sektor nieruchomości mieszkaniowych pozostawał zrównoważony mimo ponownego wzrostu liczby mieszkań oczekujących na sprzedaż. Podobnie jak w poprzednich kwartałach na rynku nieruchomości komercyjnych, zwłaszcza biurowych, utrzymywała się nierównowaga pomiędzy popytem na przestrzeń a zwiększającą się podażą, wynikającą z realizacji nowych projektów inwestycyjnych. Skutkowało to wysoką stopą pustostanów w sektorze biurowym.
Ceny ofertowe mkw. mieszkań na rynkach pierwotnych analizowanych miast wykazywały nieznaczne wzrosty. Ceny transakcyjne m kw. mieszkań na rynkach pierwotnych Warszawy i siedmiu miast nieznacznie wzrosły, natomiast na rynkach wtórnych były stabilne.
Jedynie w Warszawie na rynku wtórnym ponownie odnotowano obniżanie się cen, związane ze sprzedażą większej liczby mieszkań o słabszej jakości lub lokalizacji. We wszystkich analizowanych miastach ceny na rynku pierwotnym są wyższe niż na rynku wtórnym. Realne średnie ceny transakcyjne m kw. mieszkania (deflowane CPI) wykazywały niewielki wzrost zarówno w segmencie rynku pierwotnego, jak i wtórnego, co wynikało z deflacji. Ceny hedoniczne na rynku wtórnym w Warszawie nieco wzrosły, co oznacza, że ceny porównywalnych mieszkań również nieco wzrosły. Na pozostałych rynkach odnotowano stabilizację cen hedonicznych. Stawki najmu w dużych miastach wykazywały niewielki wzrost.
Średnie dostępności kredytów oraz mieszkań w dużych miastach wzrosły na co wpłynęły stabilne ceny nieruchomości, niskie stopy procentowe kredytów mieszkaniowych, a przede wszystkim wzrost dochodów nominalnych. Średnia dostępność mieszkania w największych miastach wzrosła do poziomu 0,86 mkw. za przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, tj. była większa o 0,37 m kw. względem minimum z III kw. 2007 r.
Inwestycja mieszkaniowa (bez liczenia kosztów transakcyjnych) nadal jest krótkookresowo opłacalna. Rentowność inwestycji mieszkaniowej jest wyższa niż 10 letnich obligacji skarbowych a także lokata bankowa oraz podobna do uzyskiwanej na rynku nieruchomości komercyjnych. Relacja kosztów obsługi kredytu mieszkaniowego do czynszu najmu nadal umożliwia finansowanie kosztów kredytu przychodami z najmu.
Akcja kredytowa banków była stabilna. Stan zadłużenia gospodarstw domowych z tytułu kredytów mieszkaniowych wzrósł, co było konsekwencją wypłat kredytów złotowych oraz wysokiej wartości stanu kredytów mieszkaniowych walutowych na skutek wysokiego kursu PLN/CHF. W strukturze walutowej portfeli banków od 2012 r. systematycznie spada udział kredytów nominowanych w walutach obcych, co jest zjawiskiem korzystnym z punktu widzenia stabilności finansowej i makroekonomicznej. Jest to wynikiem zarówno zaprzestania udzielania tych kredytów, jak również skracającej się ich zapadalności (wcześniejsze spłaty i refinansowanie). Mimo sprzedaży firmom windykacyjnym wierzytelności o obniżonej jakości udział kredytów mieszkaniowych uznanych za zagrożone jest stabilny i wynosi ok. 3,4%.
Nadal utrzymuje się wysoka szacowana rentowność mieszkaniowych projektów inwestycyjnych. Jest to związane z korzystną dla deweloperów relacją cen mieszkań do niskich od kilku lat kosztów materiałów i robót budowlanych. Dane finansowe firm deweloperskich wskazują z reguły na niską rentowność ich działalności, co znajduje także odzwierciedlenie w notowaniach giełdowych największych spółek z branży. Szacowana rentowność projektów deweloperskich w budownictwie mieszkaniowym utrzymuje się jednak na dobrym poziomie, co potwierdza rozpoczynanie i wprowadzanie na rynek kolejnych nowych projektów inwestycyjnych. Kolejny kwartał zmalała liczba bankructw w branży deweloperskiej.
Rosła liczba kontraktów na budowę nowych mieszkań oraz liczba mieszkań, których produkcja jest w toku. Było to konsekwencją wcześniej rozpoczętych projektów. Wysokie szacowane marże zysku deweloperskiego i stopy zwrotu z projektów mieszkaniowych oraz wyprzedzające działania deweloperów w obawie przed nowelizacją tzw. ustawy deweloperskiej zaproponowaną przez UOKiK dodatkowo powodowały wzrost liczby wydanych pozwoleń na budowę mieszkań (w II kwartale 2015 r. o 5,4 tys. więcej niż w tym samym okresie ub. r.). Zwiększyła się także liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto (o 8,5 tys. więcej niż w II kwartale 2014 r.) oraz liczba mieszkań oddanych do użytkowania (o 1,1 tys. więcej w porównaniu do tego samego okresu ub.r.).
Zapas niesprzedanych mieszkań na 6 największych rynkach w Polsce ponownie zwiększył się w omawianym okresie (o ok. 725 mieszkań). Wysoka podaż nowych kontraktów na budowę mieszkań nie została zabsorbowana przez rynek mimo wysokiego popytu, związanego częściowo z dyskontowaniem efektu obniżek stóp procentowych. W przeciwnym kierunku działała podwyżka wkładu własnego przy kredycie mieszkaniowym. Wskaźnik czasu sprzedaży mieszkań na rynku pierwotnym (liczony jako liczba mieszkań będących w ofercie na koniec kwartału w relacji do średniej sprzedaży z ostatniego roku) w sześciu największych miastach nieznacznie zmniejszył się. Deweloperzy w dalszym ciągu dobrze dopasowują strukturę wielkości mieszkań do popytu, w odróżnieniu od rynku wtórnego, gdzie podaż wynika ze struktury zasobu mieszkaniowego.
Limity maksymalnych cen m kw. mieszkań dopuszczonych do rządowego programu subsydiów MDM w II kwartale br. pozostały bez zmian w siedmiu największych rynkach. Limity w przypadku Krakowa podniosły szacunek rocznej stopy zwrotu z projektów deweloperskich sprzedawanych w ramach tego programu z 7% do 11%, utrzymały w Gdańsku na poziomie ok. 14%, natomiast w przypadku Wrocławia obniżyły ją z 8% do 7%, a dla Warszawy z 11% do 10%. Wobec rozszerzenia zapisów dotyczących ww. programu o mieszkania z rynku wtórnego można oczekiwać zwiększenia zainteresowania programem w kolejnych kwartałach jego obowiązywania. Analizy pokazują, że limity cenowe obowiązujące w programie obarczone są dużą uznaniowością.
Na rynku nieruchomości komercyjnych nadal obserwowano utrzymujący się niski poziom wartości nieruchomości, co jest odzwierciedlane w niskich wycenach udziałów w funduszach inwestycji zamkniętych inwestujących w nieruchomości komercyjne w Polsce. Systematycznie notuje się wysoką stopę pustostanów na warszawskim rynku biurowym, która na koniec analizowanego okresu wynosiła ok. 14%. Deweloperzy budują wciąż nowe budynki biurowe, pomimo że popyt na nie pozostaje stabilny.
/ NBP