Wartość kredytów konsumpcyjnych w polskim sektorze bankowym wzrosła w 2009 r. o 13,2%, do 154,5 mld zł. Dane wskazują także na znaczący wzrost kredytów nie spłacanych regularnie – ich udział w kredytach konsumpcyjnych ogółem zwiększył się z 6,6% do 10,8%.
Wzrost udziału kredytów zagrożonych jest, w opinii banków, główną przyczyną zaostrzenia polityki kredytowej w obszarze kredytów konsumpcyjnych. Niektóre instytucje wskazują także na zjawisko przekredytowania. Taka sytuacja wskazuje na potrzebę regulacji ograniczających nadmierne zadłużanie się klientów banków.
W opinii Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF), klienci powinni zwrócić szczególną uwagę na ryzyko, jakie wiąże się z zaciąganiem kredytów konsumpcyjnych. Przy podejmowaniu decyzji finansowej należy wziąć pod uwagę:
- Rzeczywistą roczną stopę oprocentowania ( RRSO), która pokazuje koszt kredytu wyrazony w %, uwzględniający odsetki, prowizje oraz koszty ubezpieczenia (ale tylko ubezpieczenia spłaty kredytu na wypadek śmierci, inwalidztwa, choroby, bezrobocia), lecz nie obejmujący kosztów dodatkowych, np. kosztów windykacji, kosztów wynikających ze zmiany kursów walut, oprocentowania karnego, ustanowienia zabezpieczenia. Instytucje udzielające kredytów konsumpcyjnych mają obowiązek umieszczania RRSO w umowach oraz reklamach i innych materiałach informacyjnych.
- Opłaty, w tym opłatę przygotowawczą, koszt ubezpieczania, ustanowienia zabezpieczenia, opłatę za prowadzenie rachunku itp.
- Wysokość raty oraz pozostałych kosztów związanych z zaciągniętym kredytem oraz ich relację do miesięcznych dochodów.
- Okres kredytowania i możliwość wcześniejszej spłaty kredytu.
- Taryfę opłat i prowizji, a także regulamin kredytu lub pożyczki. Wszystkie te dokumenty wraz z umową należy dokładnie przeczytać przed jej podpisaniem. Z wielu skarg wpływających do UKNF wynika, że klienci nie czytają umów, które podpisują, co jest później powodem problemów.
- Prawo do odstąpienia od umowy w terminie 10 dni od jej podpisania bez podawania przyczyny, wynikające wprost z ustawy o kredycie konsumenckim.
- Szybkość i łatwość uzyskania kredytu lub pożyczki, która nie zawsze jest korzystna dla klienta, ponieważ może się wiązać z wyższym oprocentowaniem i dodatkowymi kosztami, które rekompensują pożyczającemu ryzyko związane z pobieżną weryfikacją kredytobiorcy.
- Reputację, sposób świadczenia usług finansowych i objęcie pożyczkodawcy lub kredytodawcy państwowym nadzorem. Lista banków nadzorowanych przez KNF znajduje się na stronie www.knf.gov.pl.
Przed podjęciem decyzji o zaciągnięciu kredytu lub pożyczki warto porównać kilka ofert. Jeśli bank odmawia klientowi przyznania kredytu, to znaczy, że ocenia, iż jego możliwości finansowe mogą nie być wystarczające do regulowania w przyszłości zobowiązań. Jeśli w kilku bankach klient dowiaduje się, że nie ma szans na pożyczkę, a mimo to ktoś proponuje mu „tanie i szybkie” pieniądze, to warto zwrócić uwagę czy oferta jest rzeczywiście tak atrakcyjna, jak to z pozoru wygląda. Większość ofert firm pożyczkowych jest droga i w rezultacie klient może spłacić nawet ponad 200% wartości pożyczki.
Ponadto na rynku działają firmy i osoby, które żądają od klientów wysokich prowizji, opłat przygotowawczych, a później nie udzielają pożyczki (prowizja klienta przepada).
Źródło: Komisja Nadzoru Finansowego