Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 14 grudnia 2023 roku, wydany w sprawie C-28/22, jest bardzo korzystny dla konsumentów w zakresie początku biegu terminu przedawnienia oraz skutków zgłoszenia prawa zatrzymania.
Trybunał wprowadza równowagę stron w zakresie terminów przedawnienia. Zarówno w przypadku roszczeń banków o zwrot kapitału kredytu, jak i w przypadku roszczeń konsumentów o zwrot wpłat dokonanych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z chwilą złożenia przez konsumenta oświadczenia bankowi o tym, że konsument chce nieważności i rozumie jej skutki. Istotnym jest przy tym, że do złożenia takiego oświadczenia może dojść jeszcze przed procesem sądowym. Może to oznaczać, że niektórych przypadkach dojdzie do przedawnienia roszczeń banków. Każdorazowo jednak ostateczna decyzja o tym, czy do takiego przedawnienia doszło, należeć będzie do sądu rozpoznającego sprawę sądową.
Zdaniem Trybunału prawo UE sprzeciwia się sytuacji, w której do przedawnienia roszczeń konsumenta wobec banku może dojść wcześniej niż do przedawnienia roszczeń banku wobec konsumenta. W ocenie Trybunału sytuacja, w której przedawnienie roszczeń konsumenta wynikających ze stwierdzenia nieważności umowy kredytu rozpoczyna swój bieg wcześniej niż ma to miejsce w odniesieniu do analogicznych roszczeń banku prowadzi do asymetrii mogącej naruszać ochronę konsumenta przewidzianą w dyrektywie 93/13.
Trybunał stanął na stanowisku, że dyrektywa 93/13 stoi na przeszkodzie powołaniu się przez bank na prawo zatrzymania, jeśli spowodowałoby to utratę przez konsumenta prawa do odsetek za opóźnienie. Odmienne stanowisko zagrażałoby ochronie przyznanej konsumentom przez ww. dyrektywę.
Z zarzutem dotyczącym prawa zatrzymania frankowicze mają do czynienia w większości spraw sądowych. Z wyroku TSUE wynika, że zarzut ten nie powinien pozbawiać konsumentów prawa do odsetek, co znacząco poprawia sytuację frankowiczów w zakresie rozliczeń – frankowicze nawet pomimo zgłoszenia zarzutu zatrzymania przez bank, zachowują prawo do odsetek liczonych od wezwania do zapłaty.
radca prawny Radosław Górski, Kancelaria Prawna Radosław Górski i Wspólnicy sp.k.