Mało tego, ze względu na negatywną ocenę przyszłej sytuacji gospodarczej, zapowiadają dalsze silne zaostrzenie kryteriów. I to zarówno w przypadku kredytów dla przedsiębiorstw, jak i gospodarstw domowych.
We wszystkich segmentach rynku doszło do znacznego ograniczenia podaży kredytu. Banki nie tylko zaostrzyły kryteria udzielania wszystkich rodzajów kredytu, ale też podniosły marże kredytowe. W przypadku kredytów dla przedsiębiorstw i hipotecznych banki wymagały także wyższego poziomu zabezpieczenia, niż miało to miejsce jeszcze latem ubiegłego roku.
Prawie wszystkie banki bardzo negatywnie oceniają też perspektywy przyszłej sytuacji gospodarczej. Na ryzyko związane z przyszłą sytuacją gospodarczą jako przyczynę zaostrzenia polityki kredytowej wskazało aż 99 proc. banków. Z tego aż 88 proc. uznało, że ryzyko to uzasadniało znaczne zaostrzenie kryteriów i warunków udzielania kredytów. W ankiecie przeprowadzonej przez bank centralny czytamy, że „niepewność co do przyszłej koniunktury utrudnia bankom poprawną wycenę podejmowanego ryzyka kredytowego”.
NBP w swoim opracowaniu podkreśla, że takie zmiany w polityce kredytowej wynikały z bardzo wysokiej niepewności co do przyszłości. Utrudnia to bankom poprawną wycenę ryzyka kredytowego. Dodatkowo wiele banków musiało ograniczyć tempo wzrostu akcji kredytowej ze względu na zwiększające się ograniczenia kapitałowe. W pierwszym kwartale tego roku banki spodziewają się dalszego zaostrzenia polityki kredytowej wobec firm. Oczekiwany jest także niewielki wzrost popytu na kredyty krótkoterminowe i znaczący spadek popytu na długoterminowe.
Aż 70 proc. banków odczuło spadek popytu na kredyty mieszkaniowe, a tylko 20 proc. jego wzrost. W tym kwartale banki spodziewają się pogłębienia się spadku popytu na kredyty hipoteczne.
Natomiast w przypadku kredytów konsumpcyjnych kryteria ich udzielania zostały zaostrzone przez trzy czwarte banków. Ponad połowa placówek podniosła marże, co przełożyło się na nieznaczny spadek popytu. W tym kwartale banki oczekują dalszego spadku popytu na kredyty konsumpcyjne.
Ankieta została skierowana do przewodniczących komitetów kredytowych banków. Uzyskane odpowiedzi mogą nie uwzględnić stanowiska innych pionów banku niż pion kredytowy. Została ona przeprowadzona na początku IV kwartału ub. roku wśród 30 banków. Ich łączny udział w rynku wynosi 87 proc.
Henryk Sadowski