Kontrakt na różnice kursowe (ang. Contract for Difference, „CFD”) jest pochodnym instrumentem finansowym, którego cena zależy od notowania aktywów bazowych (np. akcji, złota, indeksów giełdowych).
CFD to umowa, w której strony zobowiązują się rozliczyć między sobą różnicę pomiędzy ceną otwarcia i zamknięcia pozycji. W praktyce można więc zarabiać praktycznie na dowolnych instrumentach finansowych angażując niewielki kapitał.
Inwestowanie na rynku kontraktów na różnice polega na kupowaniu kontraktów (zajmowaniu długiej pozycji) lub ich sprzedawaniu (zajmowaniu krótkiej pozycji). Decyzja o wyborze pozycji zależy od indywidualnych przewidywań inwestora, co do kierunku zmian cen aktywów bazowych. Otwarta pozycja może być zamknięta przez zajęcie pozycji przeciwnej w takim samym kontrakcie – długa pozycja jest zamykana poprzez zajęcie pozycji krótkiej, a krótka poprzez zajęcie pozycji długiej. Zajęcie pozycji w kontraktach na różnice nie wiąże się z obowiązkiem zakupu ani dostawy aktywów bazowych np. dostawy sztabki złota.
CFD mogą być wykorzystywane do gry spekulacyjnej, obliczonej zarówno na wzrost, jak i na spadek cen określonych aktywów, stanowiąc alternatywę dla tradycyjnych instrumentów finansowych czy strategii inwestycyjnych. Transakcje na kontraktach na różnice mogą być przeprowadzane na rynkach finansowych całego świata. W przeciwieństwie do kontraktów terminowych (ang. futures), kontrakty na różnice kursowe zazwyczaj nie posiadają określonej daty wygaśnięcia.
Dźwignia finansowa
Jednym z parametrów kontraktów na różnice kursowe jest dźwignia finansowa, która stanowi stosunek wartości kontraktu do wartości wymaganego depozytu zabezpieczającego. Im niższy udział depozytu w wartości kontraktu, tym dźwignia jest większa. Zatem kontrakty o dużej dźwigni finansowej pozwalają na zawieranie transakcji o dużych wartościach, bez dużych nakładów finansowych.
Wraz ze wzrostem dźwigni zwiększa się potencjalny zysk, jak również możliwa do poniesienia strata z inwestycji. Zatem inwestycje w kontrakty na różnice kursowe są obarczone podwyższonym ryzykiem, analogicznie jak w przypadku innych instrumentów pochodnych.
Kontrakty na różnice kursowe pozwalają na otwarcie pozycji adekwatnej do rzeczywistej transakcji przy inwestycji ułamka wartości transakcji. Inwestor może na przykład kupić równowartość 1000 akcji z wykorzystaniem CFD, wpłacając depozyt stanowiący jedynie 10 proc. wartości akcji. Pozostały kapitał może być zainwestowany w inny sposób. Zazwyczaj depozyt zabezpieczający stanowi 1-20% wartości kontraktu.
Istnieją również kontrakty na różnice kursowe, gdzie wymagany depozyt zabezpieczający jest wyższy – w krańcowym przypadku może wynieść 100%. W tym przypadku dźwignia wynosi 1:1, zatem ryzyko inwestycji jest takie samo, jak w przypadku kupowania lub krótkiej sprzedaży aktywów bazowych.
Na przykład transakcje PKO CFD można przeprowadzać z dźwignią 10:1, oznacza to iż deponując np. 40zł można otworzyć pozycję o wartości 400 zł. Zakładając, iż cena akcji to właśnie 40 zł, poprzez CFD możemy kupić (lub otworzyć pozycję na spadek) 10 akcji deponując środki o równowartości jednej.
Wyższe stawki depozytów zabezpieczających stosuje się dla aktywów bazowych charakteryzujących się podwyższonym ryzykiem inwestycyjnym, jak np. akcje o dużej zmienności kursów lub notowane na mniej płynnych rynkach.
CFD a krótka sprzedaż
Krótka pozycja w kontrakcie CFD na akcje przy dźwigni 1:1 może kojarzyć się z krótką sprzedażą. Faktycznie efekt inwestycyjny jest podobny, ale są to jednak dwa różne sposoby podejścia do transakcji. Krótka sprzedaż akcji polega na sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych, a następnie odkupieniu ich na rynku i zwróceniu pożyczkodawcy. Inwestor ponosi przy tym koszty pożyczki, które zależą od kosztu pieniądza.
W przypadku kontraktu na różnice inwestor nie pożycza papierów wartościowych, nie sprzedaje ani nie kupuje ich, aby je później zwrócić – po prostu otwiera krótką pozycję. W zależności od dostępności krótkiej sprzedaży na danym rynku krótkie pozycje w CFD akcyjnych otwiera się równie łatwo jak pozycje długie.
Na przykład jeżeli inwestor przewiduje, iż cena akcji KGHM spadnie, sprzedaje CFD na KGHM, następnie kupuje je celem zamknięcia pozycji.
Popularne są kontrakty na różnice na indeksy giełdowe. W tym przypadku inwestor nie kupuje koszyka akcji wchodzących w skład tego indeksu – co byłoby trudne i obarczone wysokimi kosztami transakcyjnymi – lecz jeden instrument finansowy, jakim jest kontrakt CFD, który reprezentuje wybrany indeks giełdowy np. FTSE100.
Poza celami spekulacyjnymi krótka pozycja w kontrakcie na różnice na akcje lub indeks giełdowy pozwala zabezpieczyć się przed stratami, jakie może przynieść spadek notowań na giełdzie (hedging).
Kontrakt na różnice oparty na indeksie pozwala zabezpieczyć się przed stratami wynikłymi ze spadku kursów nawet pojedynczych akcji, jeżeli są one wysoko skorelowane ze zmianami tego indeksu. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że nie jest to jednak pełne zabezpieczenie. Strategie zabezpieczające (hedgingowe) z wykorzystaniem kontraktów na różnice są jednak tańsze niż te realizowane przy pomocy opcji sprzedaży (long put).
Przepływy pieniężne
Inwestorzy, którzy zajęli długie pozycje w CFD płacą odsetki wynikające z finansowania tej części inwestycji, która nie jest pokryta depozytem zabezpieczającym. Z kolei dla krótkich pozycji finansowanie jest uznawane. Kwoty równe dywidendom od akcji zwiększają wartość długich pozycji CFD i obciążają krótkie pozycje.
Powiązanie rynku akcji i rynku kontraktów na różnice kursowe zależne jest od polityki danego brokera CFD, a dokładniej procedur zabezpieczania pozycji klientów na rynku bazowym. Co do zasady jednak, każdy z tych rynków funkcjonuje niezależnie od drugiego. Podmiot organizujący obrót kontraktami CFD nie musi uzyskiwać zgody emitenta akcji na kreowanie takich instrumentów.
Platformy transakcyjne
Transakcje na rynku kontraktów na różnice kursowe można zawierać przy pomocy platform transakcyjnych na rynku pozagiełdowym (Over the Counter, „OTC”). Dzięki temu każdy inwestor posiadający dostęp do Internetu może stać się uczestnikiem globalnego rynku finansowego. Taką możliwość oferuje firma inwestycyjna City Index – za pomocą jej platformy każdy zainteresowany może uzyskać dostęp do tysięcy instrumentów finansowych na całym świecie, w tym kontraktów na różnice kursowe opiewających na:
- akcje notowane na rynkach w Stanach Zjednoczonych, Europie (w tym w Polsce) oraz Azji;
- indeksy giełdowe w Europie w tym w Polsce, USA i Azji. Dostępne są między innymi: Poland 20, UK 100, Wall Street 30, US TECH 100, Japan 225 i Germany 30;
- waluty – ponad 20 par walutowych, m.in. powiązanych ze złotym, euro, jenem, frankiem, frankiem szwajcarskim, dolarem amerykańskim, australijskim i kanadyjskim;
- metale szlachetne i towary, jak: złoto, srebro, ropa naftowa, kakao, kawa, cukier, tusze wieprzowe, pszenica i olej sojowy;
- obligacje, stopy procentowe
- sektory rynku brytyjskiego – ponad 30 sektorów, m.in. bankowy, farmaceutyczny, biotechnologiczny, naftowy, firm paliwowych i sektor mediów;.
Case study
Pozycja długa
Inwestor dysponujący 100.000 zł i przewidujący wzrost kursów akcji spółki ABC, notowanych po kursie 10 zł ma do wyboru następujące możliwości zainwestowania tych środków:
– kupno 10.000 akcji;
– zajęcie długiej pozycji w CFD przy dźwigni 1:1, odpowiadających portfelowi akcji o wartości 100.000 zł;
– zajęcie długiej pozycji przy dźwigni 2:1, odpowiadającej portfelowi akcji o wartości 200.000 zł;
– zajęcie długiej pozycji przy dźwigni 10:1, odpowiadającej portfelowi akcji o wartości 1.000.000 zł.
Załóżmy, że do dnia zamknięcia inwestycji kurs akcji wzrósł do 12 zł.
|
Transakcja |
Cena akcji |
Kupno akcji |
Kupno CFD – brak lewarowania (1:1) |
Kupno CFD – niskie lewarowanie (2:1) |
Kupno CFD – wysokie lewarowanie (10:1) |
|
Transakcja kupna (otwarcie długiej pozycji) |
1 szt. (po 10 zł) |
10.000 szt. |
10.000 szt. |
20.000 szt. |
100.000 szt. |
|
Wartość otwartej pozycji |
10 zł |
100.000 zł |
100.000 zł |
200.000 zł |
1.000.000 zł |
|
Transakcja sprzedaży (zamknięcie pozycji) |
-1szt. (po 12 zł) |
-10.000 szt. |
-10.000 szt. |
-20.000 szt. |
-100.000 szt. |
|
Wynik na pozycji |
2 zł |
20.000 zł |
20.000 zł |
40.000 zł |
200.000 zł |
|
Dywidenda |
0,20 zł |
2.000 zł |
2.000 zł |
4.000 zł |
20.000 zł |
|
Wynik |
2,2 zł |
21.750 zł |
22.000 zł* |
44.000 zł* |
220.000 zł* |
* w powyższym przykładzie pominięto koszty finansowania i prowizji transakcyjnych
Jak widać, przy takim samym poziomie zaangażowania kapitału, największy zysk przynosi strategia przy dźwigni 10:1. Im wyższa dźwignia, tym potencjalny zysk jest wyższy. Jednak w przypadku spadku notowań akcji ta strategia przyniosłaby największą stratę.
Pozycja krótka
Inwestor przewidujący spadek kursów akcji spółki XYZ podjął decyzję o zajęciu krótkiej pozycji w kontraktach na różnice opiewających na te akcje. Ma do dyspozycji 100.000 zł a akcje spółki XYZ są aktualnie notowane po kursie 10 zł. Posiada on cztery możliwości inwestycji:
– krótką sprzedaż 10.000 akcji;
– zajęcie krótkiej pozycji w CFD przy dźwigni 1:1, odpowiadającej krótkiej sprzedaży portfela akcji o wartości 100.000 zł;
– zajęcie krótkiej pozycji w CFD przy dźwigni 5:1, odpowiadającej krótkiej sprzedaży akcji wartości 500.000 zł;
– zajęcie krótkiej pozycji w CFD przy dźwigni 10:1, odpowiadającej krótkiej sprzedaży akcji wartości 1.000.000 zł.
Załóżmy, że w okresie do zamknięcia transakcji kurs akcji spadł do 7 zł.
|
Zdarzenie |
Wartości jednostkowe |
Krótka sprzedaż akcji |
Sprzedaż CFD – brak lewarowania (1:1) |
Sprzedaż CFD – średnie lewarowanie (5:1) |
Sprzedaż CFD – wysokie lewarowanie (10:1) |
|
Transakcja sprzedaży (otwarcie krótkiej pozycji) |
-1 szt. (po 10zł) |
-10.000 szt. |
-10.000 szt. |
-50.000 szt. |
-100.000 szt. |
|
Wartość otwartej pozycji |
-10 zł |
-100.000 zł |
-100.000 zł |
-500.000 zł |
-1.000.000 zł |
|
Transakcja kupna (zamknięcie pozycji) |
1 szt. (po 7 zł) |
10.000 szt. |
10.000 szt. |
50.000 szt. |
100.000 szt. |
|
Wynik na pozycji |
3 zł |
30.000 zł |
30.000 zł |
150.000 zł |
300.000 zł |
|
Dywidenda |
-0,15 zł/akcję |
-1.500 zł |
-1.500 zł |
-7.500 zł |
-15.000 zł |
|
Wynik |
2,85zł |
2.850 zł |
28.500 zł |
142.500 zł |
285.000 zł |
*) w powyższym przykładzie pominięto otrzymane finansowanie oraz koszty prowizji transakcyjnych
Trafne przewidzenie kierunku zmian kursów akcji przyniosło inwestorowi zysk – najwyższy przy dźwigni 10:1. Nie należy zapominać, że tu również istnieje ryzyko poniesienia dużej straty.
Michał Kowalski,
Dyrektor ds. Produktów Inwestycyjnych
Źródło: Wealth Solutions