Obecna dyskusja nt. systemu emerytalnego powinna stanowić impuls do rozpoczęcia dodatkowego oszczędzania na przyszłość. Warto podjąć takie działania, bowiem jak wynika z prognoz demograficznych, w perspektywie 20 lat liczba osób na emeryturze będzie rosnąć, a wysokość wypłacanych świadczeń – odpowiednio spadać. O sposobach dodatkowego oszczędzania na emeryturę oraz aspektach, na które warto zwrócić uwagę, wybierając określone rozwiązania, opowiada Marcin Bednarek, wiceprezes Zarządu BPH TFI.
Ekonomiści alarmują, że poziom emerytur będzie obniżał się w kolejnych latach. Wynika to ze zmniejszającej się liczby osób opłacających składki (m.in. ze względu na starzenie się społeczeństwa polskiego oraz exodus młodych ludzi za granicę), rosnących kosztów utrzymania, a także ograniczonych możliwości „dorobienia” do emerytury przez osoby starsze. Swój kapitał emerytalny można jednak dodatkowo zwiększyć, samodzielnie gromadząc i inwestując oszczędności. W tym celu warto skorzystać z takich rozwiązań, jak IKE, IKZE czy PPE, których konstrukcja pozwala na gromadzenie kapitału emerytalnego przy dodatkowej uldze podatkowej.
IKE – produkt dostępny dla każdego
W 2004 roku do III filaru systemu emerytalnego zostało wprowadzone IKE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne. To produkt o charakterze oszczędnościowo-inwestycyjnym, który reguluje ustawa o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego z 20 kwietnia 2004 roku. Oznacza to, że IKE – choć oferowane przez różne instytucje finansowe – obowiązują określone zasady jednakowe dla wszystkich oszczędzających, takie jak np. limit wpłat, zgodnie z którym w 2013 r. oszczędzający w IKE mogą zasilić swoje konto kwotą nieprzekraczającą 11 139 zł.
Z tego rozwiązania mogą korzystać osoby, które ukończyły 18 lat (nie obowiązuje konieczność świadczenia pracy), a nawet osoby małoletnie, w wieku 16-18 lat, które są zatrudnione na umowę o pracę. IKE nie jest także ograniczone górną granicą wiekową – w ten sposób mogą także oszczędzać osoby będące na emeryturze i skorzystać ze zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych.
– Wśród klientów BPH TFI najmłodszy posiadacz konta IKE miał 18 lat, a najstarszy – 77. Obecnie obserwujemy jednak rosnący trend w zakresie samodzielnego oszczędzania na przyszłość – szczególnie dotyczy to ludzi młodych, przed 35. rokiem życia. Jeszcze w 2004 r. liczba osób zakładających IKE w tej grupie klientów wynosiła 17%, podczas gdy w 2012 r. stanowili oni już prawie 30%. Naszym zdaniem odsetek osób dodatkowo oszczędzających będzie się zwiększał w kolejnych latach – to efekt zarówno obecnej debaty publicznej na temat problemu niskich emerytur, jak również skutek rosnącej świadomości młodych Polaków w tym zakresie – mówi Marcin Bednarek, wiceprezes Zarządu BPH TFI.
Posiadacze IKE sami decydują o tym, co dzieje się z ich pieniędzmi. W BPH TFI mają do wyboru dwa modelowe programy inwestowania, które pozwolą zwiększyć szanse na wypracowanie zysku. Podział wpłat w tym przypadku zależy od wieku inwestora i programu inwestowania, zgodnego z indywidualnie akceptowanym poziomem ryzyka. Oszczędzający może również wybrać program indywidualny, który skierowany jest do osób ceniących sobie swobodę inwestowania. W przypadku tego programu wybór subfunduszy dokonywany jest samodzielne przez posiadacza IKE.
Dodatkową korzyścią związaną z tym produktem jest zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych w wysokości 19 proc. przy wypłacie zaoszczędzonych pieniędzy po osiągnięciu wieku 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55. roku życia oraz spełnieniu jednego z warunków związanych z wpłatami do IKE. To rozwiązanie charakteryzuje również elastyczność w częstotliwości dokonywania wpłat – oszczędzający sam decyduje kiedy i ile wpłaca na konto. Warto także pamiętać, że zaoszczędzone środki są dziedziczone i podlegają wypłacie na rzecz osób uprawnionych.
PPE, czyli grupowe korzyści z oszczędzania
Popularnym rozwiązaniem wspierającym motywację do budowania kapitału emerytalnego są Pracownicze Programy Emerytalne (PPE). Podobnie jak IKE, ich działalność jest regulowana – w przypadku PPE – ustawą o pracowniczych programach emerytalnych z dnia 20 kwietnia 2004 r. Ten produkt oferowany jest przez pracodawcę, który finansuje podstawową składkę. Każdy z uczestników programu może także samodzielnie odkładać dodatkowe środki, które finansowane są z jego wynagrodzenia. Należy jednak pamiętać, że w PPE również obowiązują limity wpłat. W tym kontekście, składka podstawowa nie może przekraczać 7% miesięcznego wynagrodzenia brutto, a suma składek dodatkowych w 2013 r. nie może być wyższa niż 16 708,50 zł.
– Mimo, że PPE to rozwiązanie o charakterze grupowym, to każdemu z uczestników zapewnia dużą swobodę inwestowania w zależności od wieku i indywidualnych preferencji. Ponadto, podobnie jak w przypadku IKE, wypłacając środki po uzyskaniu uprawnień emerytalnych, oszczędzający zwolniony jest z obowiązku zapłaty podatku od zysków kapitałowych. Warto zapytać swojego pracodawcę czy planuje wprowadzić takie rozwiązanie w firmie – wyjaśnia Bednarek.
IKZE – najmłodsze rozwiązanie w III filarze
Ostatnim z produktów oferowanym w ramach III filaru jest Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). To zarazem najmłodszy z produktów oferujących dobrowolne oszczędzanie na emeryturę, z którego Polacy mogą korzystać od 1 stycznia 2012 r. W przypadku IKZE główną korzyścią jest możliwość odliczenia kwoty wpłat od podstawy opodatkowania w corocznym rozliczeniu podatkowym.
– Podczas corocznego rozliczenia podatkowego, posiadacz konta IKZE może odpisać wpłacone w poprzednim roku środki od podstawy opodatkowania i zmniejszyć tym samym wartość należnego podatku dochodowego. Obowiązek zapłaty tego podatku powstaje dopiero w momencie wypłaty oszczędności – dodaje Bednarek.
IKZE charakteryzuje się także odmiennym limitem wpłat dokonywanych w ciągu roku. W przypadku IKE jest on bowiem wyrażany kwotowo, podczas gdy dla IKZE – wynosi 4% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, ustalonej dla oszczędzającego za rok poprzedni. Jednocześnie, w 2013 r. odgórny limit wpłat nie może przekraczać 4.231,20 zł. Co ważne – IKZE podobnie jak IKE – charakteryzuje elastyczność w dokonywaniu wpłat, a także możliwość wyboru jednego z dwóch modelowych programów lub możliwość wyboru indywidualnego programu, w ramach którego oszczędzający samodzielnie może zdecydować o składzie funduszy w portfelu.
Oszczędzanie na emeryturę czas zacząć
Osoby zainteresowane zabezpieczeniem swojej emerytalnej przyszłości mogą jednocześnie korzystać z IKE, IKZE i PPE – ustawa nie zezwala jedynie na posiadanie przez jedną osobę kilku jednakowych produktów (np. dwóch IKE). Oszczędzanie i pomnażanie kapitału III filarze nie jest też skomplikowane dzięki temu, że powierzonymi środkami zarządzają eksperci. Wiele instytucji oferuje tzw. portfele modelowe, które – w zależności od akceptowanego poziomu ryzyka – mogą przynieść zysk na określonym poziomie.
– Wiele osób nadal jest zdania, że jedyną słuszną formą lokaty kapitału jest lokata bankowa. Należy jednak pamiętać, że to rozwiązanie chroni nasze pieniądze przed inflacją, jednakże nie generuje dodatkowych zysków. Oznacza to, że zgromadzone oszczędności rzeczywiście są zamrożone i zarabiają na siebie jedynie tyle, by zachować swoją wartość w odniesieniu do aktualnej sytuacji gospodarczej. Z tego względu warto poznać inne dostępne na rynku rozwiązania, które poza bezpieczeństwem, umożliwiają dodatkowy zysk – dodaje Marcin Bednarek.
Wybierając produkt oszczędnościowo-inwestycyjny, warto także zasięgnąć porady eksperta, który na podstawie analizy profilu inwestora, preferowanego poziomu ryzyka i preferowanej perspektywy czasowej pomoże dopasować rozwiązanie odpowiednie dla naszych potrzeb i celów. Pamiętajmy też o najważniejszej zasadzie inwestora, czyli dywersyfikacji portfela. Dzięki temu zabezpieczamy nasze środki na wypadek niesprzyjających uwarunkowań gospodarczych i w pełni wykorzystamy ich potencjał.
Źródło: BPH TFI